Μαρία Φαφαλιού: “Κορίτσια σε περίκλειστους χώρους”

08:38 20/12/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

Στον κόσμο του βιβλίου μπήκε εδώ και λίγο καιρό το νέο βιβλίο της Μαρίας Φαφαλιού με τίτλο “Κορίτσια σε περίκλειστους χώρους” – Μαρτυρίες 1942 – 1952. Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Αλεξάνδρεια” ISBN 978-960-221-884-6.

Στο βιβλίο υπάρχει πληθώρα προσωπικών μαρτυριών από όλες τις περιόδους τις οποίες καλύπτει η συγκεκριμένη και συγκλονιστική δεκαετία. Πάντα όμως κυριαρχεί η “γυναικεία ματιά”, που αναμφίβολα είναι μία σημαντική παράμετρος των ιστορικών γεγονότων και αναδεικνύει το ρόλο της γυναίκας μέσα στη δίνη των συγκεκριμένων γεγονότων.

Στις σελίδες του βιβλίου διαβάζουμε

μαρτυρίες από τις γυναίκες που βρέθηκαν στα κελιά των κατακτητών, αλλά και στα στρατόπεδα συγκέντρωσης – πολλές από αυτές δεν επέζησαν – που εντάχθηκαν στην Εθνική Αντίσταση, αλλά και από άλλες που πήραν την προσφυγική ιδιότητα και βρέθηκαν στα προσφυγικά στρατόπεδα στη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Με τους άνδρες να λείπουν στον πόλεμο, η γυναίκα έγινε στήριγμα των παιδιών, των ηλικιωμένων και ταυτόχρονα και η ίδια πρωταγωνίστρια στις δράσεις της εποχής.

Και ύστερα ήρθε ο εμφύλιος και η μετεμφυλιακή περίοδος. Εκεί η γυναίκα βρέθηκε στα κελιά σαν πολιτική κρατούμενη, ή στις εξορίες, ή βρέθηκε στην πολιτική προσφυγιά στο τότε ανατολικό μπλοκ. Και εδώ οι μαρτυρίες από τα “πέτρινα χρόνια”, είναι συγκλονιστικές, σίγουρα σκληρές, αλλά αναγκαίες για να καταγραφεί και να διασωθεί η ιστορική μνήμη.

Ξεχωριστή αναφορά στις σελίδες του βιβλίου, γίνεται για τα παιδιά, αυτά που άλλα ορφάνεψαν, αλλά βρέθηκαν στις χώρες του ανατολικού μπλοκ, άλλα στις παιδουπόλεις της Φρειδερίκης, ένας ολόκληρος κόσμος, οι γενιές που πάνω τους ακούμπησε η μεταπολεμική Ελλάδα, που βρέθηκαν στη δίνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και του εμφυλίου. Θα λέγαμε ότι ίσως είναι το πιο “δυνατό» σημείο του βιβλίου, το οποίο σας συνιστούμε ανεπιφύλακτα.

Όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου:

“1942 – 1952. Κορίτσια σε καταυλισμούς στη Μέση Ανατολή. Χριστιανές και Εβραιοπούλες σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Κορίτσια της Κατοχής που το τίμημα για την αντιστασιακή τους δράση, είναι ο εγκλεισμός στο Στρατόπεδο Χαϊδαρίου ή σε άλλους χώρους κράτησης διάσπαρτους στην ελληνική επικράτεια. Κατόπιν, μπλεγμένα στα δίχτυα της εμφύλιας έριδας, νεαρά κορίτσια ακόμα και παιδιά φυλακισμένα, κυρίως στου «Αβέρωφ”. Παράλληλα οι εξορίες στη Χίο, στο Τρίκερι και στη μαρτυρική Μακρόνησο σε μία προσπάθεια για “αναμόρφωση’.

Και από το 1947 και ύστερα, παιδάκια που στέλνονται μακριά από τα σπίτια τους, στις Παιδουπόλεις της Ελλάδας και στις Παιδικές Στέγες των Λαϊκών Δημοκρατιών με σκοπό πρωταρχικά να σωθούν από τη δίνη του πολέμου. Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου, μέσα από φωτογραφίες, τα σκίτσα, τα ημερολόγια, τις μαρτυρίες, προβάλλει η ζωή μέρα τη μέρα.

Ζωντανές μαρτυρίες από πολλές και συχνά αντικρουόμενες πλευρές, συνθέτουν το πολύπλοκο μωσαϊκό εκείνων των χρόνων, την οδυνηρή ατμόσφαιρα μίας εποχής όπου κυριαρχεί ο θάνατος, η βία, η ανασφάλεια, ο φόβος. Μαρτυρίες που συνάμα όμως φανερώνουν την ψυχική ανάταση των κοριτσιών, την αγάπη τους για τη ζωή και τον άνθρωπο. Μαζί με τη διάχυτη έκκληση για ειρήνη και την κραυγή. Ποτέ πια”.

Η Μαρία Φαφαλιού γεννήθηκε το 1950 και μεγάλωσε στην Αθήνα. Έζησε πολλά χρόνια στο Λονδίνο όπου απέκτησε τα τρία αγόρια της και τελείωσε μεταπτυχιακές σπουδές στην κοινωνική ψυχολογία. Είναι ιδρυτικό μέλος και στέλεχος εκπαιδευτικών και πολιτιστικών οργανώσεων στην Αγγλία και στην Ελλάδα. Στην Αθήνα ίδρυσε την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Καλειδοσκόπιο» (1995-2014), όπου εργάστηκε για την ψυχοκοινωνική / επαγγελματική αποκατάσταση ευπαθών ομάδων, ιδιαίτερα ατόμων με προβλήματα ψυχικής υγείας. Έχει γράψει βιβλία κοινωνικής ιστορία, πολλά σε συνεργασία με τον Κώστα Ν. Χατζηπατέρα. Η έμφαση είναι πάντοτε στις προσωπικές μαρτυρίες. Υλικό από τα βιβλία αυτά αντλήθηκε για θεατρικές παραστάσεις, εκδόσεις, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

www.ert.gr