Το φάντασμα του Τραμπ θα στοιχειώνει για πολύ καιρό την Αμερική

18:32 19/1/2021 - Πηγή: ΕΡΤ

Τα κοινά στοιχεία ανάμεσα σε πολιτικά κινήματα όπως ο Λενινισμός, ο Μαοισμός, ο Περονισμός, ο Γαουλισμός, ο Καστροισμός και ο Τσαβισμός καθώς και την πολιτική παρακαταθήκη του Ντόναλντ Τραμπ, διερευνά σε άρθρο του ο Μόιζες Ναίμ, αρθρογράφος και διακεκριμένος συνεργάτης του Carnegie Endowment for International Peace.

Όπως αναφέρει ο Ναίμ, πρόκειται για πολιτικά κινήματα που άντεξαν πολύ περισσότερο καιρό από τους χαρισματικούς ιδρυτές τους. Μερικά από αυτά, όπως ο Λενινισμός, έγιναν παγκόσμια. Άλλα, όπως ο Καστροϊσμός

της Κούβας, ήταν ως επί το πλείστον τοπικά, ενώ ο Γαουλισμός στη Γαλλία και ο Περονισμός στην Αργεντινή, ήταν καθαρά εθνικά.

Ο Ντόναλντ Τραμπ θα είναι ο πρώτος Αμερικανός ηγέτης που θα μπορεί να καυχηθεί ότι έδωσε το όνομά του σε ένα πολιτικό κίνημα. Ο Τραμπισμός – το εμπορικό σήμα του νοσταλγικού εθνικισμού, του αυταρχικού εκφοβισμού και της εγωιστικής χειραγώγησης – μοιάζει με άλλα κινήματα που δανείστηκαν το όνομά τους από τους ηγέτες τους. Και όπως και αυτά, θα έχει μεγάλη διάρκεια ζωής.

Οι άνδρες που ίδρυσαν αυτά τα κινήματα έχουν πολλά κοινά. Όλοι τους εντόπισαν ένα αναξιοποίητο πολιτικό «κενό». Ο καθένας από αυτούς αποκάλυψε αποθέματα της δημόσιας οργής τα οποία αγνοούσαν ή προτιμούσαν να αγνοήσουν οι προηγούμενοι ηγέτες. Ο καθένας τους συνδέθηκε με την αίσθηση της ταυτότητας πολλών ανθρώπων και μετέτρεψε αυτά τα συναισθήματα σε μηχανισμούς πολιτικής δέσμευσης. Όλοι τους είχαν την αφοσίωση των οπαδών τους, μια αφοσίωση τόσο έντονη που τους ξεπέρασε. Και ο καθένας τους άλλαξε την πολιτική της χώρας τους για μια γενιά ή και περισσότερες.

Τα κινήματα που ίδρυσαν αυτοί οι ηγέτες, έχουν κάποια κοινά και σημαντικά χαρακτηριστικά: είναι πρόθυμα να καταπατήσουν τους πολιτικούς κανόνες, είναι οπορτουνιστικά, διατρέχουν μια αξιοσημείωτη αυταρχική πορεία, είναι ενάντια στη διανόηση, είναι εθνικιστικά και εχθρικά απέναντι στους κανόνες και τους θεσμούς που ελέγχουν την εκτελεστική εξουσία καθώς και προς τους αντιπάλους τους οποίους αντιμετωπίζουν όχι ως συμπολίτες, αλλά ως εχθρούς που αποτελούν υπαρξιακή απειλή.

Οι ιδεολογίες αυτών των κινημάτων έχουν αποδειχθεί αρκετά ρευστές. Ο Μαοϊσμός έχει εφαρμοστεί σε όλα, από τον ολοκληρωτικό κομμουνισμό έως τον σημερινό κρατικό κινέζικο υπερκαπιταλισμό. Ο Γαουλισμός εφαρμόστηκε στον τραχύ εθνικισμό του ίδιου του Στρατηγού ντε Γκωλ και στον τεχνοκρατικό κέντρο του Ζακ Σιράκ. Ο Περονισμός της Αργεντινής συνδέεται με τον ήπιο φασισμό του Χουάν Ντομίνγκο Περόν, τις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις του Κάρλος Μένεμ και στον αριστερό λαϊκισμό των Νέστορ και Κριστίνα Κίρτσνερ. Αν και ο Τσαβισμός της Βενεζουέλας μετέτρεψε το κάποτε πλούσιο έθνος σε ένα από τα φτωχότερα στον κόσμο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σχεδόν το ήμισυ του πληθυσμού εξακολουθεί να υποστηρίζει τον Ούγκο Τσάβες, ο οποίος πέθανε το 2013.

Σήμερα, ο τραμπισμός φαίνεται έτοιμος να μπει σε αυτήν τη λίστα, ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί στον Τραμπ προσωπικά. Κι αυτό επειδή η πολιτική του η οποία επικεντρώθηκε στα παράπονα, την οργή, την φυλή και την εκδίκηση, ήταν αποτελεσματική καθώς του έδωσε μια προεδρική θητεία, τεράστια δύναμη και φανατική υποστήριξη.

Επίσης, ο τραμπισμός δεν ασπάζεται κάποια συγκεκριμένη ιδεολογία. Για αυτούς τους λόγους, πολλοί νέοι πολιτικοί θα θελήσουν να κάνουν παρόμοιες προεκλογικές καμπάνιες για να δελεάσουν τους ψηφοφόρους του Τραμπ. Επίσης, ο ίδιος ο Τραμπ μπορεί να διεκδικήσει την προεδρία το 2024.

Αλλά η ιδεολογική του ασυνέπεια θα αποδειχθεί πλεονέκτημα για τους πολιτικούς που φιλοδοξούν να τον διαδεχτούν στο τιμόνι του τραμπισμού. Όπως ο Περόν, του οποίου η ιδεολογία αποτελούσε ένα μείγμα αριστεράς και δεξιάς, ο Τραμπ υποστήριξε τόσες πολλές θέσεις, συχνά αντιφατικές, ώστε ένας διάδοχός του θα μπορούσε να ασπαστεί οποιεσδήποτε στο όνομά του απερχόμενου προέδρου.

Είναι πιθανό, τις επόμενες δεκαετίες, οι κεντροδεξιοί πολιτικοί στις Ηνωμένες Πολιτείες να τιμούν το όνομα του Τραμπ, χωρίς να υπερασπίζονται πραγματικά τις καταστροφικές του ιδέες, όπως και οι Δημοκρατικοί συνέχισαν να πηγαίνουν στα δείπνα «Τζέφερσον-Τζάκσον», αφότου το κόμμα είχε εγκαταλείψει τον νατιβιστικό λαϊκισμό του Τζάκσον.

Αλλά αυτό θα διαρκέσει δεκαετίες, και στο εγγύς μέλλον μπορεί να συμβούν χειρότερα πράγματα. Οι σχολιαστές λένε ότι ο επόμενος αυταρχικός λαϊκιστής της Αμερικής θα μπορούσε να είναι ένας πιο επιτήδειος τακτικιστής από τον Τραμπ, ο οποίος έκανε το ένα σφάλμα μετά το άλλο στις προσπάθειές του να διατηρήσει την εξουσία. Στα χέρια ενός έξυπνου, πειθαρχημένου, καταξιωμένου δημαγωγού, ο Τραμπισμός θα μπορούσε να επιστρέψει και να αποτελέσει απειλή για το Σύνταγμα.

Πολλά εξαρτώνται από το πώς θα ανταποκριθούν οι ελίτ των Ρεπουμπλικάνων οι οποίες συμπορεύονται με το τραμπικό θηρίο εδώ και τέσσερα χρόνια. Η διαδρομή αυτή τους έδωσε τεράστιες ανταμοιβές με τρεις ρεπουμπλικάνους να διορίζονται στο Ανώτατο Δικαστήριο, καθώς και μεγάλες φορολογικές περικοπές. Αλλά η απόλαυσή των ρεπουμπλικάνων είναι μετριασμένη καθώς συνειδητοποιούν πανικόβλητοι ότι θελήσουν να εγκαταλείψουν αυτή την πολιτική γραμμή, το τραμπικό θηρίο θα προσπαθήσει να τους «φάει». Η μετεκλογική περίοδος έδειξε ότι το ρεπουμπλικανικό κόμμα δεν διαθέτει τον χάρτη πορείας για να απομακρυνθεί από αυτήν την πολιτική θέση, και με τους διαδηλωτές των συγκεντρώσεων «Stop The Steal» να φωνάζουν τώρα «Καταστρέψτε το Ρεπουμπλικανικό κόμμα!», δεν πρέπει να εκπλήσσει το γεγονός ότι φοβούνται να το κάνουν.

Όπως και ο Μαοϊσμός κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης της Κίνας  ενθάρρυνε τους νέους να ταπεινώνουν τους παλιούς κομμουνιστές και να τους αφαιρούν την εξουσία – ο τραμπισμός θα μπορούσε να καταστρέψει το κόμμα που τον έφερε στην εξουσία. Ή, όπως έκανε ο Μαοϊσμός από το 1979 και μετά όταν ο Ντενγκ Σιαόπινγκ τίμησε τον Μάο, αποδομώντας το όνομά του και εισάγοντας μεταρρυθμίσεις προσανατολισμένες στην αγορά – ο τραμπισμός θα μπορούσε να σώσει το ρεπουμπλικανικό κόμμα. Είναι ακόμη πιθανό ότι, όπως συνέβη και στην Κίνα, θα καταλήξει πρώτα να το καταστρέψει και μετά να το σώσει. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να χωρίσει τους ρεπουμπλικάνους και να ωθήσει τους τραμπιστές να ιδρύσουν μια νέα πολιτική παράταξη. Για τους Αμερικανούς, αυτό θα είναι κάτι καινούριο. Ωστόσο δεν είναι.

Αυτό που ξέρουμε είναι ότι όταν η κατάληξη «-ισμός» συνδέεται με ένα οικογενειακό όνομα, συχνά ακολουθεί η καταστροφή – και αυτή η καταστροφή δεν φαίνεται ποτέ να αμβλύνει την ελκυστικότητά του. Ο Περόν κατέστρεψε την οικονομία της Αργεντινής, μετατρέποντας μια χώρα της οποίας η ευημερία κάποτε ανταγωνιζόταν τη Δυτική Ευρώπη, σε ένα πολιτικό και οικονομικό χάος. Ο Μάο, ο Κάστρο και ο Τσάβες άφησαν πίσω τους διαλυμένες χώρες. Ωστόσο, η καταστροφή δεν αμαύρωσε το κίνημά τους. Οποιαδήποτε ελπίδα ότι η ζημιά που έκανε ο Τραμπ στην Αμερική θα βοηθήσει στο «θάψιμο» του τραμπισμού, είναι πιθανώς εσφαλμένη. Ο τραμπισμός θα διαρκέσει πολύ περισσότερο από τον ίδιο τον Ντόναλντ Τραμπ.

ΠΗΓΗ: Persuasion

www.ert.gr