Καρδίτσα: Εργασίες συντήρησης και ανάδειξης του Αρχαϊκού Ναού του Απόλλωνα

13:16 25/8/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Εργασίες συντήρησης πρόκειται να υλοποιηθούν στον αρχαϊκό Ναό του Απόλλωνα, σύμφωνα με τα όσα είπε στην πρωινή ζώνη του δικτύου Θεσσαλίας της ΕΡΤ η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καρδίτσας κ. Μαρία Βαϊοπούλου. Ο Αρχαϊκός Ναός του Απόλλωνα βρίσκεται δίπλα στο ποτάμι του Λαπαρδά ή Γαβριά, στη θέση «Λιανοκόκκαλα» σε απόσταση 12 χιλ δυτικά της Καρδίτσας και 2 περ. χιλ. δυτικά της Μητρόπολης, και σε πολύ κοντινή απόσταση από τον κυριότερο οδικό άξονα που οδηγεί στην περιοχή της λίμνης Πλαστήρα. Αποτελεί

ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της Θεσσαλίας. Ήρθε στο φώς μετά από λαθρανασκαφή το 1994. Την ίδια χρονιά ο Μπάμπης Ιντζεσίλογλου, αρχαιολόγος της τότε ΙΓ Εφορείας με έδρα τον Βόλο ξεκίνησε ανασκαφική έρευνα η οποία διήρκησε περίπου δύο χρόνια. Με βάση τα αρχαιολογικά στοιχεία, ο ναός ιδρύθηκε λίγο πριν τα μέσα του 6ου αιώνα π.Χ. στην ύπαιθρο χώρα ενός από τους αρχαίους οικισμούς που μετέπειτα συνέστησαν, σύμφωνα με τον Στράβωνα, την αρχαία πόλη της Μητρόπολης. Σε αναθηματική επιγραφή του 4ου αιώνα π.Χ., που βρέθηκε στο εσωτερικό του σηκού, αναφέρεται πως ο ναός ήταν αφιερωμένος στον Απόλλωνα. Πρόκειται για εκατόμπεδο περίπτερο δωρικού ρυθμού ναό, με πέντε κίονες στις στενές πλευρές και έντεκα στις μακρές. Ο ναός είναι κτισμένος με βάση τους γενικούς κανόνες της αρχαίας ναοδομίας, έχοντας ως κατεύθυνση από ανατολικά προς τα δυτικά και με είσοδο από την ανατολικό στενή πλευρά του κτιρίου. Το πλάτος του είναι 13.75μ και το σωζόμενο μήκος του δυτικού πτερού είναι 30,68μ.
Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ναού είναι ότι τα κιονόκρανα δεν ήταν ίδια μεταξύ τους καθώς και ο διάκοσμος του εχίνου των κιονόκρανων οποίος αποτελείται από επαναλαμβανόμενα μοτίβα κλειστών και ανοικτών ανθέων λοτού.

Για το άμεσο μέλλον η ΕΦΑ Καρδίτσας έχει προγραμματίσει το έργο με τίτλο “Πρόδρομες εργασίες για την προστασία και ανάδειξη του αρχαϊκού ναού του Απόλλωνα της αρχαίας Μητρόπολης”. Οι εργασίες που περιλαμβάνονται σε αυτό το έργο είναι απαραίτητες ούτως ώστε να μπορέσει η Εφορεία να προχωρήσει στην υλοποίηση του επόμενου προγραμματισμένου Έργου εκείνο της Αναστήλωσης και της ανάδειξης του αρχαϊκού ναού του Απόλλωνα.
Τι περιλαμβάνει το πρόγραμμα
1. Την εκπόνηση στατικής και αρχιτεκτονικής μελέτης για την επέκταση και βελτίωση του υφιστάμενου μεταλλικού στεγάστρου του μνημείου, το οποίο, όπως αποδείχτηκε, δεν καλύπτει επαρκώς τις ανάγκες προστασίας και ανάδειξης των αρχιτεκτονικών καταλοίπων του μνημείου. Προβλέπεται επέκταση των πλευρών του υφιστάμενου στεγάστρου για λόγους καλύτερης προστασίας και παράλληλα για τη διαμόρφωση πλησίον του μνημείου προστατευμένου χώρου για την απρόσκοπτη εκτέλεση των εργασιών συντήρησης κυρίως σε περιόδους κακοκαιρίας. Επίσης θα περιλαμβάνει τη δημιουργία κατάλληλων υποδομών πάνω στον μεταλλικό σκελετό του στεγάστρου για την τοποθέτηση συρόμενου γερανοφόρου μηχανήματος για τη μεταφορά και τοποθέτηση των προς συντήρηση αρχιτεκτονικών μελών του μνημείου.
Έχει εγκριθεί ήδη η πίστωση και η αυτεπιστασία από το Υπουργείο Πολιτισμού και η Εφορεία βρίσκεται στο στάδιο αναζήτησης προσφορών.
2. Το 2016 έγινε φωτογραμμετρική αποτύπωση του ναού από υπαλλήλους του Τμήματος Τοπογραφήσεων, Φωτογραμμετρίας και Κτηματολογίου της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων της Γενική Διεύθυνση Αναστήλωσης του ΥΠΠΟΑ και πιο συγκεκριμένα από τούς Θ. Χατζηθεοδώρου, τοπογράφο μηχανικό και προϊστάμενο του τμήματος, Β. Μπάκα, τοπογράφο μηχανικό, και Σ. Γεσαφίδη, φωτογράφο, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά. Η φωτογραμμετρική αποτύπωση αποτελεί ένα πολύ σημαντικό υπόβαθρο για την τεκμηρίωση των φθορών και των επεμβάσεων που πρόκειται να ακολουθήσουν.
3. της αρχαίας πόλης Μητρόπολης Καρδίτσας.
Η Μελέτη Συντήρησης έχει ήδη εγκριθεί από το ΚΑΣ

Η κ. Βαϊοπούλου, αναφερόμενη στις εργασίες συντήρησης που πρόκειται να υλοποιηθούν στον ναό ευχαρίστησε εκ μέρους όλης της Εφορείας όλους αυτούς που συνέβαλλαν στην υλοποίηση αυτής της μελέτης. «Αρχίζοντας από τον Συντηρητή της ΕΦΑ Αθηνών, Φώτη Κατέβα ο οποίος έκανε την αρχική μελέτη το 2012 όταν υπηρετούσε στην Εφορεία μας, και ο οποίος συνέχισε την έρευνα και την συνεργασία με την συντηρήτρια της Εφορείας μας την κα. Μαργαρίτα Τηλιοπούλου μέχρι να έχουμε το επιθυμητό για όλους μας αποτέλεσμα. Επίσης θερμές ευχαριστίες οφείλουμε και στην Δέσποινα Παπαϊωάννου, Συντηρήτρια της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων για την βοήθειά της στην εκπόνηση αυτής της Μελέτης. Τέλος θα ήταν παράληψη εκ μέρους μας εάν δεν ευχαριστούσαμε την Προϊσταμένη της Διεύθυνσης Συντήρησης Αρχαίων και Νεωτέρων Μνημείων Μ Μερτζάνη και την Προϊσταμένη της ΕΦΑ Αθηνών κα Ελ. Μπάνου οι οποίες τους διευκόλυναν ούτως ώστε να ασχοληθούν με το Μνημείο και να το επισκέπτονται όσες φορές ήταν απαραίτητο».

Τι εργασίες προβλέπεται να γίνουν
Η μελέτη συντήρησης κρίθηκε απαραίτητη να προηγηθεί των αναστηλωτικών εργασιών γιατί η κατάσταση διατήρησης του μνημείου, από τη στιγμή που ανασκάφηκε έως και σήμερα, είναι τέτοια που επιβάλλεται πλέον η άμεση αντιμετώπιση των σοβαρότατων προβλημάτων, τα οποία παρουσιάζει το δομικό του υλικό. Συγκεκριμένα, ο κατακερματισμός σημαντικού τμήματος του εκτείνεται σε τέτοιο βαθμό ώστε ουσιαστικά αποτελεί προϋπόθεση η αντιμετώπιση του, από άποψη εκτέλεσης των απαραίτητων εργασιών συντήρησης, προκειμένου να προχωρήσει η όποια αρχαιολογική ή αρχιτεκτονική έρευνα για την περαιτέρω αποκατάσταση του.
Επεμβάσεις θα γίνουν :
α) Στις κατασκευές από ωμόπλινθους (τοιχία, θρόνοι, «γεμίσματα»)
Σε γενικές γραμμές , οι θρόνοι δεν παρουσιάζουν ιδιαίτερα προβλήματα. Αντιθέτως, πτώσεις και προβλήματα φθοράς παρουσιάζουν κυρίως τα πηλοκονιάματα που υπάρχουν στο εσωτερικό του νότιου τοίχου του ναού καθώς επίσης και ο διαχωριστικός τοίχος μεταξύ σηκού και αδύτου.
β) Στα λίθινα στοιχεία, όπου θα γίνει
Καθαρισμός
Στερέωση.
Συγκόλληση.
Ενέματα.
Σφραγίσεις.
Απομάκρυνση κονιαμάτων προηγούμενων επεμβάσεων.
γ) Επεμβάσεις στο αναθηματικό βάθρο το οποίο διασώθηκε σε πλήρη σχεδόν μορφή.
δ)Στην αναθηματική στήλη της Πειθόλας, η οποία το καλοκαίρι του 2013 για λόγους προστασίας από περαιτέρω φθορές έχει μεταφερθεί στις αποθήκες του ΑΜΚ . Η στήλη, είναι κατασκευασμένη από το ίδιο υλικό και το μνημείο, δηλαδή από ψαμμίτη, σώζεται δε σε τέσσερα μεγάλα τμήματα, στα οποία συνανήκουν και μερικά μικρότερα αποκολλημένα θραύσματα.
. ε) Τέλος θα ληφθούν μέτρα προστασίας των καμένων τμημάτων ξύλου, που βρίσκονται στα διατηρημένα υπολείμματα των τοίχων από ωμόπλινθους.
Ευελπιστούμε να καταφέρουμε να εντάξουμε το έργο στα ΕΣΠΑ Θεσσαλίας ούτως ώστε να μπορέσει να υλοποιηθεί το Πρόγραμμα και να σώσουμε το Μνημείο.

«Ελπίζω ότι καταλαβαίνεται ότι από την ώρα που αποκαλύπτεται ένα Μνημείο χρειάζεται συνεχή φροντίδα. Η ανασκαφή όσο σημαντική και να είναι, είναι απλώς η αρχή», κατέληξε η κ.Βαϊοπούλου.