Επανέκδοση για το «Απουσιολόγιο του Χρόνου»: ένα οδοιπορικό σε μια ξεχασμένη Ελλάδα

19:15 30/3/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Έξι χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, το βιβλίο-ντοκουμέντο επανεκδόθηκε και βρίσκεται ήδη στις προθήκες των βιβλιοπωλείων.

Το «Απουσιολόγιο του Χρόνου» είναι ένα οδοιπορικό σε μια ξεχασμένη Ελλάδα. Τότε που τα μπουλούκια των μαστόρων γύριζαν την Ελλάδα και έφτιαχναν σχολεία, εκκλησιές και γεφύρια. Τότε που οι μαθητές περπατούσαν

έως και δυο ώρες ξυπόλητοι κάθε πρωί και τα πόδια τους μάτωναν μέχρι να φτάσουν στο σχολείο. Τότε που ο δάσκαλος κοιμόνταν σε ένα μικρό καμαράκι παρέα με το αχνό φως του φιτιλιού.

Μέσα από μια επιτόπια έρευνα που κράτησε περισσότερο από δέκα χρόνια, ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Θωμάς Σίδερης ανακάλυψε ερειπωμένα σχολικά κτίρια σε άδεια και ξεχασμένα χωριά της ηπειρωτικής Ελλάδας.

Τα περισσότερα από αυτά τα σχολεία χτίστηκαν την πρώτη δεκαετία του περασμένου αιώνα έως και τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια με προσωπική εργασία και φροντίδα των κατοίκων των χωριών. Οι ίδιοι κουβάλησαν τις πέτρες, οι ίδιοι μάζεψαν τα χρήματα για να πληρώσουν τους ανθρώπους της πέτρας και οι ίδιοι ύστερα φρόντιζαν για τα έξοδα συντήρησης και λειτουργίας του. Οι ίδιοι οι κάτοικοι πλήρωναν πολλές φορές και τον δάσκαλο. Έτσι, δίπλα από τα επίσημα προγράμματα ανέγερσης σχολικών κτιρίων από το ελληνικό κράτος, υπάρχει πάντα η συλλογική προσπάθεια των Ελλήνων για την εκπαίδευση των παιδιών τους, πέρα και έξω από τη δράση «ευεργετών» και «εθνοσωτήρων».

Το «Απουσιολόγιο του Χρόνου» είναι ένα βιβλίο-ντοκουμέντο που φέρνει στο φως αποκαλυπτικά στοιχεία. Όπως για παράδειγμα:
Γιατί τα σχολεία που ανεγέρθηκαν στις αρχές του περασμένου αιώνα ονομάζονται «σχολεία Συγγρού» αφού τα ποσά που προβλέπονταν στη διαθήκη του Ανδρέα Συγγρού για την οικοδόμηση σχολείων βρέθηκαν άθικτα στην Εθνική Τράπεζα;

Τι απέγιναν οι πόροι από τα Ταμεία Εκπαιδευτικής Πρόνοιας που δημιουργήθηκαν στον Μεσοπόλεμο αφού κανένα κονδύλι των Ταμείων δεν διατέθηκε για την ανέγερση και συντήρηση σχολείων;
Αποπληρώθηκε ποτέ το υπέρογκο δάνειο που συνήψε η ελληνική κυβέρνηση στις αρχές της δεκαετίας του 1930 προκειμένου να εφαρμόσει το σχολικό κτιριακό πρόγραμμα εκείνης της περιόδου;

Η ιστορική έρευνα όμως αποκαλύπτει και μια άλλη πλευρά: συγκλονιστικές ιστορίες δασκάλων που θυσίασαν τη ζωή τους για τους μαθητές τους. Ο Βασίλης Μπουρνάκης στη Σίταινα Αρκαδίας και ο Θωμάς Μπαρμπαγιάννης στην Κοκάλα Λακωνίας είναι δυο μόνο από τους αμέτρητους δασκάλους που τα ονόματά τους δεν θα μπουν ποτέ στο “Απουσιολόγιο του Χρόνου” γιατί θα υπάρχουν πάντα στη συλλογική μνήμη.

Απόσπασμα από το Οπισθόφυλλο:
«Οι άνθρωποι, για να φτιάξουν τα σχολεία τους, ξερίζωσαν τις πέτρες του τόπου τους. Κι όταν πια τα έχτισαν, ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους, κουβαλώντας ο καθένας τους κάτι από το βάρος των πέτρινων χρόνων της μετεμφυλιακής Ελλάδας. Η οδοιπορία στα έρημα διδακτήρια των Ελλήνων δεν είναι μια περιήγηση στο νεκρό χρόνο, ούτε και μια καταγραφή των παροπλισμένων σχολικών κτιρίων. Πολύ περισσότερο δεν είναι μια σύληση των θραυσμάτων της μνήμης. Η οδοιπορία μας αυτή είναι μια ευκαιρία να ξανασυναντήσουμε πάλι τους ανθρώπους που μας έλειψαν…».