«Μολών Λαβέ»: 2.500 χρόνια από τη θυσία των «300» στις Θερμοπύλες

12:35 20/9/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

2.500 χρόνια πέρασαν από τη Μάχη των Θερμοπυλών, μια από τις σημαντικότερες μάχες της Ελληνικής και παγκόσμιας ιστορίας, που ανέδειξε το στρατιωτικό ήθος και την ανδρεία των Σπαρτιατών. Μια μάχη με παράδειγμα αυταπάρνησης και αυτοθυσίας. 

Ιστορικά
Αρχές του 5ου αιώνα π.Χ. η Περσία υπό τον Δαρείο (522-486 π.Χ.) είχε επεκταθεί στην ηπειρωτική Ευρώπη, είχε υποδουλώσει την Θράκη, την Μακεδονία ενώ σειρά είχε η Αθήνα και η υπόλοιπη Ελλάδα. Η Ελλάδα

αποτελούσε για την Περσία στόχο πρωταρχικής σημασίας.

Το 491 π.Χ. ο Δαρείος έστειλε πρέσβεις να ζητήσουν υποταγή των Ελλήνων στην Περσική κυριαρχία. Οι Έλληνες απάντησαν εκτελώντας τους απεσταλμένους, ενώ παράλληλα οι Αθηναίοι και οι Σπαρτιάτες συμφώνησαν να συμμαχήσουν για την υπεράσπιση της Ελλάδας.

Ως απάντηση ο Δαρείος στο διπλωματικό επεισόδιο έστειλε ναυτική δύναμη 600 πλοίων και 25.000 ανδρών για να επιτεθούν στις Κυκλάδες και την Εύβοια, αφήνοντας τους Πέρσες μόλις ένα βήμα μακριά από την υπόλοιπη Ελλάδα.

Το 490 π.Χ. οι Ελληνικές δυνάμεις με επικεφαλής την Αθήνα αντιμετώπισαν τους Πέρσες στον Μαραθώνα και νίκησαν τους εισβολείς. Η νίκη θα λάμβανε μυθικές διαστάσεις μεταξύ των Ελλήνων, αλλά στην πραγματικότητα ήταν απλώς η αρχή ενός μακρού πολέμου. Η Περσία, η μεγαλύτερη αυτοκρατορία στον κόσμο εκείνης της εποχής, υπερτερούσε σε ανθρώπινο δυναμικό και πόρους, παράγοντες που θα εκμεταλλευόταν σε μια επίθεση ευρείας κλίμακας.

Το 486 π.Χ. ο Ξέρξης Α’ διαδέχθηκε τον Δαρείο μετά τον θάνατό του και ξεκίνησε τις προετοιμασίες για την εισβολή.

Εγκαταστάθηκαν αποθήκες εξοπλισμού και προμηθειών, ανοίχθηκε κανάλι στην Χαλκιδική και κατασκευάστηκαν γέφυρες στον Ελλήσποντο για να διευκολύνουν την κίνηση των στρατευμάτων. Η Ελλάδα επρόκειτο να αντιμετωπίσει τη μεγαλύτερη απειλή της ιστορίας της, ώστε ακόμα και το μαντείο στους Δελφούς συμβούλεψε τους Αθηναίους να «ετοιμάζονται για το τέλος του κόσμου».

Το σχέδιο του Ξέρξη
Η συγκέντρωση των περσικών δυνάμεων έγινε το καλοκαίρι και το φθινόπωρο του 481 π.Χ. Το σχέδιο είχε ως εξής: η συντριβή της Ελλάδας σε μια συνδυασμένη ενέργεια στρατού και στόλου. Ο στρατός θα προχωρούσε ένεκα του όγκου του σαν οδοστρωτήρας κατά μήκος των παραλιακών οδών, ενώ ο στόλος θα εμπόδιζε πιθανές εχθρικές ενέργειες του ελληνικού στόλου, εξασφαλίζοντας τον ανεφοδιασμό του στρατεύματος.

Ο Βασιλιάς της Σπάρτης Λεωνίδας
Το φθινόπωρο του 481 π.Χ., η Σπάρτη και η Αθήνα αποφάσισαν τη σύγκλιση συνεδρίου των ελληνικών πόλεων για να ληφθούν αποφάσεις εναντίον της περσικής εισβολής. Στις δραματικές αυτές περιστάσεις οι δύο μεγάλες ελληνικές πόλεις έδειξαν την ικανότητά τους να συσπειρώσουν τις υπόλοιπες και να τους οδηγήσουν στη μεγάλη νίκη. Ο Βασιλιάς της Σπάρτης Λεωνίδας ανέλαβε την αρχιστρατηγία του στρατού ξηράς και ο Ευρυβιάδης την ηγεσία του στόλου. Το βασικό εμπόδιο που είχαν να υπερκεράσουν οι Έλληνες ήταν η αριθμητική υπεροχή των Περσών. Υπολογίζεται ότι η περσική δύναμη ξεπερνούσε τους 400.000 άνδρες, ενώ οι Έλληνες, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ήταν 110.000.

Μολών Λαβέ
Τον Αύγουστο του 480 π.Χ. οι ελληνικές δυνάμεις, με αρχηγό τον Λεωνίδα, αντιμετώπισαν τους υπεράριθμους Πέρσες του Ξέρξη. Οι Έλληνες επέλεξαν να κρατήσουν αμυντική γραμμή και να περιμένουν τους Πέρσες στο στενό των Θερμοπυλών, εκμεταλλευόμενοι τη διαμόρφωση του εδάφους.

Ο Ξέρξης έστειλε αρχικά κήρυκες και ζήτησε την παράδοση των όπλων. Η απάντηση του Λεωνίδα ήταν λακωνική και στοχαστική «Μολών Λαβέ» (=Άμα έλθεις, πάρτα). Φράση στην οποία συμπυκνώνεται η υπερηφάνεια και ο πατριωτισμός των Ελλήνων. Μαζί με τους 300 Σπαρτιάτες, πολέμησαν 700 Θεσπιείς και 400 Θηβαίοι μέχρις εσχάτων.

Ο Λεωνίδας με τη φράση «Μολών λαβέ» και όχι με αυτήν «Ελθών λαβέ», αφενός εμψύχωσε τους πολεμιστές του και αφετέρου έστειλε το μήνυμα στον Ξέρξη να καταλάβει τι στρατός τον περιμένει και με τι ηθικό.

Έλληνας είναι να βρίσκεσαι, συνέχεια, μπροστά στο «μεγάλο ΝΑΙ και στο μεγάλο ΟΧΙ» που λέει ο Καβάφης και να σε τυραννάει «εκείνο το Όχι το σωστό εις όλην την ζωή σου» έτσι ακριβώς με ανδρεία αντιμετώπισε ο Λεωνίδας τον Ξέρξη.

Η μάχη κράτησε τρεις μέρες. Τις δύο πρώτες, οι επιθέσεις του Ξέρξη είχαν ανεπιτυχή έκβαση. Όμως, την τρίτη μέρα αποφασιστικοί συντελεστές που οδήγησαν στην τελική ήττα των Ελλήνων ήταν η προδοσία του Εφιάλτη και η εγκατάλειψη από τους Φωκείς του μονοπατιού της Ανοπαίας.

Ακολούθησε σκληρή μάχη, με τον Λεωνίδα να πέφτει νεκρός από περσικά βέλη. Όταν το σώμα του «έπεσε» στα χέρια των Περσών, ο Ξέρξης διέταξε να του κόψουν το κεφάλι, πρακτική τελείως αντίθετη με τις συνήθειες της εποχής, καθώς οι Πέρσες σέβονταν εξαιρετικά τους γενναίους πολεμιστές.

Η Μάχη των Θερμοπυλών αποτελεί μια από τις γνωστότερες και σημαντικότερες μάχες στην Ιστορία. Για πρώτη φορά χαράχτηκαν τα όρια μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Η Ελλάδα έθεσε τις βάσεις για την ελεύθερη ανάπτυξη του Ανθρώπου, δίδαξε την αξία της Ομόνοιας, της Ενότητας και της Ελευθερίας. Μηνύματα που μεταλαμπαδεύτηκαν στη Δύση και που αποτέλεσαν τη λυδία λίθο του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού.

Η μάχη των Θερμοπυλών, αποτέλεσε σύμβολο νίκης και Αγάπης προς την Πατρίδα.

ΠΗΓΗ: Ηροδότου Ιστορία, Βιβλίο Ζ-Πολύμνια

www.ert.gr