Η έκρηξη της Αίτνας και οι επιπτώσεις της: Αποκλειστική συνέντευξη από Ιταλίδα ηφαιστειολόγο

14:53 18/2/2021 - Πηγή: ΕΡΤ

Ανταπόκριση από την Ιταλία για την ΕΡΤ – Κρίστιαν Μαυρής

Την Τρίτη 16 Φεβρουαρίου η έκρηξη της Αίτνας στην Νότιο Ιταλία προσέφερε ένα μοναδικό θέαμα με τους εκτοξευόμενους πίδακες λάβας και το πυκνό σύννεφο στάχτης αλλά και αναστάτωση στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Catania. Αν και φαινομενικά είναι όλα υπό έλεγχο από την αρχή της δραστηριότητας του ηφαιστείου, εν τούτοις εκκρεμεί απόφαση για την κήρυξη κατάστασης

εκτάκτου ανάγκης στην περιοχή σε περίπτωση επιδείνωσης. 

Σε αποκλειστική συνέντευξη στην ΕΡΤ και στον Κρίστιαν Μαυρή, η γνωστή Ιταλίδα ηφαιστειολόγος-πετρολόγος Chiara Maria Petrone του Natural History Museum του Λονδίνου μίλησε για το φαινόμενο αυτό.

Dr Petrone, είστε ηφαιστειολόγος με μεγάλη εμπειρία στα ηφαίστεια της Μεσογείου, όπως η Αίτνα και το Στρόμπολι. Γιατί εξερράγη η Αίτνα;

 Η Αίτνα είναι το πλέον ενεργό ηφαίστειο της Ευρώπης. Πρόκειται για ένα βασαλτικό στρωματοηφαίστειο που βρίσκεται σε μια ζώνη όπου συγκλίνουν δύο τεκτονικές πλάκες, η Ευρωπαϊκή και η Αφρικανική. Αυτό προκαλεί την μαγματική και εκρηκτική δραστηριότητα της Αίτνας εδώ και 0,5 εκατομμύρια χρόνια. Αν κοιτάξουμε πιο πρόσφατα στον χρόνο, στην Αίτνα υπήρξε επαναλαμβανόμενη δραστηριότητα, ιδιαίτερα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Η δραστηριότητα εκδηλώνεται τόσο από τους κρατήρες της κορυφής όσο και από τις πλευρές του ηφαιστείου, με εναλλαγές σε περιόδους είτε διαχυτικής είτε εκρηκτικής δραστηριότητας. Από το 2001, η δραστηριότητα υπήρξε κυρίως εκρηκτική με περίπου 44 βίαιες εκρήξεις, παρόμοιες με εκείνες που σημειώθηκαν την Τρίτη το απόγευμα.

 Η τρέχουσα έκρηξη φαίνεται να είναι πιο έντονη σε σύγκριση με τα τελευταία χρόνια. Ποια είναι η διαφορά αυτή τη φορά; Ήταν απροσδόκητη αυτή η δραστηριότητα;

 Η δραστηριότητα το απόγευμα της Τρίτης 16 Φεβρουαρίου είναι ένα φαινόμενο παροξυσμού, δηλαδή μεγαλύτερης έντασης από το συνηθισμένο αλλά μικρής διάρκειας. Είναι σαν το ηφαίστειο να δίνει μια παράσταση πυροτεχνημάτων. Αυτός ο τύπος δραστηριότητας μεγάλης έντασης και μικρής διάρκειας αποτελείται κυρίως από μεγάλους πίδακες λάβας και μπορεί να συσχετιστεί με μια εκρηκτική στήλη. Την Τρίτη, η στήλη έφτασε σε ύψος αρκετών χιλιομέτρων με εκτοξεύσεις λάβας ύψους έως και 500 μέτρα. Δημιουργήθηκε επίσης μια ροή λάβας και μια πυροκλαστική ροή (μια καυτή χιονοστιβάδα αποτελούμενη από ένα μείγμα ηφαιστειακού αερίου, τέφρας, μεγαλύτερα θραύσματα μάγματος και μερικών πετρωμάτων). Αν και μια τέτοια δραστηριότητα δεν είναι ασυνήθιστη στην ιστορία της Αίτνας, είναι πιο σπάνια από την λιγότερο έντονη φυσιολογική δραστηριότητα, η οποία αποτελείται κυρίως από μικρά συντριβάνια λάβας, μικρές εκρήξεις (τύπου Στρόμπολι) και ροές λάβας.

 Υπάρχει λάβα που βγαίνει από τον ηφαιστειακό κρατήρα. Προχωρά προς κατοικημένες περιοχές;

 Υπάρχει ροή λάβας αρκετών χιλιομέτρων που σχετίζεται με την τρέχουσα δραστηριότητα. Η ροή λάβας προέρχεται από έναν εκ των κρατήρων της κορυφής της Αίτνας, τον νοτιοανατολικό και κατευθύνεται προς την δυτική πλευρά του ηφαιστείου, το λεγόμενο Valle del Bove, σε περίπου 2000 μέτρα υψόμετρο και σε απόσταση 3 χλμ. από το νοτιοανατολικό κρατήρα που βρίσκεται στα 3300 μ. υψόμετρο. Δεν υπάρχουν χωριά στην περιοχή, επομένως αυτή τη στιγμή η ροή λάβας δεν δημιουργεί κινδύνους για κατοικημένες περιοχές.

 Το νέφος της τέφρας και η πτώση των βράχων επηρεάζουν τον τοπικό πληθυσμό. Ακόμα και το αεροδρόμιο της Κατάνια έκλεισε (το βράδυ της Τρίτης 16 Φεβρουαρίου) και αναμένεται να κηρυχθεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης η περιοχή. Προβλέπονται περαιτέρω απειλές για την υγεία του τοπικού πληθυσμού;

 Η πτώση τέφρας είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τον πληθυσμό. Τα σωματίδια είναι πολύ μικρά και μπορούν να επηρεάσουν τους πνεύμονες, το αναπνευστικό σύστημα όπως μπορούν επίσης να προκαλέσουν ερεθισμό στα μάτια. Το πέτρωμα πέφτει και καλύπτει τις επιφάνειες. Τα αυτοκίνητα συμβάλλουν στην διάσπαση των πετρωμάτων στο οδόστρωμα, δημιουργώντας μικρότερα κομμάτια συμβάλλοντας έτσι στην αύξηση της ποσότητας σωματιδίων «σκόνης» στον αέρα, που προκαλεί περαιτέρω αναπνευστικά προβλήματα. Δεν είναι εύκολο να αφαιρεθεί η τέφρα από τις επιφάνειες και αυτή μπορεί να φράξει ηλεκτρικά κυκλώματα και μηχανικούς κινητήρες. Επιπλέον, τα μεγαλύτερα θραύσματα, τα λεγόμενα «λάπιλα», είναι πολύ αιχμηρά καθώς αποτελούνται από ηφαιστειακό γυαλί και δεν θα είναι εύκολο να τα αφαιρέσετε, για παράδειγμα, από το νέο, γυαλιστερό σας αυτοκίνητο. Προς το παρόν μειώθηκε η έντονη δραστηριότητα φυσικού αερίου της Τρίτης, και αυτό είναι ένα πολύ καλό νέο.

 Περιμένετε άμεσες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις από αυτήν την δραστηριότητα;

 Το να ζεις κοντά σε ένα ηφαίστειο έχει πάντα οικονομική και κοινωνική επίπτωση, ωστόσο αυτή τη στιγμή η πανδημία αποτελεί για τους ανθρώπους μια διαφορετική και πιο διαδεδομένη απειλή, με μεγαλύτερες επιπτώσεις από μια ηφαιστειακή έκρηξη.

www.ert.gr