Κομοτηνή: Η μέρα της Μπάμπως

11:50 8/1/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

«Μέρα της Μπάμπως» σήμερα για τη Ροδόπη. Μέρα της μάμμης που με τη σοφία και την πείρα της βοηθούσε τις έγκυες γυναίκες στη γέννα. Με το πέρασμα των χρόνων η γιαγιά από μάμμη έγινε μαμή και μια φορά το χρόνο, οι γυναίκες των χωριών της Ξυλαγανής, της Στρύμης, της Διόνης, των Προσκυνητών αποδίδουν τις τιμές που τις πρέπουν, τιμώντας έτσι και τις γονιμοποιές δυνάμεις της φύσης.

«Έθιμο Θρακιώτικο , που συνεχίζεται και σήμερα από τους κατοίκους των χωριών που ήρθαν από την Ανατολική Ρωμυλία και την Ανατολική Θράκη» δηλώνει στην ΕΡΤ

Κομοτηνής η Χρύσα Δουλάκη από την Ξυλαγανή της Ροδόπης κι εξηγεί ότι παράταιρα είναι σήμερα γνωστό ως έθιμο της «Γυναικοκρατίας»

Το έθιμο αυτό, σύμφωνα με την κα Δουλάκη, έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα, στα «Θεσμοφόρια», που ήταν γυναικεία και συγχρόνως αγροτική εορτή, κατά την οποία οι γυναίκες «επεκαλούντο γονιμότητα και δι’ εαυτάς».

Στις 8η Ιανουαρίου, γιορτή της Αγίας Δομνίκης ή Δομνής, η κάθε γυναίκα του χωριού η οποία έχει αποκτήσει παιδιά έπρεπε να επισκέφτεται στο σπίτι της τη μαμή και να της προσφέρει δώρα τα οποία κάποτε ήταν χρήσιμα στο έργο της, όπως σαπούνι και πετσέτα, καθώς και διάφορα φαγητά και ποτά, αλλά και κάλτσες, μαντίλα, ποδιά κ.α.

«Όταν έφτανε στο σπίτι της μαμής, η «μπάμπω» έβγαινε έξω της έριχνε νερό, της έδινε το σαπούνι για να πλένει τα χέρια της και στη συνέχεια την πετσέτα για να σκουπιστεί. Το μπακιράκι το κλοτσούσε κι αν έπεφτε μπρούμυτα θα γεννούσε αγόρι ενώ αν έπεφτε ανάσκελα θα γεννούσε κορίτσι. Στη συνέχεια έμπαιναν μέσα στο σπίτι της μαμής, έκανε μετάνοια και φιλούσε το χέρι της λέγοντας:

– Να με φέρεις ένα ( αγόρι ή κορίτσι ) γερό.

– Να’ σαι γερή κορίτσι μ’, να’ σαι καλά, απαντούσε η μπάμπω».

Τα τελευταία χρόνια οι γυναίκες αυτών των χωριών, ντυμένες και στολισμένες έκαναν πομπή η οποία περιδιαβαίνοντας τους δρόμους του χωριού κατέληγε στην πλατεία του χωριού όπου διασκέδαζαν μέχρι πρωίας.

«Όλες χόρευαν με τη σειρά, έλεγαν ιστορίες και ανέκδοτα σόκιν και το γλέντι αυτό κρατούσε μέχρι το πρωί, μέχρι να βγει ο ήλιος. Ήταν ένα γλέντι για να χαρεί η «μπάμπω» αλλά μαζί της και όλες οι παντρεμένες γυναίκες και κυρίως οι χήρες, η οποίες δεν είχαν τη δυνατότητα να γλεντήσουν άλλες μέρες αφού ήταν ασυνόδευτες» δηλώνει η κα Δουλάκη κι εξηγεί πώς έφτασε σήμερα να ταυτίζεται με την γυναικοκρατία «Οι άνδρες την ημέρα αυτή, μια και ήταν παράδοση να λείπουν οι γυναίκες από το σπίτι, αναλάμβαναν από ανάγκη τις διάφορες σπιτικές δουλειές, να φροντίσουν δηλαδή τα παιδιά, να προετοιμάσουν το πρόγευμά τους και να τα στείλουν στο σχολείο, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι την ημέρα αυτή οι γυναίκες παίρνουν στα χέρια τους τις εξουσίες του χωριού και οι άνδρες υποβιβάζονται».

Το έθιμο αυτό, αν και δεν υπάρχει πια μαμή ή μπάμπω στα χωριά, διατηρείται κι αναβιώνει χάρη στην έντονη δραστηριοποίηση των Συλλόγων των Γυναικών. Παλιότερα γινόταν προσπάθειες να τελείται με όλες τις λεπτομέρειες του παρελθόντος, στις μέρες μας, κάπως αυτό έχει ατονίσει.
Φώτο:Χρύσα Δουλάκη Φωτογράφος: Μαρία Νικολάου