Ο Αλμπέρτο Μοράβια και «Η πλήξη»: μεταφράζει η Ελένη Τουλούπη

12:04 24/10/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ, ΜΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

«Για πολλούς, η πλήξη είναι το αντίθετο της διασκέδασης. Για μένα, ωστόσο, η πλήξη δεν είναι το αντίθετο της διασκέδασης, θα μπορούσα, μάλιστα, να πω ότι από πολλές πλευρές μοιάζει με τη διασκέδαση, καθώς σου αποσπά την προσοχή και σε κάνει να ξεχνιέσαι, αν και είναι κάτι πολύ συγκεκριμένο. Η πλήξη, για μένα, είναι ένα είδος ανεπάρκειας ή ακαταλληλότητας ή έλλειψης της πραγματικότητας».

Τα

λόγια αυτά ανήκουν στον Ντίνο, τον ήρωα του μυθιστορήματος. «Η πλήξη» είναι η ιστορία ενός αποτυχημένου καλλιτέχνη, ενός κακομαθημένου γόνου μιας εξαιρετικά εύπορης οικογένειας, ενός άντρα που καταλήγει πλήρως παραδομένος στα κάλλη ενός νεαρού μοντέλου.

Ο Ντίνο περνά τον καιρό του ζωγραφίζοντας, κυριευμένος, ωστόσο, από πλήξη για ό,τι τον περιβάλλει. Όπως και ο πατέρας του, περιφρονεί όλες τις αστικές αξίες που η μητέρα του θεωρεί σημαντικές. Ο Ντίνο γνωρίζει την Τσετσίλια, το μοντέλο και ερωμένη ενός άλλου ηλικιωμένου −και νεκρού πια− ζωγράφου και ξεκινά μια σχέση μαζί της. Σύντομα κυριεύεται από πλήξη ακόμα και για τη σχέση αυτή, αλλά όλα αλλάζουν όταν ξυπνά μέσα του η ζήλεια.

Ο ίδιος ο Μοράβια έλεγε ότι «Η πλήξη» μπορεί να διαβαστεί και ως μια απλή ερωτική ιστορία, ωστόσο, στις σελίδες του βιβλίου βλέπουμε μια καίρια απεικόνιση της πραγματικότητας. Της σχέσης ανάμεσα στο χρήμα, τον σαρκικό έρωτα με στόχο τη διαφυγή από την πραγματικότητα, την περιφρόνηση, την αλλοτρίωση του ανθρώπου και το υπαρξιακό του κενό.

Το μυθιστόρημα, στην ουσία, παρουσιάζεται ως ένας μονόλογος του πρωταγωνιστή, ενώ επαναφέρει πολλά από τα θέματα των «Αδιάφορων». Εκδόθηκε το 1960 από τις Εκδόσεις Bompiani, και την επόμενη χρονιά, ο Μοράβια κέρδισε με αυτό το βραβείο Viareggio.

Το 1963, ο Damiano Damiani σκηνοθέτησε την ομώνυμη ταινία, με πρωταγωνιστές τους Bette Davis, Horst Buchholz, Catherine Spaak, ενώ το 1998 έγινε remake της ταινίας από τον σκηνοθέτη Cédric Kahn.

«Η πλήξη που προσπάθησα να περιγράψω στο βιβλίο μου είναι σίγουρα το προϊόν μιας συγκεκριμένης κοινωνίας. […] Στην ουσία, είναι το προϊόν μιας αποξένωσης. Δηλαδή, η διάρρηξη της σχέσης ανάμεσα στον άνθρωπο και στην πραγματικότητα».
(Αλμπέρτο Μοράβια, 1960)

Ελένη Τουλούπη

Το μυθιστόρημα «Η πλήξη» κυκλοφορεί, σε μετάφραση της Ελένης Τουλούπη, από τις Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα (σελ.: 413, τιμή: €16,50). Αποτελείται από εννέα κεφάλαια, πρόλογο και επίλογο. Η έκδοση περιλαμβάνει επίσης βιβλιογραφία, σημειώσεις και τρία παραρτήματα, για την καλύτερη κατανόηση του έργου.
Το Παράρτημα Ι περιλαμβάνει «Ένα ανέκδοτο επεισόδιο του μυθιστορήματος Η πλήξη – Βαλερί», που κυκλοφόρησε στο περιοδικό L’ Europa Letteraria, λίγο μετά την κυκλοφορία του μυθιστορήματος.
Στο Παράρτημα ΙΙ παρουσιάζεται η συνέντευξη που έδωσε ο Μοράβια στον εαυτό του με τίτλο «Η Δύση πλήττει», που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα L‘ Espresso.
Στο Παράρτημα ΙΙΙ παρουσιάζονται δύο κριτικές, του Εουτζένιο Μοντάλε και του Τζάκομο Ντεμπενεντέτι.

Εικόνα εξωφύλλου: Λεπτομέρεια από την αφίσα της ταινίας The Empty Canvas (La Noia) poster, 1963

Ο Αλμπέρτο Μοράβια (ψευδώνυμο του Alberto Pincherle) γεννήθηκε στην Ρώμη το 1907 και πέθανε το 1990. Ήταν συγγραφέας, δημοσιογράφος, δοκιμιογράφος, δραματουργός, ταξιδιωτικός ρεπόρτερ και κριτικός κινηματογράφου. Θεωρείται ένας από τους κορυφαίους συγγραφείς του 20ού αιώνα και υπήρξε από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με τα θέματα του υπαρξισμού, της κοινωνικής αποξένωσης και της σεξουαλικότητας. Από το 1936 έως το 1962 υπήρξε ζευγάρι με την Ιταλίδα συγγραφέα Έλσα Μοράντε. Κέρδισε πολλά λογοτεχνικά βραβεία, ενώ υπήρξε 15 φορές υποψήφιος για Νόμπελ Λογοτεχνίας, αλλά δεν κέρδισε ποτέ. Διετέλεσε επίσης ευρωβουλευτής της Ιταλίας.

Η Ελένη K. Τουλούπη μεγάλωσε στην Ερμούπολη της Σύρου. Ξεκίνησε την ενασχόλησή της με τις ξένες γλώσσες από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, και γρήγορα κατάλαβε ότι θέλει να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη μετάφραση. Είναι πτυχιούχος του Τμήματος Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΑΠΘ και του ΔΔΜΠΣ Μετάφρασης-Μεταφρασεολογίας του ΕΚΠΑ, ενώ παρακολούθησε και το διετές πρόγραμμα μετάφρασης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μετάφρασης Λογοτεχνίας ΕΚΕΜΕΛ. Εργάζεται ως επαγγελματίας μεταφράστρια από το 2006. Συνεργάζεται με πολλούς εκδοτικούς οίκους και μεταφράζει από πέντε γλώσσες: ιταλικά, αγγλικά, γαλλικά, ισπανικά και πορτογαλικά. Παράλληλα ασχολείται και με τον υποτιτλισμό τηλεοπτικών προγραμμάτων και κινηματογραφικών ταινιών.

www.ert.gr