Η θυσία των «118» στο Μονοδένδρι το 1943

07:51 24/11/2018 - Πηγή: ΕΡΤ

Στο εκτελεστικό απόσπασμα έστησαν 118 Έλληνες από τη Σπάρτη, οι ναζιστικές δυνάμεις κατοχής στις 26 Νοεμβρίου 1943 στο Μονοδένδρι.

Την Κυριακή 25 Νοεμβρίου θα πραγματοποιηθεί ο εορτασμός της επετείου της Εθνικής Αντίστασης και επιμνημόσυνη δέηση για τους 118 εκτελεσθέντες.

Προβλέπονται οι κατωτέρω εκδηλώσεις: Γενικός Σημαιοστολισμός Δημοσίων, Δημοτικών, Ιδιωτικών Καταστημάτων, Καταστημάτων Νομικών Προσώπων Δημοσίου και ιδιωτικού Δικαίου και κατοικιών από τις 8 το πρωί μέχρι και τη δύση του ηλίου της 25ης Νοεμβρίου.

Φωταγώγηση όλων των Δημοσίων και Δημοτικών Καταστημάτων, καθώς και των Καταστημάτων των ΝΠΔΔ και των Τραπεζών από τη δύση του ηλίου της 25ης Νοεμβρίου μέχρι τις πρωινές ώρες της επόμενης.

Αφορμή για τις εκτελέσεις ήταν η επίθεση ΕΛΑΣιτών μία ημέρα πριν, σε γερμανική φάλαγγα στο δρόμο Τρίπολης – Σπαάρτης, με αποτέλεσμα 40 νεκρούς Γερμανούς.

Τις δύσκολες ώρες που προηγήθηκαν της εκτέλεσης, αναδείχθηκε το μεγαλείο ψυχής του γιατρού Χρήστου Καρβούνη. Ο γιατρός είχε σπουδάσει στη Γερμανία και ήξερε τη γλώσσα, αρνήθηκε όμως την πρόταση του Γερμανού διοικητή να εξαιρεθεί από τη λίστα των υπό εκτέλεση, λέγοντάς του, ή να τους αφήσει όλους ή κανέναν χωρίς να εξαιρεί τον εαυτό του.

Στην άρνηση των Γερμανών ο γιατρός τους κατηγόρησε για βαρβαρότητα, μιλώντας στη γλώσσα τους και αυτό τους εξόργισε σε τέτοιο βαθμό που έσπασε ένα κοντάκι όπλου από τη δύναμη με την οποία των χτύπησαν.

Ο γιατρός είχε δίκιο, οι βάρβαροι τον άφησαν τελευταίο στη σειρά των εκτελέσεων για να βλέπει τη δολοφονία των άλλων 117 και να πονάει η ψυχή του.

Δυστυχώς δεν αποτελεί έκπληξη, ότι και σε αυτή την περίπτωση υπήρξαν Έλληνες συνεργάτες των Γερμανών.

Διαβάστε την αναφορά του ταγματασφαλίτη Λεωνίδα Βρεττάκο προς τους κατακτητές, λίγες μέρες πριν τα γεγονότα που προαναφέραμε, που ζητάει και πέτυχε την εκτέλεση τεσσάρων αδελφών:

Προς την Γερμανική Διοίκησιν Σπάρτης

Ενταύθα

Κατόπιν προφορικής υμών διαταγής λαμβάνομεν την τιμήν να επιστρέψωμεν υμίν συνημμένως την από 22. 11. 43 αίτησιν του κ. Δημητρίου Τζιβανόπουλου μεθ’ όλων των συνημμένων και να αναφέρωμεν υμίν ότι οι μεν δυο αδελφοί Δημοσθένης και Ιωάννης είναι ενεργά μέλη του ΕΑΜ, οι δε έτεροι δυο Σωκράτης και Παρασκευάς ανήκουν εις την μαχητικήν ομάδα ΕΑΜ – ΕΠΟΝ.

Κατόπιν των ανωτέρω άπαντα τα εν τη αιτήσει του πατρός των αναφερόμενα είναι ψευδέστατα και οι τέσσεροι υιοί του όχι μόνον δεν πρέπει να απολυθούν εκ των φυλακών Τριπόλεως ένθα κρατούνται, απεναντίας δε απορούμεν πως ούτοι μέχρι σήμερον δεν έχωσι εκτελεσθή.

Ο Διοικητής

Λ. Βρεττάκος

Εκδηλώσεις διοργανώνουν η ΠΕ Λακωνίας, ο Δήμος Σπάρτης και το ΚΚΕ. Συγκεκριμένα την Κυριακή 25 Νοεμβρίου (επέτειος της Εθνικής Αντίστασης) το πρόγραμμα είναι το ακόλουθο:

Ώρα 9.55: Τέλος προσέλευσης των επισήμων στο Μητροπολιτικό Ναό.
Ώρα 10.00 Δοξολογία-τέλεση μνημόσυνου στο Μητροπολιτικό Ναό. Θα ακολουθήσει ομιλία από τον Δικηγόρο Σπάρτης κ. Στέφανο Βρεττάκο
Μετάβαση στο Ηρώο των 118 εκτελεσθέντων στο Μονοδένδρι
Ώρα 11.25: Τέλος προσέλευσης επισήμων στο Ηρώο των 118
Ώρα 11.30: Επιμνημόσυνη δέηση. Προσευχή από τη Φιλαρμονική του Δήμου Σπάρτης. Ομιλία από εκπρόσωπο των τοπικών αντιστασιακών οργανώσεων. Προσκλητήριο εκτελεσθέντων. Κατάθεση στεφάνων. Τήρηση ενός λεπτού σιγής προς τιμή και μνήμη των ενδόξων νεκρών

To KKE, η ΚΝΕ και το τοπικό παράρτημα της Πανελλήνιας Ένωσης Αγωνιστών Εθνικής Αντίστασης και Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας (ΠΕΑΕΑ – ΔΣΕ) καθώς και συγγενείς των θυμάτων, καλούν τη Δευτέρα 26/11 και ώρα 11:00 το πρωί στον τόπο της θυσίας στο Μονοδένδρι και ακολούθως θα μεταβούν στην «Κοκκινόλουτσα», για να τιμήσουν άλλους 45 εκτελεσθέντες από τις δυνάμεις κατοχής, την ίδια περίοδο.

Δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα του Δήμου Σπάρτης

www.ert.gr