Καπιτώλιο: Η τεχνολογία σε ρόλο «ντετέκτιβ» για την ταυτοποίηση των εισβολέων

16:10 16/1/2021 - Πηγή: ΕΡΤ

Στις 2 μ.μ. την Τετάρτη 6 Ιανουαρίου, οι δημοσιογράφοι της ερευνητικής μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Bellingcat, άρχισαν να ανταλλάσσουν μεταξύ τους επείγοντα μηνύματα, την ώρα που έβλεπαν ζωντανά τις τηλεοπτικές εικόνες από την εισβολή στο Καπιτώλιο των ΗΠΑ.

Ο ανακριτής Τζιανκάρλο Φιορέλα, ο οποίος βρισκόταν στο σπίτι του στο Τορόντο, έγραφε λέξεις- κλειδιά στο Twitter και ακολουθούσε αναρτήσεις σχετικές με τις ταραχές στο TweetDeck.

Παράλληλα, παρακολουθούσε τις ειδήσεις στην τηλεόραση και τα κοινωνικά μέσα. Εν τω μεταξύ, μια ομάδα ερευνητών, αναζητούσε βίντεο από το Καπιτώλιο, στο Facebook, το Instagram και άλλες κοινωνικές πλατφόρμες. Η ομάδα μπόρεσε επίσης να ανακτήσει κάποια τμήματα από τη ζωντανή μετάδοση μέσω εφαρμογών, μέσα στο κτίριο. Σε κάποια εντόπισε και τον νεοναζί συνωμοσιολόγο, γνωστό ως «Baked Alaska», o οποίος αναμετάδιδε ζωντανά όσα συνέβαιναν μέσα στο κτίριο, μέσω της εφαρμογής Dlive.tv. Όλες αυτές οι προσπάθειες είχαν ως αποτέλεσμα να συγκεντρωθεί ένα τεράστιο σύνολο αποδεικτικών στοιχείων για τον εντοπισμό των δραστών και των θυμάτων.

Η ομάδα έπρεπε να κινηθεί γρήγορα, καθώς ήξερε ότι οι ταραχοποιοί θα συνειδητοποιούσαν σύντομα ότι εμπλέκονταν σε σοβαρά εγκλήματα και θα άρχιζαν να διαγράφουν τα ενοχοποιητικά στοιχεία. Εκτός από το Bellingcat, ένας στρατός «ντετέκτιβ του διαδικτύου», ανέλαβε δράση για να βοηθήσει στην αναζήτηση ενοχοποιητικών στοιχείων από την επίθεση στο Καπιτώλιο. Εμπειρογνώμονες ανοιχτού κώδικα στο Citizen Lab και το Τσεχικό αρχείο δεδομένων Intelligence X, επίσης αρχειοθέτησαν υλικό.

Για την αρχειοθέτηση των στοιχείων που ανέκτησαν, οι ομάδες χρησιμοποίησαν μια σειρά εργαλείων για να ερευνήσουν το ιστορικό των ταραχοποιών. Σύμφωνα με τα στοιχεία τους, την εισβολή ηγήθηκε μια ομάδα αδίστακτων ακροδεξιών υποστηριχτών του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένου ενός μεγάλου αριθμού ατόμων με στρατιωτικά και αστυνομικά υπόβαθρα.

Οι ερευνητές αναζήτησαν λογαριασμούς, αναρτήσεις, βίντεο και βάσεις δεδομένων με ακροδεξιά σύμβολα, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ορισμένοι συνεργάστηκαν με το FBI, χρησιμοποιώντας ένα λογισμικό αναγνώρισης προσώπου. Η οργάνωση Bellingcat, που έχει την έδρα της στην Ολλανδία, απαρτίζεται από ένα παγκόσμιο δίκτυο ερευνητών ανοιχτού κώδικα και έχει κερδίσει διεθνή αναγνώριση με «δύσκολα» ερευνητικά κι αποκαλυπτικά ρεπορτάζ.

Κάποια από αυτά περιλαμβάνουν την κατάρριψη της πτήσης MH17 της Malaysia Airlines από έναν ρωσικό πύραυλο, τις επιθέσεις χημικών όπλων εναντίον αμάχων στη Συρία και τη δηλητηρίαση του Αλεξέι Ναβάλνι.

Το απόγευμα της εισβολής στο Καπιτώλιο, ο Φιορέλα είδε να εξαφανίζεται από την οθόνη του υπολογιστή του, μια φωτογραφία ενός άντρα που κρατούσε πλαστικές χειροπέδες και βρισκόταν μέσα σε μια αίθουσα του κτιρίου. Ο χρήστης είχε διαγράψει τον λογαριασμό του στο Facebook, αλλά ευτυχώς ο ερευνητής είχε ήδη αποθηκεύσει πολλά δεδομένα από αυτήν τη σελίδα.

Έτσι, η ομάδα του Bellingcat δημιούργησε ένα έγγραφο Excel, όπου έβαλε συνδέσμους για 260 επιβεβαιωμένα ενοχοποιητικά στοιχεία, μερικά από τα οποία διαθέτουν δεκάδες εικόνες το καθένα, και χρησιμοποίησαν εργαλεία ανοιχτού κώδικα όπως το Twitter Video Downloader για να αρχειοθετήσουν τα βίντεο. Τώρα η ομάδα πρέπει να ελέγξει άλλα 250 αρχεία.

Η ομάδα έκανε και crowdsourcing καλώντας τους πολίτες να στείλουν εικόνες από τις ταραχές απευθείας σε έναν ηλεκτρονικό φάκελο υποβολών οι οποίες μετά θα επαληθεύονταν.

«Είμαι μέλος του Bellingcat εδώ και δύο χρόνια και αυτή είναι η πρώτη φορά που συμμετέχουν τόσοι πολλοί άνθρωποι σε αυτή την προσπάθεια, στέλνοντάς μας υλικό», λέει ο Φιορέλα σε συνέντευξή του στον ιστότοπο του Παγκοσμίου Δικτύου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας.

Μέσα σε λίγες μέρες, η ομάδα του Bellingcat δημοσίευσε μια λεπτομερή αναφορά για το πώς η Άσλι Μπάμπιτ, βετεράνος της Πολεμικής Αεροπορίας, η οποία είχε υποστηρίξει τον Μπαράκ Ομπάμα, βρέθηκε να παίρνει μέρος σε μια βίαιη εξέγερση στο Καπιτώλιο όπου βρήκε τον θάνατο.

Ο Μπερτράμ Χιλ, ένα ειδικός του ανοιχτού λογισμικού που συνεργάζεται με το BBC Africa Eye, λέει ότι το μοντέλο ταχείας ανάκτησης και αρχειοθέτησης που χρησιμοποίησαν στην Bellingcat είχε ήδη αποδειχθεί αποτελεσματικό στη διερεύνηση βίαιων δημόσιων περιστατικών στην Αφρική.

Ο Χιλ έχει αναπτύξει έναν πίνακα με 200 εγκληματολογικά εργαλεία και λογισμικά ανοιχτού κώδικα για Αφρικανούς δημοσιογράφους. Αλλά ο Χιλ λέει ότι ο προγραμματισμός, όπου είναι δυνατόν, εξακολουθεί να είναι κρίσιμος.

«Ιδανικά, χρειάζεστε ένα αποτελεσματικό σχέδιο παρακολούθησης για να μάθετε εκ των προτέρων ποιοι λογαριασμοί είναι σημαντικοί και ποιοι χρήστες θα είναι στην εκδήλωση», εξηγεί.

«Το εντυπωσιακό είναι ότι όλες αυτές οι εικόνες από τις ταραχές στο Καπιτώλιο δημιουργούν περιεχόμενο για τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης», έγραψε στο Twitter η Ελιζ Τόμας, ερευνήτρια ανοιχτού κώδικα. «Αυτή η εξέγερση διοργανώθηκε σε μεγάλο βαθμό διαδικτυακά από τους υποστηρικτές του Τραμπ που επικοινωνούν μεταξύ τους κυρίως μέσω των κοινωνικών μέσων», λέει η Τόμας.

For me, the striking thing about so many of these images of rioters in the Capitol is that what they're doing – all of them – is creating content for social media.

At least in their minds, the true seat of power is not actually in that building. It's online.

— Elise Thomas (@elisethoma5) January 7, 2021

«Είναι εξαιρετικά σημαντικό οι ανεξάρτητοι οργανισμοί να δημιουργήσουν αντίγραφα ασφαλείας αυτών των δεδομένων», λέει ο Πίτερ Κλάισνερ, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος του Intelligence X. «Αν κοιτάξετε την ιστορία και τα περιστατικά όπως η παραβίαση του Καπιτωλίου το 1812, καθώς και η πυρκαγιά του Γερμανικού Ράιχσταγκ του 1933, υπογραμμίζει την ανάγκη για ακριβή και πρωτότυπα δεδομένα τα οποία θα είναι ενταγμένα στο συγκεκριμένο ιστορικό πλαίσιο».

ΠΗΓΗ: Wired, GIJN

www.ert.gr