Κομοτηνή: Το ιστορικό της Μάχης του Οχυρού

16:35 15/4/2018 - Πηγή: ΕΡΤ

Την 1η Μαρτίου 1941, η Βουλγαρία πήγε µε το µέρος του Άξονα. Την 2α Μαρτίου οι Γερμανικές δυνάμεις προωθούνται στην Βουλγαρία και µέχρι τέλους Μαρτίου έχουν πάρει διάταξη για να επιτεθούν εναντίον της Ελλάδας. Για την κατάληψη της ελληνικής Θράκης, οι Γερµανικές δυνάµεις ήταν πλήρως εξοπλισμένες και εφοδιασμένες µε τα πιο τέλεια για την εποχή όπλα. Τις Γερμανικές δυνάµεις στην Βουλγαρία, υποστήριζαν επίσης και 1.000 αεροσκάφη παντός τύπου. Στην ΝΥΜΦΑΙΑ αντιµέτωποι µε τις δυνάμεις του εχθρού ήταν µόνο δύο λόχοι προκαλύψεως

και η Φρουρά του Οχυρού, 14 αξιωματικοί και 364 Οπλίτες. Οι δυνάµεις αυτές δεν περίµεναν καµιά βοήθεια.

Την παραµονή της 6ης Απριλίου 1941, η Γερµανική Μεραρχία είναι έτοιµη να ξεχυθεί στην πεδιάδα της ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ και να παρασύρει κάθε στρατιωτικό τµήµα που θα βρεί στο δρόµο της. Τα πολυβόλα, οι όλµοι και τα πυροβόλα της είναι έτοιµα να χτυπήσουν τους Έλληνες στρατιώτες που είναι γαντζωµένοι στις κορυφές των υψωµάτων ∆ΡΑΓΑΤΗΣ – ΦΡΟΥΡΟΣ και εντός του Οχυρού. Ο Βουλγαρικός Στρατός είναι και αυτός έτοιµος να ακολουθήσει τους συµµάχους του.

Στις πέντε τα ξημερώματα της 6ης Απριλίου 1941, οι Γερµανοί επιτίθενται στα υψώµατα ∆ΡΑΓΑΤΗΣ και ΦΡΟΥΡΟΣ. Στις επτά το πυροβολικό και οι όλµοι σφυροκοπούν την τοποθεσία. Στις εννέα παρά δέκα πέφτουν τα υψώµατα ∆ΡΑΓΑΤΗΣ – ΦΡΟΥΡΟΣ και τα µηχανοκίνητα των Γερµανών παρουσιάζονται στον δρόµο σε απόσταση 1.500 µέτρων από το Οχυρό, που αρχίζουν να το χτυπούν. Στις έντεκα τα ελληνικά τµήµατα που ήταν στον ∆ΡΑΓΑΤΗ και τον ΦΡΟΥΡΟ, µπαίνουν στο Οχυρό. Οι Γερµανοί επιτίθενται με ορμή, αλλά αποτυγχάνουν. Το Οχυρό αµύνεται. Στο µεταξύ, Γερµανικά πεζοπόρα τµήµατα που κινήθηκαν µέσω ορεινών δροµολογίων του ΠΑΠΙΚΙΟΥ και του ΜΥΤΙΚΑ καταλαµβάνουν την ΚΟΜΟΤΗΝΗ την νύκτα της 6ης προς 7η Απριλίου 1941.
Τα μεσάνυχτα της 7ης Απριλίου βοµβαρδίζεται µε ιδιαίτερη ένταση το Οχυρό. Στις δύο τα ξημερώματα το Γερµανικό Πεζικό επιτίθεται, αλλά αποτυγχάνει. Οι βοµβαρδισµοί και οι επιθέσεις συνεχίζονται όλη την νύκτα και αποτυγχάνουν. Το πρωί της 7ης Απριλίου βρήκε το Οχυρό να χτυπιέται από κάθε είδους όπλα από παντού, να καίγεται ολόκληρο και µέσα στους καπνούς και τις φωτιές την ελληνική ψυχή, πέρα από κάθε λογική, ζωντανή, να αγωνίζεται όπως πάντα. Το απόγευµα της 7ης Απριλίου 1941 µπαίνει στον αγώνα και η Γερµανική Αεροπορία και οι επιθέσεις των Γερµανών συνεχίζονται. Το Γερµανικό Πυροβολικό, οι όλοι, η αεροπορία, ανέσκαπταν την επιφάνεια του οχυρού. Αλλά, όταν το Γερµανικό Πεζικό ορµούσε, τα λίγα ελληνικά όπλα ξαναζωντάνευαν και απαγόρευαν στους Γερµανούς να περάσουν τις µηχανοκίνητες δυνάµεις τους στην ΚΟΜΟΤΗΝΗ. Η συνέχιση του αγώνα την 7η Απριλίου, ήταν ένα θαύµα.

Στις επτά το απόγευμα της 7ης Απριλίου 1941, οι Γερµανοί έταξαν πολύ κοντά στο Οχυρό, πάνω από 100 πυροβόλα. Επί 45 λεπτά, το Οχυρό βάλλεται από κάθε είδους και τύπου όπλα. Καταστρέφονται οι θυρίδες των πολυβολείων. ∆εν υπάρχουν πλέον συρµατοπλέγµατα. Το σύστηµα εξαερισµού δεν λειτουργεί. Φώς δεν υπάρχει µέσα στο Οχυρό. Με τις συνθήκες αυτές, τµήµατα του Γερμανικού Μηχανικού, πέτυχαν να φτάσουν πάνω στο Οχυρό, και µε εκρηκτικές ύλες και φλογοβόλα αρχίζουν την συστηµατική καταστροφή του. Μερικοί Γερµανοί εισέδυσαν µέσα στις υπόγειες στοές. Οι ηρωικοί µαχητές συνέχισαν τον αγώνα µέσα στις στοές. Ήταν ένας αγώνας χωρίς ελπίδα, µόνο για την τιµή.

Την νύκτα της 7ης Απριλίου 1941, στις 23.30, ο διοικητής του Οχυρού ταγµατάρχης Αναγνωστός Αλέξανδρος εθεώρησε ότι η αποστολή του είχε εκπληρωθεί και αποφάσισε την παράδοση του Οχυρού. Τα µεσάνυκτα της 7ης προς την 8η Απριλίου 1941, το Οχυρό παραδόθηκε. Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν νεκροί 7, τραυµατίες 23 και των Γερµανών νεκροί 200, τραυµατίες 1.500.

Το πρωινό της 8ης Απριλίου , η Ελληνική σηµαία, η οποία πέρα από κάθε λογική κυµάτιζε ακόµη, κατέβηκε. Την ίδια ώρα, ο Γερµανός Στρατηγός, έσφιγγε το χέρι του διοικητού του Οχυρού και του έλεγε : »Το Γερµανικόν Έθνος δι εµού, συγχαίρει του ηρωας υπερασπιστάς του Οχυρού τούτου, οι οποίοι επεσκίασαν την δόξαν του Λεωνίδου και του Θεµιστοκλέους Σας παρακαλώ πολύ, αυτά να τα διαβιβάσετε εις όλους τους Αξκούς και Οπλίτας του Οχυρού. Χθές το βράδυ το ραδιόφωνον του Βερολίνου και του Λονδίνου έψαλλαν ύµνους δι’ εσάς.» Τότε ο διοικητής του Οχυρού απάντησε υπερήφανα : » Ουδέν επράξαµε, Στρατηγέ, παρά µόνο το καθήκον µας, ως υπερασπισταί του Πατρίου εδάφους».

Σήμερα Το Οχυρό Νυμφαίας είναι ένα στρατιωτικό μουσείο το οποίο βρίσκεται 17 χιλιόμετρα βορείως της Κομοτηνής κοντά στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Το οχυρό κατασκευάστηκε το 1936-1940 και αποτελεί ένα από τα έργα οχύρωσης του Ιωάννη Μεταξά. Γραμμή Μεταξά ονομάζεται η σειρά οχυρωματικών έργων, υπόγειων και επίγειων, κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, που κατασκευάστηκαν με σκοπό την άμυνα της Ελλάδας σε περίπτωση εισβολής κατά τον επικείμενο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο και απετέλεσε τελικά τον κύριο προμαχώνα της. Η Γραμμή Μεταξά αποτελεί το μεγαλύτερο ελληνικό οχυρωματικό έργο στην νεότερη ιστορία.

Την υλοποίηση του μεγαλόπνοου αυτού σχεδίου ανέλαβε η Διοίκηση Φρουρίου Θεσσαλονίκης, που την εποχή εκείνη αποτελούσε μεγάλο σχηματισμό, η οποία και συγκρότησε ειδική «επιτροπή Μελετών Οχύρωσης» στην οποία συμμετείχαν τοπογράφοι, γεωγράφοι, μηχανικοί, αρχιτέκτονες, με συμμετοχή και άλλων στρατιωτικών μονάδων, όπως Μηχανικού, αλλά και πολιτικών, όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, πολλές βιομηχανίες Αθήνας και Πειραιά κ.λπ. Η Επιτροπή υπό την πίεση του χρόνου στη συνέχεια των εργασιών επιλογής των σημείων κατασκευής οχυρών και όλων των απαραίτητων άλλων έργων υπέβαλε σχετική έκθεση προτάσεων στο Υπουργείο Άμυνας όπου μετά από συσκέψεις αποφασίσθηκε η κατασκευή του έργου η οποία κάλυπτε οχυρωτικά από την Ανατολική Μακεδονία (όρος Μπέλες) μέχρι την Κομοτηνή καλύπτοντας τμηματικά μία ζώνη μήκους περίπου 300 χλμ., χωρίς να περιλαμβάνονται σ΄ αυτή οι επεκτάσεις αντιαρματικών ζωνών και άλλων συμπληρωματικών οχυρώσεων που έφθαναν μέχρι τον ποταμό Έβρο. Ιδιαίτερη μάλιστα βαρύτητα είχε δοθεί στον απόρρητο χαρακτήρα της κατασκευής και στην απόλυτη μυστικότητα των όλων εργασιών.

Τη «Γραμμή Μεταξά», αποτελούσαν είκοσι ένα (21) οχυρά. Τα οχυρά αυτά είχαν κατασκευασθεί, αποκλειστικά από ελληνικά χέρια, για την αμυντική θωράκιση της Ελλάδας από βουλγαρική επίθεση, επειδή την περίοδο εκείνη, 1936-1940, η Βουλγαρία ήταν έξω από το Βαλκανικό Σύμφωνο Φιλίας και επιζητούσε να ξαναπάρει τα ελληνικά εδάφη που είχε χάσει κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913). Το Σύνολο της δαπάνης υπολογίζεται ότι ανέρχεται στα : 1,5 δισ. δραχμές (ίσο με 58,5 δις ευρώ (2002)) και το σύνολο ημερομισθίων: 3.000.000. Η κατασκευή του διήρκησε: 3,5 χρόνια,
Κομοτηνή: Το ιστορικό της Μάχης του Οχυρού

Την 1η Μαρτίου 1941, η Βουλγαρία πήγε µε το µέρος του Άξονα. Την 2α Μαρτίου οι Γερμανικές δυνάμεις προωθούνται στην Βουλγαρία και µέχρι τέλους Μαρτίου έχουν πάρει διάταξη για να επιτεθούν εναντίον της Ελλάδας. Για την κατάληψη της ελληνικής Θράκης, οι Γερµανικές δυνάµεις ήταν πλήρως εξοπλισμένες και εφοδιασμένες µε τα πιο τέλεια για την εποχή όπλα. Τις Γερμανικές δυνάµεις στην Βουλγαρία, υποστήριζαν επίσης και 1.000 αεροσκάφη παντός τύπου. Στην ΝΥΜΦΑΙΑ αντιµέτωποι µε τις δυνάμεις του εχθρού ήταν µόνο δύο λόχοι προκαλύψεως και η Φρουρά του Οχυρού, 14 αξιωματικοί και 364 Οπλίτες. Οι δυνάµεις αυτές δεν περίµεναν καµιά βοήθεια.

Την παραµονή της 6ης Απριλίου 1941, η Γερµανική Μεραρχία είναι έτοιµη να ξεχυθεί στην πεδιάδα της ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ και να παρασύρει κάθε στρατιωτικό τµήµα που θα βρεί στο δρόµο της. Τα πολυβόλα, οι όλµοι και τα πυροβόλα της είναι έτοιµα να χτυπήσουν τους Έλληνες στρατιώτες που είναι γαντζωµένοι στις κορυφές των υψωµάτων ∆ΡΑΓΑΤΗΣ – ΦΡΟΥΡΟΣ και εντός του Οχυρού. Ο Βουλγαρικός Στρατός είναι και αυτός έτοιµος να ακολουθήσει τους συµµάχους του.

Στις πέντε τα ξημερώματα της 6ης Απριλίου 1941, οι Γερµανοί επιτίθενται στα υψώµατα ∆ΡΑΓΑΤΗΣ και ΦΡΟΥΡΟΣ. Στις επτά το πυροβολικό και οι όλµοι σφυροκοπούν την τοποθεσία. Στις εννέα παρά δέκα πέφτουν τα υψώµατα ∆ΡΑΓΑΤΗΣ – ΦΡΟΥΡΟΣ και τα µηχανοκίνητα των Γερµανών παρουσιάζονται στον δρόµο σε απόσταση 1.500 µέτρων από το Οχυρό, που αρχίζουν να το χτυπούν. Στις έντεκα τα ελληνικά τµήµατα που ήταν στον ∆ΡΑΓΑΤΗ και τον ΦΡΟΥΡΟ, µπαίνουν στο Οχυρό. Οι Γερµανοί επιτίθενται με ορμή, αλλά αποτυγχάνουν. Το Οχυρό αµύνεται. Στο µεταξύ, Γερµανικά πεζοπόρα τµήµατα που κινήθηκαν µέσω ορεινών δροµολογίων του ΠΑΠΙΚΙΟΥ και του ΜΥΤΙΚΑ καταλαµβάνουν την ΚΟΜΟΤΗΝΗ την νύκτα της 6ης προς 7η Απριλίου 1941.

Τα μεσάνυχτα της 7ης Απριλίου βοµβαρδίζεται µε ιδιαίτερη ένταση το Οχυρό. Στις δύο τα ξημερώματα το Γερµανικό Πεζικό επιτίθεται, αλλά αποτυγχάνει. Οι βοµβαρδισµοί και οι επιθέσεις συνεχίζονται όλη την νύκτα και αποτυγχάνουν. Το πρωί της 7ης Απριλίου βρήκε το Οχυρό να χτυπιέται από κάθε είδους όπλα από παντού, να καίγεται ολόκληρο και µέσα στους καπνούς και τις φωτιές την ελληνική ψυχή, πέρα από κάθε λογική, ζωντανή, να αγωνίζεται όπως πάντα. Το απόγευµα της 7ης Απριλίου 1941 µπαίνει στον αγώνα και η Γερµανική Αεροπορία και οι επιθέσεις των Γερµανών συνεχίζονται. Το Γερµανικό Πυροβολικό, οι όλοι, η αεροπορία, ανέσκαπταν την επιφάνεια του οχυρού. Αλλά, όταν το Γερµανικό Πεζικό ορµούσε, τα λίγα ελληνικά όπλα ξαναζωντάνευαν και απαγόρευαν στους Γερµανούς να περάσουν τις µηχανοκίνητες δυνάµεις τους στην ΚΟΜΟΤΗΝΗ. Η συνέχιση του αγώνα την 7η Απριλίου, ήταν ένα θαύµα.

Στις επτά το απόγευμα της 7ης Απριλίου 1941, οι Γερµανοί έταξαν πολύ κοντά στο Οχυρό, πάνω από 100 πυροβόλα. Επί 45 λεπτά, το Οχυρό βάλλεται από κάθε είδους και τύπου όπλα. Καταστρέφονται οι θυρίδες των πολυβολείων. ∆εν υπάρχουν πλέον συρµατοπλέγµατα. Το σύστηµα εξαερισµού δεν λειτουργεί. Φώς δεν υπάρχει µέσα στο Οχυρό. Με τις συνθήκες αυτές, τµήµατα του Γερμανικού Μηχανικού, πέτυχαν να φτάσουν πάνω στο Οχυρό, και µε εκρηκτικές ύλες και φλογοβόλα αρχίζουν την συστηµατική καταστροφή του. Μερικοί Γερµανοί εισέδυσαν µέσα στις υπόγειες στοές. Οι ηρωικοί µαχητές συνέχισαν τον αγώνα µέσα στις στοές. Ήταν ένας αγώνας χωρίς ελπίδα, µόνο για την τιµή.

Την νύκτα της 7ης Απριλίου 1941, στις 23.30, ο διοικητής του Οχυρού ταγµατάρχης Αναγνωστός Αλέξανδρος εθεώρησε ότι η αποστολή του είχε εκπληρωθεί και αποφάσισε την παράδοση του Οχυρού. Τα µεσάνυκτα της 7ης προς την 8η Απριλίου 1941, το Οχυρό παραδόθηκε. Οι απώλειες των Ελλήνων ήταν νεκροί 7, τραυµατίες 23 και των Γερµανών νεκροί 200, τραυµατίες 1.500.

Το πρωινό της 8ης Απριλίου , η Ελληνική σηµαία, η οποία πέρα από κάθε λογική κυµάτιζε ακόµη, κατέβηκε. Την ίδια ώρα, ο Γερµανός Στρατηγός, έσφιγγε το χέρι του διοικητού του Οχυρού και του έλεγε : »Το Γερµανικόν Έθνος δι εµού, συγχαίρει του ηρωας υπερασπιστάς του Οχυρού τούτου, οι οποίοι επεσκίασαν την δόξαν του Λεωνίδου και του Θεµιστοκλέους Σας παρακαλώ πολύ, αυτά να τα διαβιβάσετε εις όλους τους Αξκούς και Οπλίτας του Οχυρού. Χθές το βράδυ το ραδιόφωνον του Βερολίνου και του Λονδίνου έψαλλαν ύµνους δι’ εσάς.» Τότε ο διοικητής του Οχυρού απάντησε υπερήφανα : » Ουδέν επράξαµε, Στρατηγέ, παρά µόνο το καθήκον µας, ως υπερασπισταί του Πατρίου εδάφους».

Σήμερα Το Οχυρό Νυμφαίας είναι ένα στρατιωτικό μουσείο το οποίο βρίσκεται 17 χιλιόμετρα βορείως της Κομοτηνής κοντά στα Ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Το οχυρό κατασκευάστηκε το 1936-1940 και αποτελεί ένα από τα έργα οχύρωσης του Ιωάννη Μεταξά. Γραμμή Μεταξά ονομάζεται η σειρά οχυρωματικών έργων, υπόγειων και επίγειων, κατά μήκος των ελληνοβουλγαρικών συνόρων, που κατασκευάστηκαν με σκοπό την άμυνα της Ελλάδας σε περίπτωση εισβολής κατά τον επικείμενο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στον οποίο και απετέλεσε τελικά τον κύριο προμαχώνα της. Η Γραμμή Μεταξά αποτελεί το μεγαλύτερο ελληνικό οχυρωματικό έργο στην νεότερη ιστορία.
Την υλοποίηση του μεγαλόπνοου αυτού σχεδίου ανέλαβε η Διοίκηση Φρουρίου Θεσσαλονίκης, που την εποχή εκείνη αποτελούσε μεγάλο σχηματισμό, η οποία και συγκρότησε ειδική «επιτροπή Μελετών Οχύρωσης» στην οποία συμμετείχαν τοπογράφοι, γεωγράφοι, μηχανικοί, αρχιτέκτονες, με συμμετοχή και άλλων στρατιωτικών μονάδων, όπως Μηχανικού, αλλά και πολιτικών, όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, πολλές βιομηχανίες Αθήνας και Πειραιά κ.λπ. Η Επιτροπή υπό την πίεση του χρόνου στη συνέχεια των εργασιών επιλογής των σημείων κατασκευής οχυρών και όλων των απαραίτητων άλλων έργων υπέβαλε σχετική έκθεση προτάσεων στο Υπουργείο Άμυνας όπου μετά από συσκέψεις αποφασίσθηκε η κατασκευή του έργου η οποία κάλυπτε οχυρωτικά από την Ανατολική Μακεδονία (όρος Μπέλες) μέχρι την Κομοτηνή καλύπτοντας τμηματικά μία ζώνη μήκους περίπου 300 χλμ., χωρίς να περιλαμβάνονται σ΄ αυτή οι επεκτάσεις αντιαρματικών ζωνών και άλλων συμπληρωματικών οχυρώσεων που έφθαναν μέχρι τον ποταμό Έβρο. Ιδιαίτερη μάλιστα βαρύτητα είχε δοθεί στον απόρρητο χαρακτήρα της κατασκευής και στην απόλυτη μυστικότητα των όλων εργασιών.

Τη «Γραμμή Μεταξά», αποτελούσαν είκοσι ένα (21) οχυρά. Τα οχυρά αυτά είχαν κατασκευασθεί, αποκλειστικά από ελληνικά χέρια, για την αμυντική θωράκιση της Ελλάδας από βουλγαρική επίθεση, επειδή την περίοδο εκείνη, 1936-1940, η Βουλγαρία ήταν έξω από το Βαλκανικό Σύμφωνο Φιλίας και επιζητούσε να ξαναπάρει τα ελληνικά εδάφη που είχε χάσει κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-1913). Το Σύνολο της δαπάνης υπολογίζεται ότι ανέρχεται στα : 1,5 δισ. δραχμές (ίσο με 58,5 δις ευρώ (2002)) και το σύνολο ημερομισθίων: 3.000.000. Η κατασκευή του διήρκησε: 3,5 χρόνια.

Φώτο:Πηγή ΕΡΤ

www.ert.gr