Η «Αφύλακτη διάβαση» για το Καπνεργατικό Κίνημα

13:40 7/2/2018 - Πηγή: ΕΡΤ

Η ΕΡΤ ΚΑΒΑΛΑΣ (96.3 FM) παρουσιάζει σε επανάληψη τη ραδιοφωνική παραγωγή του Πρώτου Προγράμματος «ΑΦΥΛΑΧΤΗ ΔΙΑΒΑΣΗ» του Θωμά Σίδερη για το καπνικό ζήτημα και το καπνεργατικό κίνημα στην Καβάλα του Μεσοπολέμου.

Την Παρασκευή 9/2/2018 από τις 12 έως τις 2 θα μεταδοθεί η εκπομπή «Μπασή μπαγλή τουτουντζή μου» Καπνεργάτες της Καβάλας στο εκτελεστικό απόσπασμα. Και την Παρασκευή 16/2/2018 στη 1 το μεσημέρι το δεύτερο μέρος «Οι άντρες στην τόγκα».

Πρόκειται

για μια έρευνα που αναφέρεται στο καπνεργατικό κίνημα στην Καβάλα, στο φόντο των μεγάλων απεργιών του Ιουλίου 1933 και των δημοτικών εκλογών του Φεβρουαρίου 1934. Τα γεγονότα της διετίας 1933-1934 στην Καβάλα, πυροδότησαν τις μαζικές απεργιακές κινητοποιήσεις του 1936 στη Θεσσαλονίκη και σε άλλες πόλεις της Μακεδονίας.

Οι παράλληλες ιστορίες τριών καπνεργατών, εκλεγμένων δημοτικών συμβούλων στις εκλογές του 1934, από την Καβάλα μέχρι την εκτέλεσή τους στην Καισαριανή την 1η Μαΐου 1944. Η πορεία ενός εφήβου 17 χρόνων, συντάκτη μίας παράνομης προκήρυξης, στο ίδιο χρονικό και χωρικό πλαίσιο, η φυλάκισή του και η προσπάθεια των δικαστικών και αστυνομικών αρχών να τον οδηγήσουν στο εκτελεστικό απόσπασμα. Η εκλογή του πρώτου κομμουνιστή δημάρχου, παρά τις φανερές και υπόγειες μεθοδεύσεις των αστικών κομμάτων της εποχής, η καθαίρεσή του δύο μήνες αργότερα και ο εκτοπισμός του.

Ένα συγκλονιστικό ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ για το καπνεργατικό κίνημα στην Καβάλα του Μεσοπολέμου, λίγο πριν από την εγκαθίδρυση του καθεστώτος Μεταξά, μέσα από τις παράλληλες ιστορίες των αφανών ηρώων του.
Οι ήρωες του ντοκιμαντέρ ξεπηδούν μέσα από το ομιχλώδες τοπίο της εποχής. Ο χρόνος έναρξης της αφήγησης είναι το 1933, μια χρονιά-γέφυρα ανάμεσα στο 1922/1923 (περίοδος εισροής Μικρασιατών προσφύγων και προσφύγων της Ανταλλαγής) και το 1936, τότε που επιβάλλεται το δικτατορικό καθεστώς Μεταξά. Και είναι αυτό ακριβώς το καθεστώς που παρέδωσε τους φυλακισμένους στην Ακροναυπλία, Δημοσθένη Μακέδο και Νίκο Νεγρεπόντη, στους ναζί κατακτητές.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πολλοί πρόσφυγες του 1922 και του 1923 χρησιμοποιήθηκαν ως φτηνά εργατικά χέρια, τόσο από τους εγχώριους όσο και από τους ξένους καπνεμπόρους. Η προσφυγική ταυτότητα σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση του εργατικού πληθυσμού, οδήγησαν στη συγκρότηση ταξικής συνείδησης και στη σχηματοποίηση των αιτημάτων των καπνεργατών.
Έρευνα-παρουσίαση: Θωμάς Σίδερης.