ΕΡΤ1 – «Οι Ρωμιοί της Κων/πολης» στη «Μηχανή του χρόνου»

05:52 3/9/2016 - Πηγή: ΕΡΤ

Διμερές αφιέρωμα στους Ρωμιούς της Κωνσταντινούπολης, παρουσιάζει ο Χρίστος Βασιλόπουλος στην εκπομπή «Η μηχανή του χρόνου», το Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου και την Κυριακή 4 Σεπτεμβρίου 2016 στις 17:00, από την ΕΡΤ1.

Α΄Μέρος – Σάββατο 3 Σεπτεμβρίου 2016, στις 17:00

«Οι Ρωμιοί της Κωνσταντινούπολης. Από την ακμή στους διωγμούς»

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος παρουσιάζονται η λαμπρή ιστορία αλλά και οι συνεχείς διωγμοί των Ρωμιών της Κωνσταντινούπολης, από την Ελληνική Επανάσταση του 1821 έως το Β΄ Παγκόσμιο

Πόλεμο.

Συγκεκριμένα, η εκπομπή καταγράφει πώς από τα μέσα του 19ου αιώνα οι Κωνσταντινουπολίτες, εκμεταλλευόμενοι τις μεταρρυθμίσεις που αναγκάστηκε να κάνει η Οθωμανική Αυτοκρατορία, οργάνωσαν την κοινότητά τους και μεγαλούργησαν για δεκαετίες. Ίδρυσαν και έφτιαξαν -με δικούς τους πόρους- ιδρύματα, σχολεία, γηροκομεία, νοσοκομεία, συλλόγους, εφημερίδες, εκκλησίες και έχτισαν εντυπωσιακά κτήρια, όπως το Ζάππειο Παρθεναγωγείο, το Ζωγράφειο και τη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Από τη στιγμή όμως που το κίνημα των Νεότουρκων επικράτησε, σχεδιάστηκε ο αφανισμός τους, από τις οθωμανικές και αργότερα τουρκικές Αρχές. Έως την εγκατάλειψη της Πόλης από τους Ρωμιούς το 1922, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αριθμούσαν περισσότερους από 350 χιλιάδες.

Η «Μηχανή του χρόνου» παρουσιάζει πώς καταπατήθηκε κάθε διάταξη της Συνθήκης της Λωζάνης, που θεωρητικά προστάτευε τους Ρωμιούς από το 1923. Με συνεντεύξεις, ντοκουμέντα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό της εποχής, καταγράφονται οι συστηματικές και διαρκείς πιέσεις που δέχτηκαν, με διάφορα νομοθετήματα της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης.

Οι ιστορίες για την επιστράτευση των λεγόμενων «Είκοσι Ηλικιών» των ανδρών των μη μουσουλμανικών μειονοτήτων σε τάγματα εργασίας και την επιβολή του δυσβάσταχτου φόρου ευμάρειας -γνωστό ως βαρλίκι- που τους επιβλήθηκε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, είναι αποκαλυπτικές. Οι νέοι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης στέλνονταν αρχικά σε τάγματα εργασίας στα βάθη της Ανατολής και αργότερα οι ηλικιωμένοι στην παγωμένη εξορία του Άσκαλε. Οι σκοποί ήταν πάντα οι ίδιοι: η φυσική και η οικονομική εξόντωσή τους.

Στο πρώτο μέρος του αφιερώματος μιλούν, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος της Οικουμενικής Ομοσπονδίας Κωνσταντινουπολιτών Νίκος Ουζούνογλου, ο επίκουρος καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου Άγγελος Συρίγος, η γενική γραμματέας του Ιδρύματος Ιστορικών Ερευνών Ειρήνη Σαριόγλου, ο συγγραφέας Αλέξανδρος Μασσαβέτας, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ρωμαίικων Κοινοτικών Ιδρυμάτων Αντώνης Παριζιάνος, ο διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου Ιωάννης Ιακωβίδης, ο Κωνσταντινουπολίτης επιχειρηματίας Χρήστος Ελματζίογλου, ο νομικός και συγγραφέας Λεωνίδας Κουμάκης και η πρώην διευθύντρια του Κεντρικού Παρθεναγωγείου Κωνσταντινούπολης Αλεξάνδρα Λαμπρινού.