«Η Θάλασσα»: γράφει ο Μιχάλης Μακρόπουλος

21:39 26/6/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Βραβείο Διηγήματος 2020 του ηλεκτρονικού περιοδικού Ο Αναγνώστης για το
ΜΑΥΡΟ ΝΕΡΟ

Έναυσμα για να ξεκινήσει να γράφεται η Θάλασσα ήταν η αίσθηση που είχα, καθώς τις αναθυμόμουν, από κάποιες σκηνές ταινιών και πολαρόιντ του Αντρέι Ταρκόφσκι, και στη νουβέλα έχω πράγματι «ενθέσει» από μία σκηνή από τρεις ταινίες του: Η θυσία, Ο καθρέφτης, Στάλκερ, και σκηνές από την ταινία La Jetée του Κρις Μαρκέρ.

Η Θάλασσα είναι μια ιστορία καταστροφής και αναγέννησης, μια ήρεμη ελεγεία για τα μικρά πράγματα

που χάνονται, κι ένα ταξίδι αυτογνωσίας. Η περίληψη στο οπισθόφυλλο είναι απλώς το «κέλυφός» της: «Οι πάγοι λιώνουν, ένας αρχαίος μετεωρίτης φανερώνεται και η Γη ερημώνει. Οι μόνοι άνθρωποι που δεν προσβάλλονται από τον ιό που εξαπλώνεται είναι εκείνοι που έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό τη μετάλλαξη μιας σειράς γονιδίων. Οι επιζήσαντες κατοικούν σε υπόγειες πόλεις και το μόνο που τους συνδέει με τη ζωή στη Γη είναι η μνήμη• ωστόσο κάποιοι λίγοι μοιράζονται τον πόθο της επιστροφής». Η Θάλασσα, μια ψηφιδωτή αφήγηση σε πρώτο πρόσωπο από μια ξεχωριστή κοπέλα, είναι μια λυρική ιστορία επιστημονικής φαντασίας».

Αυτή είναι η «σκαλωσιά» της ιστορίας, κι αν σχεδόν αφανίζεται σ’ αυτήν η ανθρωπότητα, η αφήγηση είναι γαλήνια κι από κάποιες απόψεις πολύ προσωπική. Είναι «δικός μου» ο τρόπος που η πρωτοπρόσωπη αφηγήτριά μου (στην ιστορία δεν κατονομάζεται ποτέ) στέκεται απέναντι σ’ όλα τα μικρά πράγματα και ταυτίζεται μ’ αυτά: με ένα ροδάκινο που το ξεφλουδίζει τέλεια η μητέρα της, μ’ ένα φύλλο, μια πέτρα, μια μύγα.

Στο εξώφυλλο: Στον Άι-Γιάννη με κύμα (φωτογραφία του Μιχάλη Μακρόπουλου)

Και κάτω από την επιφανειακή διήγηση, που ενίοτε είναι έως και περιπετειώδης, κρύβεται ένας ολόκληρος κόσμος συμβόλων: η ίδια η θάλασσα καταρχάς, ως σύμβολο θηλυκότητας και ενηλικίωσης, η μικρή πέτρα που βρίσκει η κοπέλα στο βουνό και το σχήμα της είναι ολόιδιο μ’ αυτό του γιγάντιου μετεωρίτη, το κλειδί που την περιμένει πίσω απ’ το παντζούρι για να ανοίξει μ’ αυτό το έρημο σπίτι της, στο γυρισμό της είκοσι χρόνια μετά, και το ίδιο κλειδί που το βρίσκει ξανά, σκουριασμένο και άχρηστο τώρα, στον πυθμένα της θάλασσας.

Η θάλασσα, σύμβολο ενηλικίωσης, είναι και σύμβολο ερωτικής ωρίμανσης: η αφηγήτρια κάνει το ταξίδι της επιστροφής απ’ την υπόγεια πόλη, μέσ’ από την ερημωμένη πλέον Γη, μαζί με μια σύντροφο που «το κορμί της κι ο ιδρώτας της, όταν πλαγιάζαμε μαζί τις νύχτες, είχαν μια γλυκιά αρμύρα». Η Θάλασσα είναι μια «γυναικεία» ιστορία – η αφηγήτρια θυμάται πεντακάθαρα την όψη της μητέρας της (που οι κινήσεις της αντανακλώνται σ’ αυτές της τωρινής συντρόφου), ενώ η φιγούρα του πατέρα είναι πια θολή, οποιοσδήποτε άντρας της τον θυμίζει, και σ’ ένα όνειρο η σύντροφός της βλέπει έναν άντρα δίχως πρόσωπο, που της λέει τη φράση από την Αποκάλυψη:

«Και είδον ουρανόν και γην καινήν• ο γαρ πρώτος ουρανός και η πρώτη γη απήλθον, και η θάλασσα ουκ έστιν έτι»
(Τότε είδα έναν καινούργιο ουρανό και μια καινούργια γη• ο πρώτος ουρανός και η πρώτη γη χάθηκαν, κι η θάλασσα δεν υπάρχει πια).

Μιχάλης Μακρόπουλος

Η νουβέλα του Μιχάλη Μακρόπουλου με τίτλο Η Θάλασσα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κίχλη (σελ.: 80, τιμή: €10,00).

Ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΜΑΚΡΟΠΟΥΛΟΣ γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα. Σπούδασε βιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έζησε εννιά χρόνια στη Θεσσαλονίκη. Tα τελευταία δέκα χρόνια ζει με την οικογένειά του στη Λευκάδα και περνά μεγάλα διαστήματα στο Δελβινάκι Πωγωνίου, στην Ήπειρο, όπου διαδραματίζονται οι νουβέλες Σπουργίτω (Σπουργίτω, Γράχαμ, Πικραμένος 2012), Το δέντρο του Ιούδα (Κίχλη 2014), Τσότσηγια (Τσότσηγια &’Ωμ Κίχλη 2017), Μαύρο νερό (Κίχλη 2019), καθώς και άλλες ιστορίες του. Έχει εκδώσει έντεκα βιβλία λογοτεχνίας για ενήλικες, το Οδοιπορικό στο Πωγώνι (Fagotto 2013) και έξι βιβλία για παιδιά. Διηγήματά του έχουν δημοσιευθεί σε διάφορα περιοδικά. Εργάζεται ως μεταφραστής λογοτεχνίας.

www.ert.gr