“Γράμματα σ’ έναν φίλο Γερμανό” – Συνέντευξη με τη σκηνοθέτιδα Σοφία Δερμιτζάκη

16:56 21/4/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Η σκηνοθέτις και ηθοποιός Σοφία Δερμιτζάκη, στη συνέντευξή της στη Ραδιοτηλεόραση, μιλάει για την παράσταση “Γράμματα σ’ έναν φίλο Γερμανό” του Αλμπέρ Καμί, που ανεβαίνει για τρεις μόνο παραστάσεις στο θέατρο Επί Κολωνώ, από τις 21 έως και 23 Απριλίου, από τη Θεατρική Συντροφιά Ηρακλείου (ΘΕ.Σ.Η.) σε συνεργασία με τους Stravaganti Nuovi.

Συνέντευξη στην Ασπασία Κακολύρη

Σκηνοθετείτε και παράλληλα ερμηνεύετε στην παράσταση “Γράμματα σ’ έναν φίλο Γερμανό” του Αλμπέρ Καμί, που ανεβαίνει στο

θέατρο Επί Κολωνώ. Μιλήστε μας γι’ αυτό το εγχείρημα και τον διπλό ρόλο που έχετε αναλάβει.

Ο ακρογωνιαίος λίθος στη σκηνοθεσία είναι το όραμα που έχεις όταν διαβάζεις ένα έργο. Ξεκινάς από αυτό και προσπαθείς να το κάνεις θεατρική πράξη. Θα ήταν πολύ δύσκολο, βέβαια, να παίζεις και να σκηνοθετείς μόνος σου, γιατί αυτό που έχεις στο μυαλό σου ως ερμηνεία πολλές φορές δεν μπορεί να περάσει κάτω, όπως λέμε. Ο Πίτερ Μπρουκ λέει ότι το θέατρο είναι μια αναζήτηση νοήματος και ταυτόχρονα πρέπει να κάνεις αυτό το νόημα να έχει νόημα και για τους άλλους. Χρειάζεται, λοιπόν, ένα εξωτερικό καθαρό μάτι, ειδικά σε ένα τέτοιο κείμενο, που δεν είναι θεατρικό. Όταν ερμηνεύεις έναν ρόλο, αυτομάτως καταθέτεις την ψυχή σου πάνω στη σκηνή και πρέπει αυτή η κατάθεση να δημιουργήσει μια δίοδο, ώστε να αγγίξει και την ψυχή του θεατή, να τον μετακινήσει από την καρέκλα του. Η σκηνοθεσία, λοιπόν, έγινε σε συνεργασία με τη Στέλλα Κουφάκη. Και όταν έχεις κοινή υφή και κοινά οράματα με τον συνεργάτη σου, όπως εγώ με τη Στέλλα, τα πράγματα γίνονται πιο εύκολα.

Η παράσταση στηρίζεται σε τέσσερις επιστολές του Καμί σ’ έναν φανταστικό φίλο του Γερμανό κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου. Ποιες είναι οι αντιστοιχίες στη σημερινή εποχή της οικονομικής κρίσης;

Το κείμενο αυτό έπεσε στα χέρια μου πριν από περίπου δύο χρόνια. Διαβάζοντάς το, ένιωσα ότι έχω ένα κείμενο που γράφτηκε σήμερα κι αυτή ήταν και η σπουδαιότητά του και η αξία του. Είναι ένα βαθύ «κατηγορώ» στη ναζιστική Γερμανία και στον τρόπο που αντιμετώπιζαν οι Γερμανοί την Ευρώπη, αλλά και όλο τον κόσμο. Η Ευρώπη, αλλά και ιδιαίτερα η Ελλάδα, φαίνεται να καταπιέζεται από μια ολοκληρωτική και συντηρητική Γερμανία. Αυτό είναι το συναίσθημα που νιώθει ο μέσος Ελληνας. Το μερίδιο ευθύνης στην κακή διαχείριση όλων αυτών των χρόνων, αλλά και της αποδοχής της υπάρχουσας κατάστασης, είναι σαφώς μεγάλο. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι ο Καμί θα απευθυνόταν στον ίδιο παραλήπτη και σήμερα. Θα ήταν όμως μια άποψη κενή και επιφανειακή, κατά τη γνώμη μου. Ακόμα και στο έργο του αυτό ο Καμί έχει δώσει πανανθρώπινες και παγκόσμιες διαστάσεις. Στην εισαγωγή του βιβλίου του γράφει ότι «κάθε αναγνώστης που θελήσει να διαβάσει τα Γράμματα σε ένα φίλο Γερμανό πρέπει να τα διαβάσει ως ντοκουμέντο του αγώνα ενάντια στη βία». Μιλάει για μια Ευρώπη που έχει χάσει τις πνευματικές και ηθικές της αξίες, και η οποία είναι βουτηγμένη στην απελπισία και τη βαρβαρότητα του πολέμου. Με την Ευρώπη, σήμερα, να πρέπει να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητα, τον ρόλο και την ποιότητά της στον παγκόσμιο χάρτη, το έργο του Καμί είναι πιο επίκαιρο από ποτέ. Με τη διαφορά ότι, αυτήν τη φορά, αυτό το κύμα του φασισμού βλέπουμε να ίπταται πάνω από ολόκληρο τον κόσμο και να υπερκαλύπτεται από δημοκρατίες, που ολοένα και περισσότερο αποτελούν κακέκτυπα δημοκρατίας».

Διαχρονικές αξίες και υψηλά ιδεώδη, όπως η δικαιοσύνη, η αλληλεγγύη, σε περιόδους κρίσης, θεωρείτε ότι διαστρεβλώνονται;

Θα έλεγα ότι είναι ένας φαύλος κύκλος. Η διαστρεβλωση και η απουσία όλων αυτών των αξιών προκαλούν σίγουρα τις περιόδους κρίσης. Ο Καμί, στα «Γράμματα σ’ ένα φίλο Γερμανό», λέει: «Εξαιτίας της απουσίας κάθε ανθρώπινης ή θείας ηθικής, οι μόνες υπαρκτές αξίες είναι εκείνες που διέπουν το ζωικό βασίλειο. Η βία, η πανουργία. Ο άνθρωπος δεν είναι τίποτα, αν θελήσουμε μπορούμε να τον σκοτώσουμε». Η φαλκίδευση των ανθρωπιστικών και ηθικών αξιών ταλανίζει την Ευρώπη, σίγουρα και την Ελλάδα. Βλέπουμε καθημερινά ότι η δικαιοσύνη, όχι απλώς διαστρεβλώνεται, αλλά και παρακάμπτεται τις περισσότερες φορές. Ο Καμί επαναλαμβάνει συχνά στο έργο του την αγάπη του για τη χώρα του, τη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη. Αυτή η αγάπη, νομίζω, λείπει ειδικά από τους Έλληνες για τη χώρα τους, ανεξάρτητα από το πόσο βάλλεται η Ελλάδα από τη Γερμανία, από την Ευρώπη. Προ λίγων μηνών, άκουσα πολλούς να λένε ότι αισθάνονται υπερήφανοι που είναι Έλληνες, όταν άκουσαν την ομιλία του Ομπάμα για το μεγαλείο της χώρας μας. Το ζήτημα είναι ότι από κανέναν Έλληνα πολιτικό δεν έχω ακούσει παρόμοια ομιλία. Tο πνεύμα της Ευρώπης και η αγάπη για την πατρίδα, η δικαιοσύνη για τον άνθρωπο είναι στο κείμενο του Καμί αδιαμφισβήτητα. Αυτά πρέπει να διασωθούν για να διασωθεί η εικόνα που ονειρευόμαστε για ένα ειρηνικό μέλλον. Αυτό το πνεύμα και αυτές οι αξίες νομίζω ότι στην Ελλάδα, και σε όλο τον κόσμο, σήμερα είναι διαπραγματεύσιμες και ευάλωτες.

Μιλήστε μας για τη συνεργασία σας με τη Θεατρική Συντροφιά Ηρακλείου (ΘΕ.Σ.Η.) και τους Stravaganti Nuovi. Πώς προέκυψε;

Η Θεατρική Συντροφιά Ηρακλείου, είναι ένας πολιτιστικός σύλλογος, που ιδρύθηκε το 2012 από ανθρώπους επαγγελματίες και ερασιτέχνες του θεάτρου, στην πόλη του Ηρακλείου. Το 2012, ήταν και η πρώτη χρονιά που μετακόμισα στο Ηράκλειο, ύστερα από πολύχρονη διαμονή μου στην Αθήνα. Έγινα μέλος του συλλόγου και τότε ανεβάσαμε την πρώτη μας παράσταση.

Έκτοτε έχουν ακολουθήσει κι άλλες συνεργασίες, με τελευταία την τωρινή παράσταση στο έργο του Καμί. Επιπλέον οι STRAVAGANTI Nuovi είναι μια νεοϊδρυθείσα ομάδα. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότεροι καλλιτέχνες έχουμε επιστρέψει στο Ηράκλειο από την Αθήνα, αλλά και από το εξωτερικό, προσπαθώντας να παραγάγουμε πολιτισμό στην πόλη μας, αλλά κι έξω από αυτήν.

Η ιδέα ξεκινησε από την ανάγκη μας να υπάρξει μια σκεπή, κάτω από την οποία θα μπορούν να δράσουν και να δημιουργήσουν, όχι μόνο ηθοποιοί και σκηνοθέτες, αλλα μουσικόι, χορευτές, χορογράφοι. Η ονομασία της ομάδας προήλθε από τους Stravaganti του Ηρακλείου, μια ομάδα ευγενών και αστών, που είχαν ιδρύσει μια Ακαδημία, όπου συναντιόντουσαν, απήγγελλαν ποίηση και ανέβαζαν θεατρικές παραστάσεις. Ήδη με την ομάδα αυτή έχουμε ανεβάσει τις 3 Αδελφες/ένα χρόνο μετά, του Α.Π. Τσέχοφ, σε διασκευή και σκηνοθεσία Δημήτρη Φοινίτση, και υπάρχουν πολλά και ποικίλα σχέδια για το μέλλον!

INFO

«Γράμματα σ’ έναν φίλο Γερμανό»

Σκηνοθεσία: Σοφία Δερμιτζάκη, Στέλλα Κουφάκη

Video παράστασης: Nikolai Dorowskin

Κινησιολογία: Μικαέλα Κεφαλογιάννη

Κατασκευή σκηνικού/Ενδυματολογική Επιμέλεια: Γιώργος Μανουσάκης

Επιμέλεια μουσικής/Ήχου: Στέλλα Κουφάκη

Φωτογραφίες: Γιάννα Καράγιωργα- PHOTOPROFILE

Φωτογραφία αφίσας: Mark Quigley
Επιμέλεια προγράμματος: Σοφία Δερμιτζάκη, Στέλλα Κουφάκη

Ερμηνεύει η Σοφία Δερμιτζάκη
Παραγωγή: Θεατρική συντροφιά Ηρακλείου-STRAVAGANTI NUOVI

Ημέρες και ώρες παραστάσεων

Παρασκευή 21 & Σάββατο 22 στις 21:30