ΕΡΤ1 – Η μηχανή του χρόνου: «Παπαφλέσσας. Ο ανατρεπτικός αρχιμανδρίτης και η θυσία στο Μανιάκι»

01:37 6/5/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Με αφορμή τη συμπλήρωση 192 χρόνων από τη θυσία του Παπαφλέσσα στο Μανιάκι, η «Μηχανή του χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο παρουσιάζει το Σάββατο 6 Μαΐου 2017 και ώρα 17:00 στην ΕΡΤ1, την άγνωστη ζωή και την προσφορά του θρυλικού αρχιμανδρίτη στην Ελληνική Επανάσταση.

Η εκπομπή καταγράφει τα νεανικά χρόνια του Γρηγορίου Δικαίου, ο οποίος ως μοναχός στο

μοναστήρι της Ρεκίτσας, τόλμησε να αντισταθεί στον τοπικό αγά για κτηματικές διαφορές.

Το 1816 έφυγε κυνηγημένος από τους Τούρκους για τη Ζάκυνθο όπου γνωρίστηκε με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη και αρκετούς οπλαρχηγούς. Ένα χρόνο αργότερα βρέθηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου γρήγορα κατανόησε τους συσχετισμούς στο Πατριαρχείο. Κατάφερε να κερδίσει την εμπιστοσύνη του συμπατριώτη του μητροπολίτη Δέρκων, χειροτονήθηκε αρχιμανδρίτης και άρχισε να ανέρχεται ταχύτατα στην κλίμακα της εκκλησιαστικής ιεραρχίας.

Η πληθωρική παρουσία του κίνησε το ενδιαφέρον μελών της Φιλικής Εταιρείας, που τον μύησαν στη μυστική οργάνωση δίνοντας του την κωδική ονομασία Αρμόδιος. Με τον τίτλο του πατριαρχικού εξάρχου για προκάλυψη εστάλη ως απόστολος της Εταιρείας στη Βλαχία, όπου ανέπτυξε εκπληκτική δράση. Κατηγορήθηκε όμως και για κατασπατάληση χρημάτων της Φιλικής Εταιρείας και έντονη κοσμική ζωή.

Το 1820 ο Παπαφλέσσας με εντολή του Υψηλάντη ταξίδεψε στην υποδουλωμένη Ελλάδα, για να ανάψει τη σπίθα της επανάστασης στην Πελοπόννησο. Οι πρόκριτοι αποφάσισαν αρχικά να του απαγορεύσουν την είσοδο με κάθε τρόπο. Ο αρχιμανδρίτης, άριστος γνώστης του παρασκηνίου, είχε λάβει τα μέτρα του και για να πείσει πρόκριτους, λαό και κλήρο να πάρουν μέρος στον Αγώνα, χρησιμοποίησε μεταξύ άλλων πολλά τεχνάσματα και πλαστά έγγραφα.

Στην καθοριστική συνέλευση της Βοστίτσας στις 26 Ιανουαρίου 1821, ήρθε σε ρήξη με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό, ο οποίος χειροδίκησε εναντίον του και τον αποκάλεσε εξωλέστατο.

Η «Μηχανή του χρόνου» παρουσιάζει επίσης την πολιτική δράση του φλογερού αρχιμανδρίτη κατά τη διάρκεια των δύο εμφυλίων πολέμων, όπου άλλαζε διαρκώς στρατόπεδα. Ανάμεσα στις κρίσιμες αποφάσεις που κλήθηκε να λάβει ως υπουργός, ήταν και για τη φυλάκιση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και των συντρόφων του.
Μετά την απόβαση στην Πελοπόννησο του Ιμπραήμ πασά, θετού γιου του Μωχάμετ Άλι, το Φεβρουάριο του 1825, η επανάσταση κινδύνεψε άμεσα καθώς ο τουρκο-αιγυπτιακός στρατός συνέτριβε τα πάντα στο πέρασμά του.

Ο «μπουρλοτιέρης των ψυχών» βλέποντας την αδυναμία των Ελλήνων να σταματήσουν τον Ιμπραήμ, πίεζε φορτικά στα υπουργικά συμβούλια για την απελευθέρωση του Κολοκοτρώνη για να αντιμετώπιση του. Όμως δεν θεώρησε αρκετή τη συνηγορία υπέρ της αμνηστίας και θέλησε να πετύχει και ο ίδιος μια νίκη κατά του Ιμπραήμ, προτού αποφυλακιστεί ο Κολοκοτρώνης.

Στις 16 Μαΐου 1825 ο Παπαφλέσσας έφθασε στο Μανιάκι της Μεσσηνίας, όπου στρατοπέδευσε. Δύο ημέρες αργότερα πληροφορήθηκε ότι ο εχθρός είχε αρχίσει την πορεία του προς το ελληνικό στρατόπεδο. Στις 20 Μαΐου ο Αιγύπτιος αρχηγός, επικεφαλής 6.000 ανδρών, εμφανίστηκε μπροστά από τις ημιτελείς ελληνικές οχυρώσεις, όπου ο ανατρεπτικός αρχιμανδρίτης έδωσε την τελευταία του μάχη.
Στην εκπομπή μιλούν ο διδάκτωρ Κοινωνιολογίας και Ιστορίας του Παντείου ΠανεπιστημίουΔημήτρης Σταθακόπουλος, η επιστημονική συνεργάτιδα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου Άννα Κάνδια, το μέλος των Πελοποννησιακών Σπουδών Γεώργιος Πραχαλιάς,ο ιστορικός Νίκος Γιαννόπουλος, ο δημοσιογράφος Θανάσης Τουλούπας, ο ιστορικός ερευνητής Ανάργυρος Φαγκρίδας και ο καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου Θανάσης Χρήστου