Το τραγικό ναυάγιο του «‘Ορια» στις 12 Φεβρουαρίου 1944

08:02 10/2/2019 - Πηγή: ΕΡΤ

Τους νεκρούς τους σκοτώνουν δύο φορές, μία ο δήμιος και μία η λήθη, λέει μία παλιά φράση που θέλει να τονίσει τη σημασία της διατήρησης της ιστορικής μνήμης. Έτσι και στο ναυάγιο του ατμόπλοιου Όρια, η στρατιωτική λογοκρισία των γερμανικών αρχών κατοχής, επιχείρησε να κρύψει το τεράστιο ναυτικό έγκλημα.

Ήταν βράδυ 12 Φεβρουαρίου 1944, σχεδόν ένα εξάμηνο από τη συνθηκολόγηση των Ιταλών το Σεπτέμβρη του 1943. Λίγοι Ιταλοί επέλεξαν να συνεχίσουν να πολεμούν με τους Γερμανούς και οι πολλοί είτε έφυγαν προς την Τουρκία από τα νησιά του Αιγαίου, είτε σκοτώθηκαν σε μάχες

εναντίον των πρώην συμμάχων τους, είτε εκτελέστηκαν από αυτούς, είτε αιχμαλωτίστηκαν.

Ένα τέτοιο μπάρκο ήταν το ταξίδι του Όρια από τη Ρόδο προς τον Πειραιά, σαν τα πολλά που ήδη είχαν γίνει με πλοία σε κακή κατάσταση και υπερφορτωμένα με ανθρώπινες ψυχές. Δείγμα της αντιμετώπισης των Γερμανών προς τους πρώην συμμάχους τους και αιχμαλώτους πολέμου, που τους αντιμετώπιζαν στο πόλεμο σαν αναλώσιμους και στην αιχμαλωσία σαν ανθρώπινα «σκουπίδια».

Είχαν προηγηθεί και άλλα ναυάγια όπως του του επιταγμένου πλοίου “Donizetti” έξω από τη Ρόδο (1.584 νεκροί) στις 23 Σεπτεμβρίου 1943, στις 19 Οκτωβρίου 1943, το ναυάγιο του “Sinfra” με 2.000 νεκρούς. Στις 8 Φεβρουαρίου 1944 το “Petrella” ναυάγησε και οδήγησε στον υγρό τάφο 2.670 άνδρες. Όμως οι εντολές του Χίτλερ ήταν να συνεχιστεί αυτή η απολύτως ανασφαλής διαδικασία μεταφοράς αιχμαλώτων.

φωτο: Ν. Μπράτσος

Στο Όρια η μοίρα επιφύλαξε τη θλιβερή στατιστική να το μετρήσει στην τέταρτη χειρότερη ναυτική τραγωδία στην ιστορία του 2ου ΠΠ και την χειρότερη απώλεια ζωών από βύθιση ενός μόνο πλοίου στη Μεσόγειο.

Στο πλοίο επέβαιναν 4.115 Ιταλοί αιχμάλωτοι, (43 αξιωματικοί, 118 υπαξιωματικοί και 3.885 στρατιώτες), 90 Γερμανοί σε υπηρεσία και το πλήρωμά του που το αποτελούσαν ένας Νορβηγός καπετάνιος και 21 Έλληνες.

Η κακοκαιρία το έριξε σε βράχια κοντά στη νησίδα Πάτροκλος στο Σαρωνικό και όπως το πλοίο ήταν παλιό και υπερφορτωμένο από ανθρώπους που ήταν εγκλωβισμένοι σε αυτό, η τραγωδία ήταν αναπόφευκτη.

Οι γύρω ακτές γέμισαν με πτώματα καθώς διεσώθησαν μόλις 6 Ιταλοί, 21 Γερμανοί, ο Νορβηγός και ένας Έλληνας. Άλλα στοιχεία κάνουν λόγο για 20 διασωθέντες Ιταλούς, έξι Γερμανούς και έναν Έλληνα. Χρειάστηκαν τρεις μέρες για να μπορέσουν λόγω του καιρού να προσεγγίσουν την περιοχή άλλα πλοία.

Όσοι δεν έμειναν για πάντα στον υγρό τάφο, οι Γερμανoί τους έθαψαν σε ομαδικό τάφο στα γειτονικά παράλια.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις η πιθανότητα διεκδίκησης αποζημιώσεων έπαιξε το ρόλο της στη μη αναφορά του θέματος και τις λογοκριτικές πιέσεις, καθώς το στοίβαγμα υπεράριθμων αιχμαλώτων μέσα στο σαπάκι, έπαιξε σημαντικό ρόλο στο μέγεθος της τραγωδίας.

Ο δύτης Αριστοτέλης Ζερβούδης ανακάλυψε το ναυάγιο το 1999 και το 2002 μετά από τις έρευνες που είχε κάνει στο βυθό με τους δύτες Αντώνη Γκάφα και Δημήτρη Καρτέρη, δημοσιοποίησε την πρώτη έγκυρη αναφορά για τα ευρήματα του ναυαγίου. Ακολούθησε το 2004 ο Δήμος Σαρωνικού, σε συνεργασία με το «Σύνδεσμο Πνευματικής και Κοινωνικής Δραστηριότητας Κερατέας Χρυσή Τομή» και το «Δίκτυο Συγγενών Θυμάτων του Oria», oργάνωσαν εκδήλωση στην Κερατέα, κατά τη οποία έγιναν και τα αποκαλυπτήρια του μνημείου που κατασκευάστηκε προς τιμήν των θυμάτων, απέναντι από το σημείο βύθισης του πλοίου (60ό χιλιόμετρο λεωφόρου Αθηνών–Σουνίου).

www.ert.gr