«Πριν κοιμηθείς με τον διάβολο»: γράφει ο Γιάννης Σκαραγκάς

12:01 4/7/2020 - Πηγή: ΕΡΤ

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Το Πριν κοιμηθείς με τον διάβολο είναι ένα ιστορικό αστυνομικό μυθιστόρημα, που διαδραματίζεται στην Αθήνα των αρχών της δεκαετίας του 1930 με φόντο το ρεμπέτικο και τις πρώτες κινηματογραφικές παραγωγές στην Ελλάδα αλλά και τον αγώνα μιας χώρας να επιβιώσει οικονομικά και να θεραπεύσει τα τραύματά της.

Αθήνα 1930: Η Ευρώπη ζει τον απόηχο του Αμερικανικού κραχ

από την κατάρρευση του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης, και η Ελλάδα προσπαθεί να εξασφαλίσει ένα νέο δάνειο σε μια κρίσιμη περίοδο για όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες. Οι δύο χώρες που επηρεάζουν την οικονομική τύχη της χώρας, είναι από τη μια η Αγγλία η οποία εγκρίνει το πολυπόθητο δάνειο, και από την άλλη η Αμερική που πολύ σύντομα με την πρόταση του Προέδρου Χούβερ για αναστολή των πληρωμών από τη Γερμανία στους Συμμάχους θα οδηγήσει την Ελλάδα στο να χάσει σημαντικά ποσά που της είχαν επιδικαστεί από τις γερμανικές επανορθώσεις. Την ίδια περίοδο η ελληνική κυβέρνηση ετοιμάζεται να υπογράψει το Ελληνοτουρκικό Σύμφωνο Φιλίας, το οποίο εξισώνει τους εύπορους Έλληνες πρόσφυγες με τους οικονομικά ασθενέστερους Τούρκους, ανοίγοντας μια νέα πολιτική και εθνική πληγή.

Ο Φιλότιμος Βάκχος είναι κοσμικογράφος στα Αθηναϊκά Νέα και η ζωή του κινείται γύρω από τα μυστικά της καλής κοινωνίας και του θεάματος. Όλοι θέλουν να είναι φίλοι του: επίδοξοι αστέρες του εκκολαπτόμενης κινηματογραφικής βιομηχανίας, επιχειρηματίες με τις ερωμένες τους, γόνοι καλών οικογενειών, ιδιοκτήτες νυχτερινών κέντρων και κάθε λογής τυχοδιώκτες μιας Αθήνας που παρά την οικονομική κρίση προσπαθεί να βρει τη θέση της ανάμεσα στην Ανατολή και τη Δύση. Ο Βάκχος χρησιμοποιεί τη γοητεία του σε γυναίκες και άντρες, για να κρύψει το παρελθόν του. Έχει μεγαλώσει στο ορφανοτροφείο του Πειραιά από το οποίο απέδρασε όταν ο αδελφός του σκότωσε τον διευθυντή του ιδρύματος. Χρόνια μετά και χωρίς κανείς να υποπτεύεται το μυστικό του, απολαμβάνει την παρέα των ισχυρών επαφών του και κυρίως της Αμαλίας Χαιρέτη, η οποία είναι παντρεμένη με τον Αμερικανό εκπρόσωπο της εταιρείας που έχει αναλάβει μέρος των δημοσίων έργων στην Αθήνα.

Σε μια πρόσκληση της Αμαλίας, ο σύζυγός της συστήνει τον Βάκχο σε κάποιους υψηλά ιστάμενους φίλους του που θέλουν τις υπηρεσίες του. Του ζητούν να βρει στοιχεία που να ενοχοποιούν τον αστυνομικό υποδιοικητή Αθηνών. Ο Βάκχος δέχεται την πρόταση από φόβο ότι οι εργοδότες του έχουν μάθει για το σκοτεινό του παρελθόν στον Πειραιά. Είναι βέβαιος όμως ότι δεν έχει πιθανότητες να βρει λάσπη εναντίον του αστυνομικού υποδιοικητή γιατί γνωρίζει εξαιρετικά καλά τον αδίστακτο μεν αλλά άμεμπτο χαρακτήρα του: έχουν μεγαλώσει άλλωστε μαζί στο ίδιο ορφανοτροφείο.

Το ορφανοτροφείο του Πειραιά στις αρχές του 20ού αιώνα.

Όταν ξεκινά όμως την έρευνά του, βρίσκεται παγιδευμένος σε μια υπόθεση στην οποία κατηγορείται για τον φόνο ενός δημοσιογράφου της ίδιας εφημερίδας. Κανένας από τους ισχυρούς του φίλους δεν είναι διατεθειμένος πλέον να τον βοηθήσει. Ο Βάκχος βρίσκει τον μοναδικό του σύμμαχο στο πρόσωπο του αστυνομικού υποδιοικητή, ο οποίος τον αφήνει να δραπετεύσει με αντάλλαγμα να του φέρει πληροφορίες για ένα κύκλωμα αντρικής πορνογραφίας που χρησιμοποιεί νεαρούς πρόσφυγες μαζί με αποτυχημένους ηθοποιούς και αθλητές και τους προωθεί σε μια κλειστή λέσχη πελατών με βάση σημαδεμένες φωτογραφίες παλαιστών.

Ο Βάκχος επιστρέφει στον Πειραιά για να εξαφανιστεί από τον κοινωνικό του περίγυρο, και με τη βοήθεια ενός φίλου του μουσικού μπαίνει στον υπόκοσμο του ρεμπέτικου και των θαμώνων του. Μέσα από μία σειρά αδιάκοπων ανατροπών ο Βάκχος θα έρθει αντιμέτωπος με τον χειρότερο εχθρό του από την εποχή της ταραγμένης του εφηβείας — αλλά και με έναν κύκλο ανθρώπων, που έχουν στόχο να επηρεάσουν τις οικονομικές εξελίξεις στη χώρα και δεν θα αφήσουν κανέναν να τους εμποδίσει.

Ο Φιλότιμος Βάκχος δεν είναι ένας συνηθισμένος ήρωας. Έχει τη συμπεριφορά τυχοδιώκτη, αλλά κουβαλάει πάντα το τραύμα από τον σκοτεινό κόσμο του ορφανοτροφείου, από το οποίο κατάφερε να δραπετεύσει. Δεν κρύβει τον αμφίφυλο «βακχικό» του ερωτισμό, αλλά την αλήθεια για όσα τον διαμόρφωσαν. Αυτό είναι και η αδυναμία, που τον εμπλέκει στον κύκλο του κακού και υποκινεί τη δοκιμασία του. Δεν είναι η ελευθεριότητά του που τον εκθέτει σε κίνδυνο, αλλά η σιωπή του για ένα σκάνδαλο που στιγμάτισε μια ομάδα παιδιών χωρίς προνόμια και δυνατότητα υπεράσπισης.

Ο Φιλότιμος Βάκχος ενσαρκώνει μία ταραγμένη εποχή και κυρίως μία Ελλάδα που πασχίζει να συνθηκολογήσει με οποιουσδήποτε όρους τη θέση της στον χάρτη και στη σκακιέρα των διεθνών εξελίξεων. Το μυθιστόρημα δραματοποιεί το άγνωστο ιστορικό περιβάλλον της οικονομικής διαπραγμάτευσης για τον δανεισμό του 1931 και τις αλλαγές στην αθηναϊκή κοινωνία, η οποία πασχίζει ακόμα να αφομοιώσει τις ομάδες των προσφύγων από την Μικρά Ασία και να ορίσει τον καινούργιο χάρτη του εγκλήματος στην πόλη.

Πρόκειται για μια εποχή που δημιουργεί τις πρώτες σύγχρονες μυθολογίες για την παθογένειά της: τα μυθεύματα για την επικινδυνότητα των ανένταχτων προσφύγων από την Μικρά Ασία, τα γκέτο του ρεμπέτικου, της πορνείας και των ναρκωτικών, αλλά και τον ναρκισσισμό μιας νέας τάξης κυνικών, η οποία καθρεφτίζεται στην πρώτη μεγάλη κινηματογραφική παραγωγή με γυμνές σκηνές, Δάφνις και Χλόη, που έρχεται να ταράξει τα νερά της συντηρητικής κοινής γνώμης.

Σκηνή από την ταινία Δάφνις και Χλόη, παραγωγής 1931, σε σκηνοθεσία του Ορέστη Λάσκου.

Το Πριν κοιμηθείς με τον διάβολο είναι μια ιστορία για όσους έμαθαν να κρύβουν ένα κομμάτι του εαυτού τους για να βρουν τη θέση τους στον κόσμο — ένας μεθυστικός νουάρ κόσμος ερωτισμού και απροσδόκητης τρυφερότητας, που μπερδεύει τους εραστές με τους ηττημένους, τους σωτήρες με τα καθάρματα και τα όνειρα με την αυτοκαταστροφή. Είναι ένα μυθιστόρημα για τις ανεπανόρθωτες βλάβες του σώματος και τις ανυπολόγιστες προδοσίες της καρδιάς — αλλά κυρίως για έναν κόσμο που αλλάζει διαγράφοντας τη μνήμη όσων τον άλλαξαν.

Γιάννης Σκαραγκάς

Το μυθιστόρημα του Γιάννη Σκαραγκά Πριν κοιμηθείς με τον διάβολο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κριτική (σελ.: 344, τιμή: €15,00).
Φωτογραφία εξωφύλλου: © Βαγγέλης Πουλής
Σχεδιασμός εξωφύλλου: Χρήστος Κεντρωτής
Φωτογραφία συγγραφέα: © Anu Singh Choudhary
Μπορείτε να δείτε το book trailer εδώ.

Μυθιστοριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και σεναριογράφος την τελευταία εικοσαετία, ο Γιάννης Σκαραγκάς έχει γράψει έντεκα βιβλία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Γράφοντας στα ελληνικά και τα αγγλικά, βραβεύτηκε το 2018 από το πανεπιστήμιο του Κολοράντο για το How to Draw Human Figures με το βραβείο συντακτών στο περιοδικό Copper Nickel. Έχει επίσης γράψει εννιά θεατρικά έργα στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ και την Ελβετία, μεταξύ των οποίων το Prime Numbers, που ανέβηκε στη Νέα Υόρκη το 2009, και το Courage στη Ζυρίχη το 2017. Έχει βραβευτεί ως συγγραφέας από κορυφαία ιδρύματα στην Ευρώπη και την Αμερική. Έχει εργαστεί στον χώρο της τηλεόρασης και σε εταιρείες κινηματογραφικών παραγωγών. Είναι υπότροφος του ιδρύματος Fulbright. Στη νέα του δουλειά συνεργάζεται με την ελληνοαμερικανίδα σκηνοθέτη Φαίη Λέλιος, υπογράφοντας μαζί της το σενάριο της ταινίας «Road Narrows» που θα γυριστεί το 2021, με executive producers τον Τζορτζ Πελεκάνος και την Έμα Τόμσον.
Προσωπική ιστοσελίδα:

www.ert.gr