Θεσσαλονίκη: Εκδήλωση από το ΥΜΑΘ για την ιστορική περίοδο 1912-1944

10:46 30/10/2018 - Πηγή: ΕΡΤ

Εκδήλωση με θέμα : «Τομές στην ιστορία : Η Θεσσαλονίκη από το 1912 στο 1944» πραγματοποιήθηκε χθες, από το υπουργείο Εσωτερικών (Μακεδονίας – Θράκης), στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης, με αφορμή την αυριανή επέτειο της απελευθέρωσης της Θεσσαλονίκης από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής με την είσοδο των στρατευμάτων

του ΕΛΑΣ στην πόλη, στις 30 Οκτωβρίου του 1944.

Στον χαιρετισμό της η υφυπουργός Μακεδονίας – Θράκης Κατερίνα Νοτοπούλου υπογράμμισε ότι, για πολλά χρόνια, αυτή ήταν «μια επέτειος παραμελημένη».

«Με αυτήν την εκδήλωση, λοιπόν, επιθυμούμε να συμβάλουμε στο δημόσιο διάλογο για το παρελθόν και το μέλλον της πόλης» και πρόσθεσε: «Οφείλουμε, όλοι και όλες, σήμερα, οι δημοκρατικές και προοδευτικές δυνάμεις της πόλης να ενισχύσουμε τη μάχη της μνήμης, ενάντια στη λήθη. Να οικοδομήσουμε ένα κοινωνικό μέτωπο, ένα προοδευτικό μέτωπο, που θα σταθεί με αξιώσεις απέναντι στον σκοταδισμό και στη συντήρηση και στην άνοδο του εθνικισμού και του συντηρητισμού».

«Ήρθε η ώρα να εξετάσουμε με νηφαλιότητα την ιστορική αλήθεια» είπε η κ. Νοτοπούλου, προαναγγέλλοντας ένα κύκλο εκδηλώσεων και δράσεων από το ΥΜΑΘ το προσεχές διάστημα, με έμφαση και στην ανάδειξη της ιστορίας της πόλης και συνέχισε: «Επιθυμία μας, λοιπόν, αλλά και όραμα είναι ένα ανοιχτό υπουργείο, ένα εξωστρεφές υπουργείο, που θα βρίσκεται σε άμεση επαφή με τους πολίτες, που δε θα διατηρεί, ούτε θα συντηρεί, κυριολεκτικά, ανιστόρητους εθνικούς μύθους».

Υπογράμμισε, επίσης, την υποστήριξη που έχει από το ΥΜΑΘ και από την κυβέρνηση η επικείμενη ανέγερση του Μουσείου του Ολοκαυτώματος στην πόλη, ενώ στην αρχή της ομιλίας της μνημόνευσε τον αντιδικτατορικό αγωνιστή Κώστα Παπαδόπουλο, ο οποίος απεβίωσε σε ηλικία εξήντα οκτώ ετών και ο οποίος είχε διωχθεί, συλληφθεί και βασανιστεί την περίοδο της δικτατορίας.

Ο υπουργός Επικρατείας Χριστόφορος Βερναρδάκης υπογράμμισε ότι το ΥΜΑΘ από την ίδρυση του, ως γενική διοίκηση Μακεδονίας, με πρώτο διοικητή τον Κ. Ρακτιβάν, στην απελευθερωμένη Θεσσαλονίκη του 1912 και παρά τις κατά καιρούς διαφοροποιήσεις της ονομασίας του, υπήρξε διαχρονικά μια «χωρική» δομή άσκησης διοίκησης, που συνδέθηκε ιστορικά, στο πλαίσιο της εθνικής ολοκλήρωσης, με τη διακυβέρνηση στη Θεσσαλονίκη και στη Μακεδονία, όπως συνέβη και με άλλες δομές κατά το παρελθόν, γενικές διοικήσεις, ή υπουργεία, στη Θράκη, την Κρήτη, την Ήπειρο.

Ο κ. Βερναρδάκης πρόσθεσε ότι για αυτό ακριβώς το λόγο η ίδια η ιστορία του ΥΜΑΘ συνδέεται σε μεγάλο βαθμό με την ιστορία της περιοχής και ακριβώς για αυτό το λόγο «μπορεί να ανοίξει τη συζήτηση» για αυτήν την ιστορία. Υπογράμμισε, ακόμη, ότι στη Β. Ελλάδα υπάρχει σε διάφορες δομές, ένας ιστορικός «πλούτος», ένα τεράστιο αρχειακό υλικό, που πρέπει, όπως είπε, συντεταγμένα, να διαφυλαχθεί, να ανασυρθεί, να αξιοποιηθεί και να δημοσιοποιηθεί και προς την διεθνή επιστημονική και ερευνητική κοινότητα, αλλά και προς τον ελληνικό λαό. Έφερε, ως παράδειγμα, τη συζήτηση που έχει ανοίξει για το μακεδονικό, επισημαίνοντας το πόσο σημαντικό είναι για την ιστορία της περιοχής, να υπάρχει συντεταγμένη αξιοποίηση του ιστορικού, αρχειακού υλικού.

Τη συζήτηση που ακολούθησε μετά την εισήγηση των ομιλητών Η. Νικολακόπουλου, Τ. Κωστόπουλου, Ε. Χεκίμογλου συντόνισε η δημοσιογράφος Δήμητρα Κεχαγιά.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν οι βουλευτές Τάσος Κουράκης, Τριαντάφυλλος Μηταφίδης και Δημήτρης Μάρδας, ο προϊστάμενος του γραφείου του πρωθυπουργού στη Θεσσαλονίκη Κώστας Αγγελόπουλος, ο πρώην ευρωβουλευτής Μιχάλης Τρεμόπουλος, στελέχη και πρώην στελέχη του ΥΜΑΘ, κ.α.

Ομιλίες Η. Νικολακόπουλου, Τ. Κωστόπουλου, Ε. Χεκίμογλου

Ο καθηγητής Εκλογικής Κοινωνιολογίας Ηλίας Νικολακόπουλος επεσήμανε – με αφετηρία την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1944 και την είσοδο του ΕΛΑΣ – ότι η πόλη υπήρξε πιο «αριστερόστροφη» τα επόμενα χρόνια σε σχέση με την πιο συντηρητική Αθήνα, μέχρι τα πρώτα χρόνια μετά τον εμφύλιο. Ωστόσο, υπήρξε η μοναδική πόλη στην Ελλάδα, όπου σε δημοτικές εκλογές, πιο συγκεκριμένα αυτές του 1954, έθεσε υποψηφιότητα για τη δημαρχία, ένας πρώην υπουργός της κατοχικής κυβέρνησης, αμνηστευμένος, ο Σωτήρης Γκοτζαμάνης. Ο Γκοτζαμάνης ηττήθηκε, βέβαια, στο δεύτερο γύρο των εκλογών από τον προσφυγικής καταγωγής Μηνά Πατρίκιο, ο οποίος επικράτησε με ποσοστό 57%. «Αυτό που προβληματίζει, για την εποχή εκείνη, είναι το 43% που απέσπασε στο δεύτερο γύρο ο Γκοτζαμάνης και πως ένα μεγάλο τμήμα του κόσμου ήταν πρόθυμο να κάνει αυτήν την επιλογή για τη δημαρχία της πόλης» είπε ο κ. Νικολακόπουλος.

Στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς το 1912 και σε επιμέρους πτυχές, με τις οποίες διαμορφώθηκε η επίσημη ιστοριογραφία, αναφέρθηκε ο δημοσιογράφος Τάσος Κωστόπουλος. Σημείωσε, την επιλογή του τότε πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου, αλλά και τον τρόπο και τους λόγους για τους οποίους επέβαλε το διορισμό του Κωνσταντίνου Ρακτιβάν, ως πρώτου γενικού διοικητή Μακεδονίας στην απελευθερωμένη Θεσσαλονίκη, ενώ αναφέρθηκε και στην πληθυσμιακή σύνθεση της πόλης εκείνη την εποχή.

Στην αναδιοργάνωση της πόλης και της περιοχής με «τους τριάντα δημοσίους υπαλλήλους» που έφτασαν, ακτοπλοϊκώς, για να υποστηρίξουν τον Κ. Ρακτιβάν στο έργο του, αναφέρθηκε ο ιστορικός και Έφορος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης Ευάγγελος Χεκίμογλου. Σημείωσε, ότι κατάφεραν μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα να αρχίσουν να συλλέγουν φόρους, γεγονός εξαιρετικά δύσκολο, καθώς ιδιαίτερα στην περιοχή της Μακεδονίας εκείνη την περίοδο η ανάπτυξη ήταν στάσιμη και σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με την υπόλοιπη Ελλάδα. Τέλος, επεσήμανε την ανάγκη να αξιοποιηθεί το ιστορικό αρχείο του ΥΜΑΘ.

ΠΗΓΗ ΑΠΕ

www.ert.gr