Περπατάμε (μαζί) στην πόλη σε… «Αόρατες Διαδρομές»

16:59 16/3/2017 - Πηγή: ΕΡΤ

Η Αθήνα είναι αλλιώς μέσα από τα μάτια ενός άστεγου ανθρώπου. Αλλού είναι τρομακτική, αλλού είναι ζεστή, αλλού είναι παγωμένη και σε άλλο σημείο της είναι η «μάνα» σου… Στις «Αόρατες Διαδρομές», που διοργανώνει το περιοδικό δρόμου «Σχεδία», οι περιηγήσεις στο κέντρο της Αθήνας γίνονται όχι με επαγγελματίες ξεναγούς, αλλά με οδηγούς (νυν και πρώην) άστεγους συμπολίτες μας.

Ρεπορτάζ: Τζένη Χαραλαμπίδου

Πρωί Σαββάτου στο Μεταξουργείο, στα γραφεία

του περιοδικού «Σχεδία«. Από εκείνο το σημείο ξεκίνησε η δική μας «Αόρατη διαδρομή». Οδηγός μας ο διευθυντής σύνταξης του περιοδικού «Σχεδία«, Χρήστος Αλεφάντης, με τον οποίο συζητήσαμε για τις «Αόρατες Διαδρομές».

Στα πρότυπα αντίστοιχων περιηγήσεων που διοργανώνονται σε πολλές πόλεις του εξωτερικού (Μόναχο, Αμβούργο, Βασιλεία, Λονδίνο, Βαρκελώνη, Πράγα, Ταϊπέι/Ταϊβάν κ.ά.), οι διαδρομές που ακολουθούν οι περιηγήσεις της «Σχεδίας» περιλαμβάνουν κάποιες από τις σημαντικότερες κοινωνικές δομές του κέντρου της πόλης (συσσίτια, υπνωτήρια, κέντρα απεξάρτησης, κέντρα ημέρας κ.ά).

«Οδηγοί σε αυτές τις περιηγήσεις είναι τρεις άνθρωποι του περιοδικού. Και για τους τρεις, ο δρόμος ήταν (ή και παραμένει) κάτι πολύ σημαντικότερο από μια διαδρομή. Σηματοδοτεί την απώλεια. Την απώλεια της ασφαλούς κατοικίας, της στέγης, του ζεστού καταφυγίου που είναι το σπίτι για τον καθένα μας. Η Μαρία, ο Λάμπρος και ο Μιχάλης, οι τρεις οδηγοί µας στις «Αόρατες Διαδρομές» (αυτός είναι ο τίτλος των περιηγήσεων), είναι ή υπήρξαν άστεγοι. Ο δρόμος ήταν ή παραμένει το «σπίτι» τους», μας λέει ο Χρήστος Αλεφάντης.

The_big_picture

Οι οδηγοί δίνουν πληροφορίες για τις υπηρεσίες που παρέχει κάθε δομή, αλλά και πώς οι ίδιοι έχουν βιώσει ή εξακολουθούν να βιώνουν τη ζωή στο δρόμο, τις ανθρώπινες σχέσεις, την ποιότητα των υπηρεσιών, την ανθρωπογεωγραφία των δομών και του δυναμικού τους, που πασχίζει να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του αγώνα για την καταπολέμηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, αλλά και της διαφύλαξης της αξιοπρέπειάς μας, ως άτομα και ως κοινωνία.

Αυτό είναι και το σημαντικότερο στοιχείο των «Αόρατων Διαδρομών»: Η προσωπική αφήγηση. Η μετάδοση, με άλλα λόγια, της βιωματικής εμπειρίας των οδηγών από τη ζωή στο δρόμο. Όλοι οι οδηγοί είναι μέλη του δικτύου διανομής της «Σχεδίας».

Όπως μας είπε ο κ. Αλεφάντης, βασικός στόχος των περιηγήσεων της «Σχεδίας» είναι να ενεργοποιήσουν τον ίδιο τον άνθρωπο οδηγό. Να δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες ώστε να υποστηρίξει τον εαυτό του, να εκπαιδευτεί, να κάνει ένα ακόμη βήμα προς την κοινωνική (επαν)ένταξη. Εξίσου σημαντικό, όμως, είναι να ακούσουμε τις προσωπικές μαρτυρίες, να γνωρίσουμε την πόλη και τους ανθρώπους της από μία άλλη οπτική. Την οπτική συνανθρώπων μας που ζουν δίπλα μας, στην πόλη μας και στερούνται μιας ασφαλούς κατοικίας. Η αρχή της κινητοποίησης είναι η γνώση και η ευαισθητοποίηση».

Οι ελληνικές «Αόρατες Διαδρομές» αποτέλεσαν την έμπνευση για να ξεκινήσουν αντίστοιχες κοινωνικές περιηγήσεις στην πόλη του Εδιμβούργου, τον Μάρτιο του 2016.

Τόπος δράσης

Οι περιηγήσεις ξεκινούν από τα γραφεία της «Σχεδίας», στο Μεταξουργείο (Φαβιέρου 24-26, 5ος όροφος).

Ακολουθούν μια διαδρομή που περνά από την Πλατεία Βάθη, την οδό Σωκράτους, την Πειραιώς, τη Μενάνδρου, τη Ζήνωνος, τη Δεληγιώργη, τη Σοφοκλέους και την οδό Αθηνάς, μπαίνουν στη γειτονιά του Ψυρρή και καταλήγουν στη Βαρβάκειο Αγορά, στο Μοναστηράκι.

Χρονική Διάρκεια

Οι προγραμματισμένες περιηγήσεις πραγματοποιούνται κάθε Σάββατο στις 10:30.

Για ανεξάρτητα γκρουπ 5-15 ατόμων, μπορούν να πραγματοποιηθούν περιηγήσεις κατόπιν συνεννόησης σε άλλες ημέρες και ώρες.

Οι διαδρομές διαρκούν περίπου δύο ώρες. Μετά το πέρας της διαδρομής, υπάρχει η προαιρετική επιλογή να συνεχίσουν σε ένα από τα καφέ που είναι ενταγµένα στο δίκτυο του «Καφές που περιμένει». Εκεί, υπάρχει η δυνατότητα για έναν καφέ, περισσότερη κουβέντα, αλλά και για έναν καφέ που θα… περιμένει.

Στάσεις-δομές: Ξενώνας Ιονίς (οδός, Μάρνη, πλατεία Βάθης), χρήση και κέντρα απεξάρτησης/ΟΚΑΝΑ (πλατεία Βάθης), Εθνικό Θέατρο (οδός Α. Κωνσταντίνου), Μη Κυβερνητική Οργάνωση PRAKSIS (οδός Δεληγιώργη), Γιατροί του Κόσμου (οδός Σαπφούς), Κοινωνικός Ξενώνας Ερυθρού Σταυρού (οδός Επικούρου), ΚΥΑΔΑ (Κέντρο Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων) (Σοφοκλέους και Πειραιώς), Συν Αθηνά (Βαρβάκειος Αγορά).

Κόστος συμμετοχής: 8 ευρώ (5 ευρώ για μαθητές)Η συμμετοχή ανέργων και συνταξιούχων είναι δωρεάνΟι συμμετέχοντες πρέπει να είναι 15 ετών και άνω.Οι περιηγήσεις γίνονται στην ελληνική γλώσσα, αλλά υπάρχει η δυνατότητα διερμηνείας σε γκρουπ (Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά, Ισπανικά κ.ά).

Σε περίπτωση που υπάρχει ενδιαφέρον για ομαδικές συμμετοχές (φορείς, σχολεία, αλλά και παρέες φίλων κ.λπ.), είναι δυνατή η πραγματοποίηση περιήγησης σε διαφορετική μέρα της εβδομάδας, κατόπιν συνεννόησης. Περιορισμένος αριθμός θέσεων. Για κρατήσεις και περισσότερες πληροφορίες στο τηλ.: 213.0231220 & στο email: [e-mail]

Από το κόστος συμμετοχής ένα μέρος αποτελεί απευθείας έσοδο για τον οδηγό. Το υπόλοιπο αφορά στις δαπάνες λειτουργίας και επικοινωνίας του προγράμματος, αλλά και στην πληρωμή των αναλογούντων φόρων. Αν υπάρχει αδιάθετο υπόλοιπο, αξιοποιείται για τις ανάγκες της καμπάνιας «Γκολ στη Φτώχεια» και την ελληνική ομάδα αστέγων.

The_big_pictureΣχεδιασμός των Διαδρομών

Στο πλαίσιο της οργάνωσης και της λειτουργίας της πρωτοβουλίας «Αόρατες Διαδρομές» έχουν συνδράμει πολλές οργανώσεις και φορείς που μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες και θέλουν να ενισχύσουν την προσπάθεια να φέρουν τον άνθρωπο-οδηγό ακόμα πιο κοντά στην κοινωνία. Από τους πρώτους που βρέθηκαν στο πλευρό των οδηγών των «Αόρατων Διαδρομών» ήταν το Σωματείο Διπλωματούχων Ξεναγών, που με την εμπειρία του αγκάλιασε την πρωτοβουλία και τη βοήθησε να πατήσει από την αρχή σε επαγγελματικές βάσεις. Κατά την περίοδο εκπαίδευσης των οδηγών των «Αόρατων Διαδρομών», μέλη του Σωματείου, επαγγελματίες ξεναγοί οι ίδιοι, περπάτησαν την πόλη μαζί με τους ανθρώπους της «σχεδίας» και βοήθησαν στη χάραξη της διαδρομής που ακολουθείται. Επιπλέον, έδωσαν σημαντικές χρηστικές συμβουλές στους οδηγούς για το πώς πρέπει να διαχειρίζονται τον λόγο και την επικοινωνία με τους επισκέπτες τους, τον τρόπο που απευθύνονται στο κοινό, τη μετάδοση της πληροφορίας, τον τρόπο μετακίνησης στην πόλη και όλα όσα χρειάζονται να γνωρίζουν για την εκπλήρωση της αποστολής τους με όσο το δυνατόν πιο κοντινά σε επαγγελματικό επίπεδο στοιχεία.

Οργανώσεις και κοινωνικές δομές υποστήριξης ευπαθών ομάδων (MKO Praksis, Γιατροί του Κόσμου, ΟΚΑΝΑ, 18 Άνω κ.λπ.), καθώς και ο Δήμος της Αθήνας συνεργάστηκαν με τη «σχεδία» στο πλαίσιο της συλλογής της πληροφορίας, η οποία επικαιροποιείται ανά τακτά χρονικά διαστήματα.

Ταξιδιωτικοί πράκτορες έχουν εντάξει τις «Αόρατες Διαδρομές» στο πρόγραμμα προτεινόμενων δράσεων και επισκέψεων στην Αθήνα προς τους χρήστες τους.

Από την Άνοιξη του 2015, οι κοινωνικές περιηγήσεις που διοργανώνονται από τα περιοδικά δρόμου του πλανήτη έχουν αρχίσει να δικτυώνονται. Ήταν μια πρόταση της «Σχεδίας» που συζητήθηκε στο Διεθνές Συνέδριο των Περιοδικών Δρόμου (International Network of Street Papers Conference), το καλοκαίρι του 2014, στη Γλασκώβη, και ξεκίνησε να υλοποιείται από το χειμώνα του ίδιου έτους.

Σκοπός του δικτύου είναι η ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών για την ανάδειξη αυτής της πραγματικά ιδιαίτερης μορφής κοινωνικού τουρισμού. Από τον Μάιο του 2015, η «Σχεδία», με τα περιοδικά δρόμου του Αμβούργου «Hinz & Kunzt» και της Ελβετίας «Surprise» συνεργάζονται συντονισμένα προς αυτή την κατεύθυνση.

The_big_pictureΜαρτυρίες

Από τον Σεπτέμβριο του 2014, όταν ξεκίνησαν επισήμως οι «Αόρατες Διαδρομές», περισσότεροι από 2.000 επισκέπτες έχουν παρακολουθήσει αυτή την κοινωνική πρωτοβουλία, βαδίζοντας στα αχνάρια των οδηγών των περιηγήσεων. Ανάμεσα στους επισκέπτες υπάρχουν περισσότερα από 60 σχολεία, ιδιωτικά και δημόσια, καθώς επίσης τμήματα Ανωτάτων και Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Πολλοί είναι οι επισκέπτες από πανεπιστήμια του εξωτερικού (Γερμανία, ΗΠΑ, Γαλλία, Ιταλία, Μ. Βρετανία κ.α.), εθελοντικές οργανώσεις, καθώς και ομάδες κοινωνικών επιστημόνων/ερευνητών που επιθυμούν εκ του σύνεγγυς να γνωρίσουν τη ζωή στην Αθήνα της κρίσης. Μετά το πέρας κάθε διαδρομής, ζητάμε από τους επισκέπτες, αν το επιθυμούν, να μας στείλουν τις εντυπώσεις και παρατηρήσεις τους, σε μια προσπάθεια να βελτιώνονται διαρκώς οι «Αόρατες Διαδρομές».

Ο οδηγός των «Αόρατων Διαδρομών» αποκτά περισσότερα κίνητρα να υποστηρίξει ο ίδιος τον εαυτό του, να είναι πιο ενεργός και να διεκδικήσει καλύτερες συνθήκες για τη ζωή του, γίνεται πιο εξωστρεφής, αποκτά εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του και μπορεί να ενταχθεί πιο εύκολα σε ένα πλαίσιο εκπαίδευσης και αναζήτησης εργασίας, ώστε να κάνει περισσότερα βήματα προς την κοινωνική επανένταξη.

www.shedia.gr

Μαρία – οδηγός: «Η επαφή με τον κόσμο είναι το μεγαλύτερο δώρο. Έχω γίνει πολύ πιο κοινωνική. Πάντα ήμουν πιο ντροπαλή, αλλά τώρα πια έχω αποκτήσει λίγο περισσότερο θάρρος. Με βοηθάει να ακούω τόσο καλά σχόλια. Μου δίνει θάρρος να προχωρήσω και να προσπαθήσω περισσότερο. Θέλω γενικά να είμαι αισιόδοξη. Οι «Αόρατες Διαδρομές» με βοήθησαν να αποκτήσω αυτοπεποίθηση, να στέκομαι μπροστά σε κόσμο, να τους κοιτώ στα μάτια και να τους μιλώ για τη ζωή μου. Στην αρχή, δεν πίστευα ότι θα τα καταφέρω. Τώρα, όμως, βλέπω ότι καθημερινά μπορώ να χαμογελώ περισσότερο και να γίνομαι καλύτερη. Και ως ξεναγός και ως άνθρωπος», μας λέει η Μαρία που ανήκει στην ομάδα των οδηγών από τον χειμώνα του 2015.

Μαρτυρία ανθρώπων που περπάτησαν τις «Αόρατες Διαδρομές»

«Ήταν μια ξεχωριστή εμπειρία. Η αφήγηση της Μαρίας με βοήθησε να δω τη ζωή μου διαφορετικά. Είναι σημαντικό να νιώθεις την ανάγκη να βοηθήσεις κάποιους από τους συνανθρώπους σου» (μια μαθήτρια από την Ιταλία).«Την 1η Ιουνίου 2016 είχα τη δυνατότητα να περπατήσω κι εγώ τις «Αόρατες Διαδρομές» μαζί με ένα γκρουπ συμμετεχόντων από όλο τον κόσμο. Οφείλω να ομολογήσω πως τίποτα δεν θα μπορούσε να με προετοιμάσει για όσα άκουσα και είδα, καθώς, παρόλο που μένω μόνιμα στην Αθήνα και υποστηρίζω ενεργά τη «Σχεδία», τα προσωπικά βιώματα των ξεναγών, της Μαρίας και του Λάμπρου, με έκαναν να δω την πόλη μου με άλλο μάτι. Η αμεσότητα και η ειλικρίνειά τους, ο απολογισμός των εμπειριών τους και η αισιοδοξία με την οποία, παρά τις αντιξοότητες, ατενίζουν τη ζωή έκαναν την ξενάγηση αυτή μοναδική αλλά και αξέχαστη. Τη συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όλους, Αθηναίους και μη, που ψάχνουν όχι μόνο μια διαφορετική, αλλά και μία ειλικρινή εικόνα της σύγχρονης Αθήνας, όπως τη βιώνουν πολλοί «αόρατοι» κάτοικοί της».The_big_picture

Ρεπορτάζ: Τζένη Χαραλαμπίδου