«Οι ρετσίνες του βασιλιά»: γράφει ο Ισίδωρος Ζουργός

12:00 4/4/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Το ένατο κατά σειρά μυθιστόρημά μου σχηματοποιήθηκε μέσα από την ανάγκη του συγγραφέα να αφήσει για κάποιο χρονικό διάστημα στην άκρη πολλά από τα κεκτημένα στην εμπειρία της συγγραφής που έχει αποθησαυρίσει εδώ και τριάντα χρόνια. Με άλλα λόγια να παρατήσω εργαλεία, συνήθειες, ασφαλιστικές δικλείδες, εμμονές, βεβαιότητες και κάθε είδους ρουχισμό και οπλισμό και να ξαναπερπατήσω γυμνός στα τρόχαλα της συγγραφικής ανηφόρας. Όσο αυτό είναι δυνατό, όσο μπορεί ο καθένας να παίξει το παιχνίδι του θανάτου του παλιού συγγραφέα και της επικείμενης

ανάστασης μιας άλλης γραφής. Γιατί άραγε όλα αυτά; Τι μπορεί να προσφέρει ένα reset της συγγραφικής συνείδησης; Τι μπορεί να προσφέρει ένας ανακαινισμένος μηχανισμός καταγραφής του έσω και του έξω κόσμου; Ίσως τον πρόσκαιρο θάνατο κάθε συγγραφικής βεβαιότητας και αυτό μάλλον δεν είναι λίγο.

Έγραψα λοιπόν τις ρετσίνες του βασιλιά επενδύοντας στο βίωμα της ανακαίνισης. Στο τελευταίο μου μυθιστόρημα όλα γίνονται στο απόλυτο σήμερα ενώ ο ιστορικός χρόνος του παρελθόντος, κυρίαρχος στα προηγούμενα έργα μου, υπάρχει μόνο ως σύντομη αναφορά σε σελίδες ημερολογίου. Μεγάλα ταξίδια δεν υπάρχουν ούτε πολύβουες πόλεις. Όλα συμβαίνουν σε ένα ημιορεινό χωριό σε διάστημα ενός χρόνου. Εκεί ταξιδεύει μόνο η μνήμη ενώ το σκηνικό είναι ένα επαρχιακό καφενείο, οι δρόμοι του χωριού κι ένα σπίτι που μοιάζει πύργος. Χρησιμοποίησα ως αφηγηματική μαγιά μνήμες θεάτρου αλλά και εικόνες της παιδικής μου ηλικίας, που μύριζαν κρασωμένα βαρέλια και ροκανίδι απλωμένο στα μωσαϊκά σε παλιές ταβέρνες που δεν υπάρχουν πια. Ο βασιλιάς Ληρ και η ρετσίνα, ο βασιλιάς και το πόπολο, η εξουσία και οι υποτακτικοί της.

Ήθελα να γράψω για την αποδόμηση ενός εξουσιαστικού προσώπου. Να χαρτογραφήσω μυθιστορηματικά τι συμβαίνει όταν ένας εξουσιαστής νιώθει τη γη να φεύγει κάτω από τα πόδια του, όταν καταλαβαίνει πως η ισχύς του γλιστράει σαν την άμμο μέσα από τα δάχτυλα. Όλα αυτά εξαιτίας των γηρατειών αλλά και της σημερινής μεταμόρφωσης του κόσμου από την ασύμμετρη επέκταση της τεχνολογίας. Ο Λεόντιος Έξαρχος, ο βασικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος, ο βασιλιάς Ληρ του σήμερα, βιώνει στο έπακρο την ερημιά της εξουσίας, την αποτυχία της σχέσης με τις κόρες του, τον φόβο του θανάτου, τις ενοχές και τις ανελέητες αλήθειες του απολογισμού μιας ολόκληρης ζωής. Όλα αυτά στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, της ερήμωσης της επαρχίας, της νεανικής μετανάστευσης.

επιχειρούν επίσης και μια υπόγεια συνομιλία με συγκεκριμένα έργα της κλασικής λογοτεχνίας. Να μια συνήθεια που δεν μπόρεσα να την αφήσω στην άκρη, αφού αυτό είναι κάτι που το περιέχουν αρκετά από τα προηγούμενά μου βιβλία. Το μυθιστόρημα λοιπόν αυτό συνομιλεί εκτός από τον σαιξπηρικό κόσμο, με τον Γαργαντούα του Ραμπελαί, την Παναγία των Παρισίων του Ουγκώ και ρίχνει λοξές ματιές στη Μεταμόρφωση και στον Πύργο του Κάφκα. Σ’ αυτό το σημείο είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε πως αυτή η διακειμενική σύνδεση – συνομιλία δεν προϋποθέτει εκ μέρους του αναγνώστη τη γνώση των βιβλίων με τα οποία συνομιλεί το δικό μου μυθιστόρημα και πολύ περισσότερο την εμβριθή μελέτη τους. Οι ρετσίνες του βασιλιά μπορούν να διαβαστούν ανεξάρτητα από αυτά ως μια σύγχρονη ιστορία οργανικά δεμένη με την τρέχουσα ελληνική πραγματικότητα, με τις δυσκολίες της, τις κωμικές και ενίοτε τραγικές της όψεις.

Το μυθιστόρημα ασχολείται ιδιαίτερα και με το γέλιο, πιο πολύ με την αναζήτησή του, τη δίψα να το αιχμαλωτίσουμε, όπως και με την αποτυχία να νιώσουμε μέσα μας αβίαστα τη γάργαρη επέλαση του δικού του καταρράχτη, που θα μας θύμιζε τα χρόνια της νιότης. Όμως οι εποχές έχουν αλλάξει ανεπιστρεπτί, η ίδια η χώρα του βασιλιά έχει αλλάξει και αφού τα νέα της παιδιά μεταναστεύουν και πάλι, απομένει μόνη η ρετσίνα, για να ρευστοποιήσει τα πετρωμένα δάκρυα και να τα βοηθήσει να κυλήσουν.

Ισίδωρος Ζουργός

Το μυθιστόρημα του Ισίδωρου Ζουργού Οι ρετσίνες του βασιλιά κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Πατάκη (σελ.: 456, τιμή: €19,70).
Απόσπασμα από το βιβλίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Ο Ισίδωρος Ζουργός γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964, όπου ζει και εργάζεται ως δάσκαλος.
Έχει γράψει τα µυθιστορήµατα Φράουστ (Νέα Σύνορα – Α.Α Λιβάνη, 1995, νέα, αναθεωρηµένη έκδοση από τις Εκδ. Πατάκη, 2010), Αποσπάσµατα από το βιβλίο του ωκεανού (Εκδ. Πατάκη, 2000, νέα έκδοση από τις Εκδ. Πατάκη, 2007), Η ψίχα εκείνου του καλοκαιριού (Εκδ. Πατάκη,2002), Στη σκιά της πεταλούδας (Εκδ. Πατάκη, 2005), Η αηδονόπιτα (Εκδ. Πατάκη, 2008), Ανεµώλια (Εκδ. Πατάκη, 2011, Βραβείο Αναγνωστών του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου), Σκηνές από τον βίο του Ματίας Αλµοσίνο (Εκδ. Πατάκη, 2014, Ειδικό Βραβείο βιβλιοπωλείων Public 2015) και Λίγες και µία νύχτες (Εκδ. Πατάκη, 2017, Βραβείο περιοδικού Κλεψύδρα 2017).
Επίσης συνέγραψε µε τον σκηνοθέτη Πάνο Καρκανεβάτο το σενάριο της µεγάλου µήκους ταινίας Όχθες που προβλήθηκε τον Μάρτιο του 2015. Είναι µέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.

www.ert.gr