Η ιστορική και πολιτιστική διαδρομή του Γριζάνου

20:56 1/11/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Την πλούσια ιστορική και πολιτιστική διαδρομή του Γριζάνου ανέλυσαν στο πλαίσιο σχετικής ημερίδας που διοργάνωσε ο Σύλλογος των Απανταχού Γριζανιτών Λάρισας, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, τον Δήμο Λαρισαίων και τον Όμιλο Φίλων Θεσσαλικής Ιστορίας. Βρισκόμενο στα όρια των ν. Λάρισας και Τρικάλων στο Γριζάνο εικάζεται ότι βρίσκονταν και ο αρχαίος γεωργοκτηνοτροφικός οικισμός της Βλύζας.

Το όνομα Βλύζα το Γριζάνο, το έλαβε από τα πολλά νερά που αναβλύζουν από τις πηγές ή από κάποιον άρχοντα, που πιθανολογείται σύμφωνα με αρχαία επιγραφή που βρέθηκε στο αέτωμα

του Ναού του Αγίου Νικολάου, που κτίσθηκε με υλικά από αρχαία κτίσματα.
Η αρχαία Βλύζα εικάζεται ότι μετονομάστηκε σε Γριζάνο την εποχή των Σλαβικών επιδρομών και λόγω της μακρόχρονης παραμονής των Σλάβων στη Θεσσαλία. Το όνομα πιθανολογείται ότι δόθηκε από το γκρίζο χρώμα του όρους Κάστρο που στα σλάβικα σημαίνει σκούρο γκρι – σταχτί.
Για την ύπαρξη του αρχαίου οικισμού στο Γριζάνο συνηγορεί η συνήθεια των αρχαίων να επιλέγουν μέρη που προφυλάγονταν από τους ανέμους, βρίσκονταν κοντά σε πηγές και δεν ήταν ορατά από μακριά. Σε μικρή απόσταση μάλιστα υπάρχει η τοποθεσία Μαγούλες που εικάζεται ότι ήταν το νεκροταφείο του οικισμού στη Νεολιθική εποχή. Παλαιότερα είχαν βρεθεί μαρμάρινοι τάφοι με πήλινους αμφορείς που μαρτυρούν την αρχίαο περίοδο κατασκευής τους. Δυτικά του οικισμού μάλιστα υπάρχει η τοποθεσία Ράχη, που σύμφωνα με την μελέτη του αρχαιολόγου Κ. Γαλλή υπήρχαν εργαστήρια κεραμικών αγγείων στη νεολιθική εποχή. Στο μέρος αυτό βρέθηκαν αρχαιολογικά ίχνη, όπως λίθινα εργαλεία, όστρακα κ.α. από τον επίτιμο διευθυντή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Λ. Χατζηαγγελάκη.

Ο οικισμός του Γριζάνου αναφέρεται το 1542 μΧ σε έγγραφο ανασύστασης της Επισκοπής Γαρδικίου και στον Κώδικα Ζάμπουρδας (1534-1692). Το κάστρο της περιοχής μάλιστα κατασκευάστηκε κατόπιν εντολής του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού όπως και τα υπόλοιπα κάστρα στη Θεσσαλία και μέσα σ’ αυτό χτίστηκαν οι Ιεροί Ναοί της Αγίας Σοφίας, της Αγίας Τριάδος και το μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου. Ο θρύλος λέει μάλιστα ότι ο ναός της Αγίας Σοφίας είναι αντίγραφο του Ιερού Ναού της του Θεού Σοφίας της Κωνσταντινούπολης που χτίστηκε την ίδια περίοδο.
Τα θέματα που αναλύθηκαν στο πλαίσιο της ημερίδας από τους ομιλητές ήταν τα εξής: 1) Το Οδικό Δίκτυο του Γριζάνου (Λ. Χατζηαγγελάκης) – Ιστορικά Στοιχεία για το Γριζάνο 1454/1455 – 1820. (Κ. Σπανός) – Γεγονότα στην περιοχή του Γριζάνου και του Ζάρκου το 1886 και στον Ατυχή Πόλεμο του 1897 (Μ. Βουβούση) – Η Μάχη της Κούτρας και Ο Ταγματάρχης Λώρης (Αθ. Τσιοτινού) – Γριζάνο το Βόρειο Σύνορο της Ελλάδας (Κ. Μιχαλάκης) – Το Γριζάνο και η Θεσσαλία στη Δεκαετία των Πολέμων, 1912 – 1922 (Χ. Αθανασιάδης) και οι Νερόμυλοι του Γριζάνου (Α. Βασιλειάδη). Στην εκδήλωση βραβεύτηκε ο ερευνητής – συγγραφές Δ. Καλούσιος από τα Τρίκαλα για το συγγραφικό του έργο για το Γριζάνο.