«Μονόγραμμα» – Ο νέος κύκλος στην ΕΡΤ2

01:04 5/11/2018 - Πηγή: ΕΡΤ

Ο νέος κύκλος της μακροβιότερης πολιτιστικής εκπομπής της τηλεόρασης, θ’ αρχίσει να μεταδίδεται στην ΕΡΤ2, από τη Δευτέρα 5 Νοεμβρίου 2018 και ώρα 19:30.

Η Μαρίνα Καραγάτση, κόρη του συγγραφέα Μ. Καραγάτση και της ζωγράφου Νίκης Καραγάτση, αυτοβιογραφείται στην πρώτη εκπομπή του νέου κύκλου της σειράς ντοκιμαντέρ «Μονόγραμμα».

Ένα κορίτσι που μοιάζει να μη μεγάλωσε ποτέ, αφού φέρει εντός της όλη τη λογοτεχνική ικμάδα της γενιάς του ’30, ένα κορίτσι μούσα ποιητών και αγαπημένη λογοτεχνών, που μοιάζει να βρήκε πια το δρόμο της .

Ο πατέρας της, ο συγγραφέας

Μ. Καραγάτσης, ήταν δημοσιογράφος πολλά χρόνια στη «Βραδυνή», αρθρογράφος, θεατρικός κριτικός, ακόμα και ανταποκριτής. Δικής του εμπνεύσεως το ένθετο «Φιλολογική Βραδυνή» που άφησε εποχή. Το σημαντικό έργο του στα Ελληνικά Γράμματα έτυχε ευρείας αποδοχής από κοινό και κριτικούς.

Η μητέρας της, Νίκη Καραγάτση, γνωστή ζωγράφος, προτίμησε να ζήσει κάτω από τη βαριά σκιά του ονόματος του Καραγάτση, που παρέσυρε σαν τυφώνας, τα πάντα το διάβα του.

Η Μαρίνα γεννήθηκε το 1936, ένα χρόνο μετά το γάμο τους και ήταν η μοναδική τους κόρη. Παίρνει το όνομα από την ηρωίδα του δεύτερου μυθιστορήματος του Καραγάτση, της «Χίμαιρας», που μόλις έχει κυκλοφορήσει. Η μάνα αντιδρά διότι η ηρωίδα αυτή, η Μαρίνα της «Χίμαιρας», έχει κακό τέλος και δεν θέλει το παιδάκι τους να πάρει αυτό το όνομα, αλλά ο πατέρας είναι ανένδοτος: «το παιδάκι μας θα ονομαστεί Μαρίνα».

Η Μαρίνα της Άνδρου, που σαν κοριτσάκι τριγυρνούσε στα σοκάκια της, βρέθηκε να μεγαλώνει στο φιλολογικό σαλόνι του σπιτιού της στην Αθήνα. Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ασχολήθηκε κυρίως με τη λαϊκή λιθογλυπτική της Άνδρου [«Λίθινες εικόνες της Άνδρου» (1990), «Μαρμάρινα τέμπλα στην Άνδρο τον 19ο αιώνα» (1993), «Κτητορικές πλάκες της Άνδρου» (1996)].

Έχει έναν γιο, τον ηθοποιό και σκηνοθέτη Δημήτρη Τάρλοου και δύο εγγόνια.

Η δύσκολη σχέση με τον πατέρα της, που καθόρισε τα βήματά της, αφού την αμφισβητούσε μέχρι απορρίψεως, και η οργή που της δημιουργούσε ο πατέρας Καραγάτσης, πρότυπο κυρίαρχου αρσενικού της εποχής του, έχει καταλαγιάσει. Και έτσι, σε μεγάλη ηλικία πλέον, αποφάσισε να ασχοληθεί με τη συγγραφή.

Τώρα πια η ίδια βλέπει και περιγράφει τα πράγματα χωρίς πάθος, στις πραγματικές τους διαστάσεις. Βλέπει τη ζωή της, όπως την καθόρισαν και οι σχέσεις των δύο γονιών της με τους διανοούμενους και καλλιτέχνες της εποχής. Το ανήσυχο και πάντα ξάγρυπνο πνεύμα του Καραγάτση συναντήθηκε με το προστατευτικό για τη Μαρίνα, χέρι του Εμπειρίκου, του Τσαρούχη, του Ελύτη. Μαζί τους μεγάλωσε η Μαρίνα. Κάθε Παρασκευή συγκεντρώνονταν στο σπίτι τους, καλλιτέχνες, ζωγράφοι, συγγραφείς, όλοι σημαντικοί εκπρόσωποι της μεγάλης γενιάς του ’30.

Η Μαρίνα Καραγάτση με τον παραγωγό Γιώργο Σγουράκη και τη δημοσιογράφο Ιωάννα Κολοβού

Το βιβλίο της, «Το ευχαριστημένο ή Οι δικοί μου άνθρωποι», το έγραψε απαλλαγμένη από το θυμό και κάθε άλλο αρνητικό συναίσθημα, στα 70 της χρόνια, και παρέδωσε στο κοινό ένα βιβλίο με τίτλο που οι αναγνώστες το αγάπησαν, ενώ οι κριτικοί μιλούν για το εξαιρετικό της ταλέντο και για μια μαεστρία στον τρόπο γραφής.

Το βιβλίο αποτελείται από τρεις παράλληλους εσωτερικούς μονολόγους: του Μ. Καραγάτση, της υπηρέτριας Λασκαρώς και της γιαγιάς Μίνας. Οι αφηγήσεις τους ξεκινούν από τα ίδια γεγονότα μια ανοιξιάτικη μέρα του 1950. Στο τέλος, οι τρεις αυτοί δικοί της άνθρωποι τοποθετούνται στο σπίτι της Άνδρου το 2006, χωρίς πάθη και μίσος πια, συμφιλιώνονται. Με το μονόπρακτο αυτό καλύπτεται το κενό μισού αιώνα.

«Κι αν έγραψα αυτό το μοναδικό πεζογράφημα, το “Ευχαριστημένο” ήταν για να ανασυστήσω, να ξανα-ζωντανέψω αυτή την εποχή. Γιατί τα προηγούμενα δεν τα θυμάμαι πριν το ’40, αλλά από το ’40 μέχρι το ’54-’55 που μείναμε σ’ αυτό το σπίτι είναι για μένα η παιδική μου κι εφηβική μου ζωή με τα καλά της και τα κακά της».

Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης.

Σκηνοθεσία: Χρίστος Ακρίδας.

Δημοσιογραφική επιμέλεια: Ιωάννα Κολοβού.

Διεύθυνση φωτογραφίας: Στάθης Γκόβας.

Ηχοληψία: Λάμπρος Γόβατζης.

Μοντάζ: Σταμάτης Μαργέτης.

Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης.

Τριάντα επτά χρόνια συνεχούς παρουσίας το «Μονόγραμμα» στη δημόσια τηλεόραση έχει καταγράψει με μοναδικό τρόπο τα πρόσωπα που σηματοδότησαν με την παρουσία και το έργο τους την πνευματική, πολιτιστική και καλλιτεχνική πορεία του τόπου μας.

«Εθνικό αρχείο» έχει χαρακτηριστεί από το σύνολο του Τύπου και για πρώτη φορά το 2012, η Ακαδημία Αθηνών αναγνώρισε και βράβευσε οπτικοακουστικό έργο, απονέμοντας στους δημιουργούς-παραγωγούς και σκηνοθέτες Γιώργο και Ηρώ Σγουράκη το Βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του έργου τους και ιδίως για το «Μονόγραμμα»με το σκεπτικό ότι: «…οι βιογραφικές τους εκπομπές αποτελούν πολύτιμη προσωπογραφία Ελλήνων που έδρασαν στο παρελθόν αλλά και στην εποχή μας και δημιούργησαν, όπως χαρακτηρίστηκε, έργο “για τις επόμενες γενεές”».

Τα πρόσωπα που αυτοβιογραφούνται στην ενότητα αυτή είναι: ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας Αναστάσιος, ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας Λαοκράτης Βάσσης, ο ζωγράφος Βασίλης Θεοχαράκης, η συγγραφέας Ρέα Γαλανάκη, ο ποιητής Αντώνης Φωστιέρης, ο συνθέτης Γιάννης Σπανός, η συγγραφέας Μαρίνα Καραγάτση, ο ηθοποιός Νικήτας Τσακίρογλου, ο συνθέτης Χρήστος Νικολόπουλος, ο συγγραφέας Γιάννης Ξανθούλης και ο λυράρης Βασίλης Σκουλάς.

Σκηνοθέτες των εκπομπών είναι οι: Περικλής K. Ασπρούλιας, Χρίστος Ακρίδας, Κιμ Ντίμον, Στέλιος Σγουράκης και Ηλίας Γιαννακάκης.

Παραγωγός: Γιώργος Σγουράκης.

Δημοσιογραφική επιμέλεια: Ιωάννα Κολοβού, Νέλλυ Κατσαμά.

Διεύθυνση φωτογραφίας: Στάθης Γκόβας.

Ηχοληψία: Λάμπρος Γόβατζης, Νίκος Παναγοηλιόπουλος.

Μοντάζ: Σταμάτης Μαργέτης, Γιώργος Γεωργόπουλος, Αποστολία Παπαϊωάννου.

Διεύθυνση παραγωγής: Στέλιος Σγουράκης.

www.ert.gr