Ερευνητές επιβεβαιώνουν τη λειτουργία «αυτόματου πιλότου» του εγκεφάλου

14:50 26/10/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Ένα εγκεφαλικό κύκλωμα, που σχετίζεται με την «ονειροπόληση» και συμβάλλει στο να μπορεί ένας άνθρωπος να εκτελεί διάφορες εργασίες ρουτίνας -όπως π.χ. να οδηγεί μέχρι το σπίτι του ή να δένει τα κορδόνια των παπουτσιών του- χωρίς να τις σκέφτεται, ανακάλυψαν επιστήμονες στη Βρετανία, με επικεφαλής έναν Έλληνα ερευνητή.

Μέσω λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας (fMRI), με τη βοήθεια ενός παιγνιδιού σε υπολογιστή, η επιστημονική ομάδα του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ με επικεφαλής τον δρα του Τμήματος Ιατρικής, Εμμανουήλ Σταματάκη, μελέτησε τους εγκεφάλους 28 εθελοντών.

Κάθε φορά που

ένας άνθρωπος εξοικειώνεται με μια εργασία, ένα σύστημα σαν «αυτόματος πιλότος» του επιτρέπει να την εκτελεί χωρίς να το σκέφτεται, αναφέρουν οι ειδικοί, παραπέμποντας στο λεγόμενο «δίκτυο αυτόματης λειτουργίας», το οποίο για πρώτη φορά είχε ανακαλυφθεί από Αμερικανούς επιστήμονες το 2001.

Το εν λόγω δίκτυο (default mode network), που αποτελείται από διάσπαρτες περιοχές του εγκεφάλου, είναι πιο ενεργό, όταν κανείς δεν κάνει τίποτε και απλώς αναπαύεται (γι’ αυτό ονομάσθηκε και «δίκτυο ονειροπόλησης»).

Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ειδικοί έχουν συσχετίσει αυτό το εγκεφαλικό δίκτυο στον εγκέφαλο και με άλλες νοητικές δραστηριότητες, όπως η αναδρομή στο παρελθόν, η «οργάνωση» σχεδίων για το μέλλον, καθώς και η φάση της δημιουργίας. Κατ’ επέκταση, η διαταραχή στο «δίκτυο αυτόματης λειτουργίας» μπορεί να συσχετιστεί με τη νόσο Αλτσχάιμερ, τη σχιζοφρένεια, τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) κ.α.

Αυτό που, για πρώτη φορά, γίνεται ξεκάθαρο από τη νέα επιστημονική μελέτη είναι ότι, το εν λόγω δίκτυο δεν λειτουργεί μόνο στο «φόντο» του εγκεφάλου, αλλά αναλαμβάνει συχνά πρωταγωνιστικό ρόλο, όταν ο άνθρωπος εκτελεί καθημερινές-συνηθισμένες εργασίες.

Στην ουσία, η λειτουργία αυτή μας επιτρέπει να λαμβάνουμε γρήγορες και σωστές αποφάσεις, προκειμένου να εξοικονομούμε χρόνο και ενέργεια, όπως όταν, παραδείγματος χάρη, κανείς περπατά από το σταθμό του μετρό έως το σπίτι ή τη δουλειά του σχεδόν αυτόματα, χωρίς να σκέφτεται συνειδητά ποια διαδρομή θ’ ακολουθήσει.

Οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι σκοπός της μελέτης είναι να συμβάλλει στο να δοθούν περισσότερες εξηγήσεις σχετικά με τις συνέπειες των τραυματισμών στον εγκέφαλο, τις ψυχικές διαταραχές (κατάθλιψη, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, εθισμοί), αλλά και την επίδραση των αναισθητικών φαρμάκων στον εγκέφαλο.

Ο Ε. Σταματάκης είναι επικεφαλής της διεπιστημονικής ερευνητικής Ομάδας Απεικόνισης Γνωστικών Λειτουργιών και Συνείδησης, στο Τμήμα Αναισθησιολογίας της Σχολής Κλινικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ, με ειδίκευση στο πεδίο της γνωστικής και κλινικής νευροαπεικόνισης.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ