Γερμανική Ευρώπη, μέρος δεύτερον (άρθρο)

10:51 31/5/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Οι δηλώσεις της Άνγκελα Μέρκελ μετά τη σύνοδο των επτά πλουσιοτέρων χωρών (G7) ότι «οι εποχές που μπορούσαμε να βασιζόμαστε πλήρως στους άλλους έχουν εν μέρει τελειώσει» και ότι «εμείς οι Ευρωπαίοι πρέπει να πάρουμε τη μοίρα μας στα χέρια μας» σηματοδοτούν μια μεγάλη αλλαγή στην γερμανική στρατηγική σε σχέση με τις ΗΠΑ.

Οι δηλώσεις αυτές είναι ένα σαφές δείγμα ότι ότι η Γερμανία προσανατολίζεται πλέον σε μια χειραφέτηση από τις

ΗΠΑ, στρατηγική η οποία έγινε ασμένως αποδεκτή τόσο από τους Σοσιαλδημοκράτες, το αντίπαλο κόμμα των Χριστιανοδημοκρατών της κας Μέρκελ, όσο και από τους εκπροσώπους του οικονομικού κατεστημένου, όπως οι εκπρόσωποι της βιομηχανίας και των επιμελητηρίων.
ντίθετοι στη γραμμή αυτή είναι μόνο οι Φιλελεύθεροι, που ενισχύονται το τελευταίο διάστημα και φαίνεται ότι θα ξαναμπούν στην ομοσπονδιακή Βουλή στις εκλογές του Σεπτεμβρίου -ορισμένοι αναλυτές, μάλιστα, δεν αποκλείουν να συμμετάσχουν αυτοί στην κυβέρνηση με τους Χριστιανοδημοκράτες που κερδίζουν σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις.
Η στροφή αυτή στη στρατηγική σε σχέση με τις ΗΠΑ πιθανόν να επηρεάσει και τη στάση της Γερμανίας απέναντι στο ΔΝΤ στο θέμα του ελληνικού χρέους, καθώς οι ΗΠΑ συχνά αξιοποιούν την επιρροή τους στο Ταμείο για να παρεμβαίνουν στα ευρωπαϊκά πράγματα.

Η δήλωση της κας Μέρκελ αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς η ίδια θεωρείται καθαρή «ατλαντίστρια» και μέχρι τώρα κρατούσε ιδιαίτερα χαμηλούς τόνους απέναντι στις λεκτικές επιθέσεις του Ντόναλντ Τραμπ και των επιτελών του.

Είναι σημαντικό επίσης, ότι η Γερμανίδα καγκελάριος χρησιμοποίησε την έκφραση «εμείς οι Ευρωπαίοι» για να σηματοδοτήσει την αντιπαράθεση με τις ΗΠΑ, δείχνοντας ότι προτίθεται να χρησιμοποιήσει την Ε.Ε. στη διαμάχη, καθώς η ίδια η Γερμανία δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνη της με τους Αμερικανούς, σε πολιτικό, οικονομικό ή στρατιωτικό πεδίο.

Για να στρέψει την ευρωπαϊκή πολιτική σε αυτήν την κατεύθυνση πιθανόν να βασίζεται και στον Εμμανουέλ Μακρόν, ο οποίος επιθυμεί να αναβαθμίσει το ρόλο της Γαλλίας στα ευρωπαϊκά πράγματα, προκειμένου να ενισχυθεί στο εσωτερικό, όπου σκοπεύει να εφαρμόσει επώδυνες πολιτικές.

Η υπόθεση δείχνει να κλιμακώνεται, καθώς ο Ντόναλντ Τραμπ σήκωσε το γάντι γράφοντας στο twitter: «Έχουμε τεράστιο εμπορικό πλεόνασμα με τους Γερμανούς και επιπλέον πληρώνουν πολύ λιγότερα για το ΝΑΤΟ και τους εξοπλισμούς τους. Πολύ κακό για τις ΗΠΑ. Αυτό θα αλλάξει».

Ο Ντόναλντ Τραμπ λέει ξεκάθαρα ότι θέλει να ανισταθμιστεί το εμπορικό έλλειμμα που έχουν σήμερα οι ΗΠΑ απέναντι στη Γερμανία με πωλήσεις περισσότερων αμερικανικών προϊόντων και πιέζει για αύξηση των αμυντικών δαπανών των Ευρωπαίων προκειμένου να αγοράζονται περισσότερα αμερικανικά εξοπλιστικά προϊόντα.

Η αντιπαράθεση δείχνει εξ ορισμού δύσκολο να εκτονωθεί, καθώς αφορά στον πυρήνα της γερμανικής στρατηγικής, η οποία βασίζεται στις εξαγωγές.
Εάν το εξαγωγικό μοντέλο της Γερμανίας απειληθεί, διακυβεύεται ολόκληρο το οικονομικό μοντέλο στο οποίο έχει στηρίξει την επιτυχία της.
Η εισαγωγή του ευρώ ευνόησε τα γερμανικά προϊόντα καθώς το κοινό νόμισμα είναι φθηνότερο από ότι θα ήταν ένα γερμανικό μάρκο, ενώ η χώρα βγήκε κερδισμένη από την κρίση των τελευταίων ετών και τη διαχείριση που επέβαλε στην ευρωζώνη.

Όλα δείχνουν ότι η γερμανική ηγεσία επιδιώκει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα Τραμπ ενισχύοντας τη λεγόμενη «γερμανική Ευρώπη», την οποία σκοπεύει να εισάγει σε άλλη φάση, προωθώντας ζητήματα όπως η κοινή άμυνα, προκειμένου να την χρησιμοποιήσει για να διασφαλίσει τα συμφέροντά της.
Αντί να αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες αγοράζοντας αμερικανικά προϊόντα, Γερμανία και Γαλλία έχουν συμφέρον να χτίσουν ένα ευρωπαϊκό στρατό ενισχύοντας τις δικές τους βιομηχανίες.

Επίσης, καθώς η αμερικανική αγορά εμφανίζει πλέον αυξημένη αβεβαιότητα επί Τραμπ, το Βερολίνο έχει αρχίσει ήδη να στρέφει το στρατηγικό εμπορικό του ενδιαφέρον προς τις αγορές της Ανατολής.
Μέχρι σήμερα, πάντως, η λογική της «γερμανικής Ευρώπης» προκαλεί δυσαρέσκεια, κυρίως στις χώρες του Νότου.

Η αμφισβήτηση της ευρωπαϊκής ενοποίησης μεγαλώνει στην Ιταλία, που είναι η μεγάλη χαμένη του ευρώ, ενώ και στη Γαλλία μπορεί ο Μακρόν να κέρδισε τις εκλογές απέναντι στην ακροδεξιά Μαρίν Λεπέν και την αντιγερμανική της ρητορική, αλλά η αντίδραση του κόσμου υποβόσκει και πιθανότατα θα ενισχυθεί εάν ο νέος πρόεδρος εφαρμόσει τα οικονομικά μέτρα που έχει εξαγγείλει.