Κομοτηνή: Πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη

08:05 8/1/2019 - Πηγή: ΕΡΤ

Με γονείς πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη ο κ.Θεόδωρος Λυμπεράκης, από την Ελευθερούπολη Καβάλας, μεγάλωσε σε ένα προσφυγικό σπίτι. Πρόσφυγας δεύτερης γενιάς ο ίδιος έχοντας τις ιστορίες του τόπου που αφέθηκε πίσω καθημερινά στα αυτιά του.

«Ο πατέρας μου γεννήθηκε στο Γάνο της Ανατολικής Θράκης, είναι λογικό να έχεις την ευαισθησία για τα μέρη εκείνα» δηλώνει και σημειώνει ότι οι γιαγιάδες του μιλούσαν πάντα για την πατρίδα. «Όταν μεγάλωσα άρχισα να πηγαίνω, να κάνω έρευνες, να εντοπίζω τα χωριά, τις εκκλησίες, τα μοναστήρια, τα σχολεία.

Ό,τι υπήρχε και δεν υπήρχε από το 1985 και μετά τα εντόπισα. Ιδιαίτερα στα Γανόχωρα της Προποντίδας, αλλά και στην περιοχή της Καλλίπολη.»

Πήγε και ξαναπήγε και πραγματοποίησε μάλιστα και ξεναγήσεις, ομιλίες, διαλέξεις σε διάφορους συλλόγους. «Ο παππούς μου ήταν αρκετά μορφωμένος, ήρθε 36 ετών από το Γάνο περιέγραφε λεπτομερώς το χωριό κι όταν πήγα για πρώτη φορά ήξερα που θα δω τις εκκλησίες, τα σχολεία. Ήξερε Γαλλικά, είχε ένα χρόνο για να γίνει δάσκαλος, είχαν όλοι τους οι πρόσφυγες υψηλή κουλτούρα. Δεν ήθελαν να μιλήσουν, όμως, ούτε για την καταστροφή, ούτε για την ανταλλαγή, ούτε για ο,τι άλλο γιατί ήταν τραυματική γι αυτούς εμπειρία.»

Η γιαγιά που τον μεγάλωσε ήταν από την Αγχίαλο της Ανατολικής Ρωμυλίας, έζησε την καταστροφή από τους Βουλγάρους το 1906, όλη την δραματική κατάσταση, τους βιασμούς, τις λεηλασίες, τη φωτιά που κατέστρεψε τα πάντα. «Έψαχναν οι Βούλγαροι να βρουν τον Μητροπολίτη Αγχιάλου να τον εκτελέσουν και τον είχαν μέσα σε ένα μπόγο από ρούχα για να τον προστατέψουν. Με τέτοιες ιστορίες μεγάλωσα. Με τους φτερωτούς δράκους που εμφανίζονταν στο πέλαγος κ.α.» θυμάται σήμερα συγκινημένος και δεν κρύβει ότι αυτό τον κάνει ευαίσθητο για όλα εκείνα τα μέρη που αφέθηκαν πίσω. «Ασχολήθηκα πολύ, έγραψα άρθρα, ξενάγησα τους Μητροπολίτες του Πατριαρχείου και τώρα θα ξεναγήσω τον Πατριάρχη.» σημειώνει συγκινημένος για την Ανατολική Θράκη, την περιοχή εκείνη που εκτείνονταν χωρικά από τον Έβρο μέχρι την Κωνσταντινούπολη. «Πριν αρχίσουν οι Βαλκανικοί Πόλεμοι η περιοχή αυτή είχε 370.000 Έλληνες. Οι Βούλγαροι ήταν ελάχιστοι και οι Τούρκοι, χωρίς να υπολογίζεται η Κωνσταντινούπολη, ήταν στα ίδια επίπεδα. Μια ακμάζουσα Ελληνική παρουσία με πολλές Ελληνικές πόλεις.» Οι κάτοικοι αυτού του τόπου ήταν κατά κύριο λόγο αγρότες. Όσοι ζούσαν σε παραθαλάσσιες περιοχές ήταν και θαλασσινοί. «Κυρίως αγρότες, αμπελουργοί. Έβγαζαν εξαιρετικό κρασί. Με την προσφυγιά σκόρπισαν σε ολόκληρη την Μακεδονία, Δράμα, Καβάλα, την Κατερίνη και το Κιλκίς.»

Πρόσφυγες που ήρθαν στην Ελλάδα και ξεκίνησαν πάλι από το μηδέν για να αντιμετωπίσουν το ρατσισμό των ντόπιων απέναντι σε κάθε τι καινούργιο. Πολύ γρήγορα,όμως, κατάλαβαν την προκοπή τους και την αξία τους οι ντόπιοι και τους τίμησαν. «Το 22 ήρθε ο παππούς μου και το 1928 ήταν δημοτικός σύμβουλος στο δήμο Ελευθερούπολης. Σε πολύ λίγα χρόνια τους τίμησαν με την ψήφο τους και οι πρόσφυγες και οι ντόπιοι. Συμμετείχαν στον Εμπορικό Σύλλογο, είχαν αναπτυγμένο το αίσθημα της καλλιέργειας. Παρά πολλοί προχωρημένοι για την εποχή τους. Δεν τους ακούσαμε να πουν μια λέξη τουρκική ή βουλγαρική παρά το γεγονός ότι γνώριζαν τις δύο γλώσσες, είχαν έντονη εθνική συνείδηση .» δηλώνει ο κος Λυμπεράκης και σημειώνει προβληματισμένος «Δυστυχώς οι τελευταίοι που ασχολούνται με την Ανατολική Θράκη είναι η γενιά που είχε ακούσματα από τους παππούδες . Οι γενιές των παιδιών μας δεν ενδιαφέρονται πια. Οι νέοι άνθρωποι δεν ακολουθούν τις εξορμήσεις που κάνουμε στην Ανατολική Θράκη. Αν δεν ξεκινήσει από την τοπική εκπαίδευση αυτό δεν πρόκειται να λυθεί. Αυτή η επαφή με την παράδοση μόνο αν καλλιεργηθεί στα σχολεία θα έχουμε κάποια ελπίδα.»

«Πρέπει να μάθουμε την ιστορία μας για να μην την ξαναζήσουμε με τραγικό τρόπο δεν μαθαίνουν τα παιδιά μας την ιστορία , δεν μπορούμε να είμαστε στραμμένοι σ’ αυτό που χάθηκε, δηλαδή τι είχαμε τι χάσαμε. Πρέπει να πάμε μπροστά. Δεν πρέπει να ξεχνάμε το χθες, γιατί αν το ξεχάσουμε πολύ σύντομα θα το ξαναβρούμε μπροστά μας» δηλώνει προβληματισμένος και σημειώνει με πόνο «Σου προξενεί θλίψη το γεγονός ότι τόποι πανάρχαιοι ελληνικοί με ιστορία και παραδόσεις παραδόθηκαν μέσα σε ένα αιώνα σε ξένους λαούς. Πραγματικά θλίψη. Ρώτησα μια φορά τον αδερφό του παππού μου, όταν ζούσε, «Πώς το έλεγαν οι Τούρκοι το χωριό σας;» «Μπαϊρκιοόι» μου απάντησε στο τέλος της κουβέντας τον ξαναρώτησα «εσείς πώς το λέγατε;» «Αίγα Ποταμό» μου απάντησε . 5000 χρόνια ιστορίας διαγράφτηκαν το 1922, τουλάχιστον ας διατηρήσουμε την ιστορική μας μνήμη, ας την μεταδώσουμε στους νέους για να μην έχουμε καινούργια τέτοια επεισόδια.»
Φώτο: ρεπορτάζ-κείμενο- Φωτογραφία: Μαρία Νικολάου

www.ert.gr