ΕΡΤ1- «Η μηχανή του χρόνου» στο Γεντί Κουλέ

10:35 7/1/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Συγκλονιστικές ιστορίες από την εκατονταετή λειτουργία της φυλακής Επταπυργίου Θεσσαλονίκης, παρουσιάζει η «Μηχανή του χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, το Σάββατο 7 Ιανουαρίου 2017 και ώρα 17:00 στην ΕΡΤ1.

Το κολαστήριο που έμεινε γνωστό ως «Γεντί Κουλέ», δηλαδή Επτά Πύργοι, υπήρξε το σύμβολο του τρόμου για χιλιάδες ποινικούς και πολιτικούς κρατουμένους, που φυλακίστηκαν στους υγρούς θαλάμους του.

Η εκπομπή παρουσιάζει τους

γραπτούς και άγραφους νόμους της φυλακής που καθορίζονταν από τους δεσμοφύλακες αλλά και τους κρατούμενους. Παρά τα αυστηρά μέτρα ασφαλείας που υπήρχαν πάντα στη φυλακή, ελάχιστοι κατάφεραν να αποδράσουν. Οι δύο που τα κατάφεραν να ξεφύγουν με μυθιστορηματικό τρόπο ήταν ο πρώην γ.γ του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης και ο λήσταρχος Τζατζάς.

Ο Χρίστος Βασιλόπουλος κάνει αυτοψία στον αποκαλούμενο «συνήθη τόπο εκτελέσεων», δηλαδή στο χώρο έξω από τα τείχη, όπου αμέτρητοι καταδικασμένοι τουφεκίστηκαν, είτε για τα εγκλήματα που διέπραξαν, είτε για τα πολιτικά τους φρονήματα.

Ανάμεσα σ’ αυτούς που δέχτηκαν τα πυρά των εκτελεστικών αποσπασμάτων και τις χαριστικές βολές, ήταν ο κατηγορούμενος ως «δράκος του Σέιχ Σου» Αριστείδης Παγκρατίδης και ο ναζί μακελάρης της Κρήτης και της Μακεδονίας Φριτς Σούμπερτ.

Ανάμεσα στους εκτελεσμένους ήταν και ο Νίκος Νικηφορίδης, ο οποίος καταδικάστηκε επειδή συγκέντρωνε υπογραφές κατά των πυρηνικών όπλων, αλλά και εκατοντάδες αριστεροί της εμφυλιακής περιόδου.

Με σπάνιες φωτογραφίες και ντοκουμέντα, η εκπομπή παρουσιάζει ποιο ήταν το «τελετουργικό του θανάτου» για τους μελλοθάνατους. Σε κάποιες περιπτώσεις ζήτησαν να χορέψουν πριν τουφεκιστούν ή έπεσαν φωνάζοντας συνθήματα.

Η «Μηχανή του χρόνου» βρέθηκε στο Πειθαρχείο, δηλαδή στα κελιά της απόκοσμης απομόνωσης, όπου γίνονταν μεσαιωνικά βασανιστήρια σε απείθαρχους φυλακισμένους ή περνούσαν τις τελευταίες ώρες τους οι μελλοθάνατοι. Μεταξύ αυτών που έμειναν επί μακρόν στο σκοτεινό και υγρό κάτεργο της απομόνωσης ήταν ο συγγραφέας Χρόνης Μίσσιος και ο ποιητής Μανώλης Αναγνωστάκης.

Το Γεντί Κουλέ ήταν ο φόβος και ο τρόμος επίσης και την περίοδο της χούντας. Η εκπομπή κατέγραψε τις μαρτυρίες του Αδάμ Δράγα και του Τριαντάφυλλου Μηταφίδη που φυλακίστηκαν στο Γεντί Κουλέ και έζησαν τραγικές στιγμές μαζί με εκατοντάδες άλλους πολιτικούς κρατούμενους.

Ιδιαίτερη αναφορά κάνει η εκπομπή στα ρεμπέτικα και λαϊκά τραγούδια που γράφτηκαν για το Γεντί Κουλέ και τις ιστορίες που κρύβονται στους στίχους, όπως το λογοκριμένο «Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι» του Απόστολου Καλδάρα.

Το θρυλικό Γεντί Κουλέ που λειτούργησε μέσα στα βυζαντινά τείχη και κάστρα της Θεσσαλονίκης, έκλεισε το 1989 μετά τις αποκαλύψεις λειτουργών της Δικαιοσύνης για διακίνηση ναρκωτικών, βιασμούς και βασανιστήρια.

Στην εκπομπή μιλούν οι δημοσιογράφοι Σπύρος Κουζινόπουλος, Γιώργος Λιάνης και Νίκος Δημαράς, ο συγγραφέας Κωνσταντίνος Νίγδελης, ο πρώην εισαγγελέας Κωνσταντίνος Λογοθέτης, ο ερευνητής Ανδρέας Βενιανάκης, ο λογοτέχνης Περικλής Σφυρίδης, η κάτοικος Επταπυργίου Δήμητρα Γρηγοριάδου και οι πολιτικοί κρατούμενοι επί χούντας Αδάμ Δράγας και Τριαντάφυλλος Μηταφίδης.