ΕΡΤ2: «ROM» – Αφιέρωμα στην Ημέρα του Έθνους των Ρομά

11:12 8/4/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

Η ΕΡΤ2, με αφορμή την Ημέρα του Έθνους των Ρομά, την Τετάρτη 8 Απριλίου 2020 στις 23:15 θα μεταδώσει την ταινία-ντοκιμαντέρ «ROM» του σκηνοθέτη Μενέλαου Καραμαγγιώλη.

Υπόθεση: Το 1979 ο ΟΗΕ αναγνωρίζει όλους τους Τσιγγάνους με την ονομασία RΟΜ και παραχωρεί συμβουλευτικό ρόλο στο Union des Rom. Rom, λοιπόν, μπορεί να σημαίνει Τσιγγάνος, γύφτος – ή ένας άλλος τρόπος ζωής.

Η ταινία χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τον ορισμό

ROM και επιχειρεί να δώσει το στίγμα του λαού αυτού στην ευρωπαϊκή ήπειρο και κυρίως στην Ελλάδα, ακολουθώντας τέσσερις διαφορετικές κατευθύνσεις, που εκφράζονται στα πρόσωπα των τεσσάρων αφηγητών: του δάσκαλου, του φωτογράφου, της γριάς Τσιγγάνας Ταμάρα και της νεαρής Αϊμά.

Ο δάσκαλος ανιχνεύει την πιθανή καταγωγή των Rom και την πορεία τους στο χρόνο, μέσα από σπαράγματα αναφορών στα περιθώρια της Ιστορίας. Ο φωτογράφος με το φακό του παίζει το ρόλο του σύγχρονου ιστορικού, προσπαθώντας ν’ αποτυπώσει εικονιστικά το παρόν ενός λαού που μπορεί να διαθέτει παρελθόν και μνήμη, αλλά δεν είχε ποτέ γραπτή παράδοση και επίσημη Ιστορία. Τέλος, στα πρόσωπα των δύο γυναικών ορίζονται οι δύο αντίποδες της γύφτικης ζωής: ο ένας βαθιά δεισιδαιμονικός, χωμένος σε παραμύθια και θρύλους, ο άλλος σημερινός, με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον κι ίσως σε μια νέα ταυτότητα.

Ο λόγος των τεσσάρων αφηγητών με τα άλματά του μπρoς – πίσω στο χρόνο και οι παρεμβολές αυτούσιων τσιγγάνικων αφηγήσεων, συνδυάζονται με την εικόνα του σήμερα που προσπαθεί να περιγράψει τις ιδιαιτερότητες και τις αντιφάσεις της τσιγγάνικης ζωής, μέσα από σκηνές γάμων και θανάτων, γλεντιού και δουλειάς, θρησκείας και μαγγανείας.

Στην αφηγηματική δομή της ταινίας που χαρακτηρίζεται από αλλεπάλληλες ανατροπές, συνεκτικό ρόλο παίζουν τα έμμονα leitmotivs της εικόνας και της μουσικής, που συνδέοντας τονίζουν ακόμη περισσότερο τη συνειρμική της διάσταση: μια διάσταση που δεν παρακολουθεί τη διαδρομή της λογικής αλλά την τροχιά της περιπέτειας, και που επιμένοντας στη γοητεία του επουσιώδους, συγγενεύει όσο μπορεί με τα τσιγγάνικα παραμύθια.

«ROM»

Ταινία-ντοκιμαντέρ, παραγωγής 1989.

Σκηνοθεσία-σενάριο: Μενέλαος Καραμαγγιώλης

Επιστημονικοί σύμβουλοι: Μιράντα Τερζοπούλου, Κατερίνα Πούτου, Βαγγέλης Μαρσέλλος, Μαρία Χατζηγεωργίου

Φωτογραφία: Ανδρέας Σινάνος, Ηλίας Κωνσταντακόπουλος

Μοντάζ: Τάκης Γιαννόπουλος

Μουσική: Νίκος Κυπουργός

Ήχος: Δημήτρης Αθανασόπουλος, Μίμης Κασιμάτης

Αφηγητές: Ηλέκτρα Αλεξανδροπούλου, Γιώργος Κώνστας, Μενέλαος Καραμαγγιώλης, Μαρίκα Τζιραλίδου

Και οι μικροί: Ιφιγένεια Αναστασιάδη, Βαγγέλης Τζανάτος

Διεύθυνση παραγωγής: Τζοβάννα Τέμπου

Οργάνωση παραγωγής: Σωτήρης Καραμαγγιώλης