«Ας πρόσεχες», «Γιατί δεν μίλησες τότε;» – «Αθώες» φράσεις, πεποιθήσεις ενός άλλου αιώνα και σκληρές αλήθειες για τις κακοποιητικές συμπεριφορές – Μια ανάλυση του iPop.gr για την Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών

15:12 25/11/2022 - Πηγή: iPop

Είναι γεγονός πως 1 στις 3 γυναίκες θα βιώσει οποιαδήποτε μορφή βίας κατά τη διάρκεια της ζωής της. Αν και δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη αιτία που θα μπορούσαμε να πούμε ότι θα την καταπολεμήσουμε, ώστε κάθε γυναίκα να νιώθει ελεύθερη και ασφαλής, υπάρχουν ορισμένες πεποιθήσεις και αντιλήψεις, ειδικά στην ελληνική κοινωνία, οι οποίες ορίζουν από μικρή ηλικία το πώς πρέπει να συμπεριφέρονται οι άνθρωποι, είναι ριζωμένες βαθιά μέσα μας, συμβάλλουν στην ανισότητα των φύλων, προάγουν την κακοποιητική συμπεριφορά προς τις γυναίκες και πρέπει επιτέλους να λάβουν ένα τέλος.

Γράφουν

οι Φελίτσια Μακοβέι και Κατερίνα Ταλιαδούρου

Ορισμένες από αυτές, μάλιστα, ενισχύουν το ανδρικό δικαίωμα, την κυριαρχία και τον έλεγχο που ασκούν οι άντρες στα σώματά μας, σε γυναίκες και κορίτσια όλων των ηλικιών. Αυτοί οι άκαμπτοι και οι αυστηροί ρόλοι των φύλων που μας διδάσκουν από μικρά παιδιά, ευθύνονται σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό για όλες τις επιθέσεις που δέχονται καθημερινά οι γυναίκες, είτε γυρνούν αργά το βράδυ μόνες τους στο σπίτι, είτε βρίσκονται στη δουλειά, στο πανεπιστήμιο, στο σχολείο, στα Μέσα Μεταφοράς και γενικότερα παντού.

Pexels

Με λίγα λόγια, δυστυχώς, απέχουμε ακόμα πάρα πολύ από την λέξη ισότητα κι αυτό μπορείς να το καταλάβεις ρίχνοντας μία ματιά στα πρωτοσέλιδα των ειδήσεων. Γυναικοκτονίες, βιασμοί, επιθέσεις κάθε μορφής έχουν γίνει πλέον η «καθημερινότητά» μας.

Τα στατιστικά στοιχεία, όμως, δε θα σταματήσουν να μας σοκάρουν ποτέ. Παρατηρούμε διαρκή αύξηση κι ενώ τα διαβάζουμε, αναρωτιόμαστε: Πόσα ακόμα περιστατικά βίας που καταπατούν την ανθρώπινη ύπαρξη και αξιοπρέπεια πρέπει να καταγραφούν για να μιλήσουμε;

Μία ματιά στις παρακάτω λίστες αρκεί για να συνειδητοποιήσεις πως η βία υπάρχει παντού τριγύρω μας και μπορεί να είναι πιο κοντά από ότι φανταζόμαστε.

Μεγαλώνοντας σε μια γενιά που ακούει συνεχώς ότι πρέπει να προσέχει και να φοβάται

Η μαύρη λίστα του 2021:

Το 2021 συνολικά 5.705 γυναίκες έπεσαν θύματα ενδοοικογενειακής κακοποίησης, αριθμός σημαντικά αυξημένος σε σχέση με τις 3.626 γυναίκες που είχαν πέσει θύματα το 2020. Από τα συνολικά 7.695 θύματα ενδοοικογενειακής βίας του 2021, οι 5.705 ήταν γυναίκες και οι 1.990 άντρες.

Όσον αφορά στους δράστες, από την Αστυνομία ταυτοποιήθηκαν το 2021 συνολικά 7.242, σε σχέση με τους 4.814 του 2020. Από τους 7242 δράστες του 2021, οι 5.868 ήταν άντρες και οι 1.374 γυναίκες, ενώ από τους 4.814 δράστες του 2020, οι 3.966 ήταν άντρες και οι 848 γυναίκες.

Το 2021 ήταν θλιβερό από πολλές απόψεις, αλλά τραγικότερο όσον αφορά τις επιπτώσεις της έμφυλης βίας με 17 γυναικοκτονίες να καταγράφονται στη χώρα, εγκλήματα που ένα προς ένα συγκλόνισαν και προβλημάτισαν.

Για να αντιληφθούμε τη βαρύτητα του προβλήματος και σε ένα γενικότερο πλαίσιο κι όχι μόνο στη χώρα μας, πάνω από πέντε γυναίκες και κορίτσια σκοτώνονταν κάθε ώρα από μέλος της οικογένειάς το 2021, σύμφωνα με νέα στοιχεία των Ηνωμένων Εθνών για τις γυναικοκτονίες.

Έκθεση που δημοσιεύτηκε την Τετάρτη 23/11, έδειξε πως 45.000 γυναίκες και κορίτσια -πάνω από τις μισές (56%) από τις 81.100 που δολοφονήθηκαν πέρυσι σε όλο τον κόσμο- έγιναν θύματα συζύγων, συντρόφων ή άλλων συγγενικών τους προσώπων.

Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα καθώς και η οντότητα των Ηνωμένων Εθνών για την Ισότητα των Φύλων και την Ενδυνάμωση των Γυναικών (UN Women) ανέφεραν πως οι αριθμοί αυτοί είναι «ανησυχητικά υψηλοί», αν και ο πραγματικός αριθμός των γυναικοκτονιών είναι πιθανό να είναι υψηλότερος.

Περίπου τέσσερις στους δέκα θανάτους το 2021 δεν προσμετρήθηκαν στις γυναικοκτονίες, λόγω ανεπαρκών στοιχείων.

Η συντριπτική πλειονότητα (81%) των ανθρωποκτονιών παγκοσμίως διαπράττονται κατά ανδρών και αγοριών, κυρίως όμως από άτομα εκτός οικογενειακού περιβάλλοντος. Το 2021, 11% των ανδρών – θυμάτων δολοφονήθηκαν από σύντροφο ή συγγενή.

Τα στατιστικά στοιχεία για το 2022:

Ανατριχιαστικά είναι και τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν από τη Γενική Γραμματεία Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, καθώς από τον Ιανουάριο μέχρι τον Νοέμβριο για το έτος 2022, καταγράφηκαν 3.125 κλήσεις στην εθνική γραμμή SOS για θέματα που αφορούσαν την ενδοοικογενειακή βία.

Τους πρώτους εννιά μήνες του 2022, από τον Ιανουάριο ως τον Σεπτέμβρη, 16 γυναίκες έχουν χάσει τη ζωή τους, δηλαδή μία λιγότερη από όσες δολοφονήθηκαν συνολικά μέσα στο προηγούμενο έτος.

Τα στοιχεία σοκάρουν, καθώς σχεδόν δύο γυναίκες τον μήνα δολοφονούνται από τον σύζυγο, τον σύντροφο ή τον γιο τους.

Ποιες είναι οι επικίνδυνες πεποιθήσεις που διαιωνίζουν τη βία κατά των γυναικών;

2022 κι αυτή είναι η πραγματικότητα. 2022 και μιλάμε σε μία χώρα που ο όρος γυναικοκτονία δεν έχει αναγνωριστεί νομικά, που η κουλτούρα του βιασμού καλά κρατεί και μεταθέτει την ευθύνη, τη ντροπή και την κοινωνική κατακραυγή κάθε φορά από τον βιαστή στη γυναίκα που βιάστηκε, από τον δράστη στο θύμα. Υπονοεί ότι οι γυναίκες που βιάζονται έχουν οποιαδήποτε ευθύνη για αυτό που τους συνέβη.

Δε θα μας αδικούσε κανείς εάν λέγαμε πως το πρόβλημα βρίσκεται μέσα μας, στο σπίτι μας, στον τρόπο που η κοινωνία αντιμετωπίζει τα δύο φύλα από την γέννησή τους. Αυτή η βαθιά πατριαρχική κοινωνία η οποία στηρίζεται στη βία, στην κατάχρηση της εξουσίας, στο μεγάλο έλλειμα παιδείας και διαχείρισης.

Pexels

Panic Button: Μια εφαρμογή που μπορεί να σώσει τις γυναίκες θύματα ενδοοικογενειακής βίας – Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για τη λειτουργία της

Ας εξετάσουμε αναλυτικά ποιες είναι οι πεποιθήσεις που διαιωνίζουν την βία των γυναικών κι έχουν ριζώσει στην ελληνική κοινωνία και μέσα μας. Πεποιθήσεις που συναντάμε στην καθημερινότητά μας και πολλές φορές δεν καταλαβαίνουμε ότι μας βλάπτουν.

Κάποιες γυναίκες προκαλούν με την συμπεριφορά τους τους άντρες να τις βιάσουν

Είναι λάθος να κατηγορείται το θύμα για τη βία που δέχτηκε και να θεωρείται πως η συμπεριφορά του προκάλεσε τον βιασμό του. Οι έρευνες έχουν δείξει πως η συντριπτική πλειοψηφία των βιασμών είναι προμελετημένοι. Χιλιάδες γυναίκες, παιδιά και άντρες κάθε εμφάνισης, συμπεριφοράς και νοοτροπίας βιάζονται κάθε χρόνο. Ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες στο βιασμό είναι η «ευκαιρία».

Ο γάμος ή η σχέση είναι από μόνα τους συναίνεση

Όχι! Το ότι βρίσκομαι εγώ ή ο οποιοσδήποτε άλλος σε μία σχέση δε σημαίνει ότι έχουμε πάντα όρεξη, θέληση ή ενέργεια να ικανοποιούμε τις επιθυμίες και τις ανάγκες του συντρόφου μας. Βρισκόμαστε σε μία σχέση λόγω της επικοινωνίας, της κατανόησης, της αγάπης, των κοινών ενδιαφερόντων και της εξέλιξης και όχι μόνο για το σεξ.

Το όχι είναι όχι, είτε κάποιος βρίσκεται σε σχέση, είτε είναι ελεύθερος. Σε σεξουαλική επαφή θα έπρεπε να έρχεται ένα ζευγάρι επειδή συναινούν και οι δύο κι επειδή θέλουν να περάσουν καλά. Οτιδήποτε άλλο συμβαίνει στον συγκεκριμένο τομέα χωρίς συναίνεση, είναι βιασμός.

Οι βιαστές είναι ψυχοπαθείς κι αμόρφωτοι άντρες

Όχι, ένας βιαστής δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις αμόρφωτος ή ψυχοπαθής. Αντιθέτως, μπορεί να είναι απλά ο άντρας της διπλανής πόρτας, ο ευυπόληπτος πολίτης, ο άνδρας που «ποτέ δεν έδωσε κανένα δικαίωμα» και «ήταν πάντα το καλύτερο παιδί». Τέτοιοι άνθρωποι βιάζουν επειδή απλά νιώθουν ότι τους επιτρέπεται, μέσα σε μια κοινωνία όπου οι γυναίκες οφείλουν να είναι πάντα διαθέσιμες στις επιθυμίες τους.

Το αλκοόλ και τα ναρκωτικά φταίνε που χτυπάνε τις γυναίκες

Είναι γεγονός πως οι κακοποιητικές συμπεριφορές έχουν συχνά τις ρίζες τους στην εξάρτηση στο αλκοόλ και τα ναρκωτικά. Ωστόσο, η επίδραση που μπορεί να έχουν οι ουσίες αυτές στην εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς είναι έμμεση και δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως η βασική της αιτία.

Δεν μπορούμε να δικαιολογούμε τέτοιου είδους εγκληματικές πράξεις απλά και μόνο επειδή «φταίνε τα ναρκωτικά και το αλκοόλ».

Οι άντρες είναι άντρες, έτσι φέρονται

Όχι, δεν είναι όλοι οι άντρες έτσι. Ή για να το θέσουμε καλύτερα, δεν πρέπει να είναι όλοι οι άντρες έτσι. Όσοι αρσενικοί φέρονται με αυτόν τον τρόπο το κάνουν γιατί η κοινωνία τους το επιτρέπει, επειδή γνωρίζουν πως δεν θα έχουν συνέπειες οι πράξεις τους κι επειδή μεγάλωσαν σε μία πατριαρχική οικογένεια ή περιβάλλον με τέτοιου είδους πεποιθήσεις κι αξίες.

Ο άντρας είναι ο κυρίαρχος και ο σεξουαλικά πιο επιθετικός

Οι άντρες μαθαίνουν από νωρίς τον ανταγωνισμό και την επιδίωξη της κυριαρχίας έναντι των άλλων και μεγαλώνουν με την άποψη ότι η σκληρότητα αποτελεί ένδειξη δύναμης και ανδρισμού. Πολλά αγόρια μεγαλώνουν με την αντίληψη ότι είναι κυρίαρχοι και πως για να αποδείξουν τον ανδρισμό τους πρέπει να γίνουν σκληροί, δυνατοί και ανθεκτικοί. Φυσικά και μία τέτοια πεποίθηση δε θα μπορούσε να είχε διαφορετικά αποτελέσματα από τις βίαιες πράξεις και συμπεριφορές.

Όλοι οι άντρες είναι βίαιοι

Με αυτή τη φράση ή αυτό το σκεπτικό ο θύτης δεν παίρνει ποτέ την ευθύνη, καθώς έχει μάθει πως ανήκει σε μία κατηγορία ανθρώπων που ούτως ή άλλως είναι βίαιοι.

Όχι, δεν είναι όλοι οι άντρες βίαιοι και δε θα έπρεπε να βγαίνουν τέτοιες λέξεις και φράσεις από το στόμα μας, γιατί με αυτόν τον τρόπο προστατεύουμε τους θύτες και τους βάζουμε κάτω από μία «ομπρέλα» με όλους τους υπόλοιπους άντρες του κόσμου, δικαιολογώντας τις πράξεις τους.

Αφού, λοιπόν, είναι άντρας γιατί να μην το κάνει; Έχει το δικαίωμα…

Μία σεξουαλική επίθεση μπορεί να γίνει μόνο σε απόμερο μέρος.

Η σεξουαλική παρενόχληση ή επίθεση μπορεί να γίνει οπουδήποτε – στη δουλειά, στο πανεπιστήμιο, στον δρόμο, σε ένα μαγαζί, σε ένα κλαμπ ή κατά τη χρήση κάποιου Μέσου Μαζικής Μεταφοράς, σε αεροδρόμιο ή ακόμη και στο σπίτι.

Όλες οι γυναίκες πρέπει να γίνουν μητέρες

Η βία κατά των γυναικών έχει τις ρίζες της στην πατριαρχική ανισορροπία της εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών και στην κυρίαρχη πεποίθηση ότι οι άνδρες προστατεύουν, φροντίζουν και έχουν εξουσία στην οικογένειά τους και ότι οι «καλές» γυναίκες δίνουν προτεραιότητα στην υγεία, την ευημερία της οικογένειάς τους και στην εκπλήρωση των αναγκών των συζύγων τους.

Η ετεροφυλοφιλία είναι ο μόνος σεξουαλικός προσανατολισμός που είναι αποδεκτός

Οι διακρίσεις και η περιθωριοποίηση κάνουν ορισμένες γυναίκες και κορίτσια πιο πιθανό να βιώσουν βίαιες συμπεριφορές, όπως εκείνες οι γυναίκες με αναπηρία, οι διαζευγμένες και χήρες, οι εργαζόμενες του σεξ, οι ομοφυλόφιλες και τρανς γυναίκες.

Μια γυναίκα πρέπει να έρθει σε επαφή με τον σύντροφό της, θέλει δεν θέλει, για να τον κρατήσει

Οι γυναίκες μαθαίνουν από πολύ μικρές ότι το σεξ είναι κάτι που πρέπει να κάνουν για να «κρατήσουν» έναν άντρα- και το να κρατήσουν έναν άντρα είναι σημαντικό, αλλιώς η αποτυχία της σχέσης χρεώνεται σε εκείνες. Η φράση συζυγικό καθήκον άλλωστε αναφέρεται ακριβώς σε αυτό, στην υποχρέωση μιας γυναίκας να κάνει σεξ με τον σύζυγό της. Οι γυναίκες δεν μαθαίνουν ότι το σεξ είναι κάτι που θα έπρεπε να απολαμβάνουν.

Παρά τα σημαντικά βήματα προόδου που έχουν γίνει στην κοινωνία μας, το κομμάτι της γυναικείας σεξουαλικότητας θεωρείται ακόμη για αρκετούς ένα θέμα ταμπού. Οι γυναίκες δεν έχουν δικαίωμα να επιζητούν το σεξ, θεωρείται κατακριτέο και προκλητικό, και αν το κάνουν, με οποιονδήποτε τρόπο, τους αξίζει να τιμωρηθούν.

unsplash

Μήπως είσαι σε μια κακοποιητική σχέση και δεν το καταλαβαίνεις; Μια ιστοριούλα σαν παραμύθι μπορεί να σου θυμίσει τη ζωή σου

Η υπεροχή της σωματικής αντρικής δύναμης ως μέσο επιβολής κι όλα τα «γιατί»

Όπως πολύ χαρακτηριστικά λέει η Σοφία Παυλίδου στο iPop.gr, «το να υπάρξει ένα άτομο θύμα βίαιης συμπεριφοράς είναι λυπηρό αλλά η έμφυλη βία ως κοινωνικό φαινόμενο είναι κάτι οδυνηρό, κάτι πολύ βαθύτερο που, δυστυχώς, η ελληνική κοινωνία έχει τροφοδοτήσει και καλλιεργήσει. Πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν πρόκειται απλά για την υπεροχή της σωματικής αντρικής δύναμης, αλλά για την αντίληψη ότι αυτή μπορεί να χρησιμοποιείται ως μέσο επιβολής».

Ένα σωρό γιατί:

Γιατί τα παιδιά μου έχουν το επώνυμο του άντρα μου; Γιατί η κοινωνία με θεωρεί ολοκληρωμένη μόνο σε συνάρτηση με κάποιον άντρα; Γιατί η άποψή μου μετράει μόνο όταν τη διατυπώνει ένας άντρας;

Ο προβληματισμός είναι εμφανής και η απάντηση δυστυχώς, σύμφωνα με τη Σοφία Παυλίδου, είναι η εξής:

Τόσα γιατί και καμία απάντηση, ή μάλλον μόνο μία απάντηση: Γιατί έτσι συνήθισα από την μητέρα μου, η οποία έτσι συνήθισε από την δική της. Κι όλα αυτά τα «γιατί» είναι από τα πιο απλά και καθημερινά παραδείγματα γιατί στην ελληνική κοινωνία έχει ριζώσει το φαινόμενο της έμφυλης βίας με θύματα όλες τις γυναίκες.

Η δική μου εμπειρία έμφυλης βίας στον εργασιακό χώρο και ο τρόπος που την διαχειρίστηκα ελπίζω να αποτελέσει παράδειγμα πως καμία γυναίκα δεν πρέπει να αισθανθεί ανίσχυρη ή ταπεινωμένη ως αποδέκτρια μιας τέτοιας συμπεριφοράς. Αντίθετα, θέλω να καταλάβει πως μπορεί και πρέπει να αντιδράσει, να πολεμήσει και να νικήσει.

«Ας πρόσεχες», «Γιατί δε μίλησες πιο πριν;» Πώς αυτές οι φράσεις ενισχύουν το φαινόμενο της βίας κατά των γυναικών;

Οι παραπάνω πεποιθήσεις είναι ένα μικρό δείγμα, δυστυχώς, απ’ όλα όσα πιστεύουν οι άνθρωποι σχετικά με τα δύο φύλα, τα δικαιώματα και την ισότητα, αλλά είναι μείζονος σημασίας για τη διαιώνιση της βίας κατά των γυναικών.

Αυτές τις πεποιθήσεις – αντιλήψεις που συναντάμε στην καθημερινότητά μας τις ενισχύουν ορισμένες φράσεις που λέμε διαρκώς, χωρίς να καταλαβαίνουμε τη σημασία τους και την επίδραση που έχουν. Διαφέρουν από τις πεποιθήσεις, αλλά έχουν ριζώσει κι αυτές πολύ βαθιά μέσα μας.

Ερωτήσεις που θέτουμε στις γυναίκες μετά την κακοποίησή τους, αντί να μας εξοργίζουν και να τις κατακρίνουμε, τις προσπερνάμε χωρίς να τους δίνουμε σημασία.

Είτε το θύμα παλέψει, είτε παγώσει, είτε φωνάξει, ο βιασμός είναι βιασμός, η κακοποίηση είναι κακοποίηση, και ο μόνος που οφείλει απολογία είναι ο θύτης. Ποτέ το θύμα. Μόλις συνειδητοποιήσουμε την σοβαρότητα του victim blaming τότε θα σταματήσουμε να λέμε και τις εξής φράσεις:

«Τι γύρευες στο σπίτι του;», «Τι φορούσες το βράδυ που σε βίασαν;», «Γιατί ήσουν σε τόσο απόμερο μέρος;»

Αυτές και άλλες προσβλητικές ερωτήσεις τίθενται συστηματικά σε τραυματισμένα θύματα σε όλο τον κόσμο, επιρρίπτοντας την ευθύνη στους ώμους τους για ένα έγκλημα που διαπράχθηκε εις βάρος τους. Όχι. Δεν θα προσέχουμε εμείς τι θα φοράμε. Δεν θα προσέχουμε εμείς πού κυκλοφορούμε. Καμία γυναίκα δεν πρέπει να κυκλοφορεί με τα κλειδιά στο χέρι, να κοιτάει συνεχώς πίσω της. Οι θύτες θα πρέπει να σταματήσουν να είναι θύτες. Οι βιαστές θα πρέπει να σταματήσουν να υπάρχουν. Όχι να γίνουν πιο προσεκτικές οι γυναίκες.

«Τα ήθελε ο κώλος σου», «Του έβγαλες τον χειρότερο εαυτό», «Μήπως ήταν πολύ μεθυσμένος;»

Η κουλτούρα του βιασμού και γενικά των κακοποιητικών συμπεριφορών βασίζεται στο victim blaming. Στο ότι όταν μια γυναίκα βιάζεται, είναι δική της ευθύνη. Ότι αυτή φταίει. Ο βιασμός, δεν μπορεί να δικαιολογείται βάση των εκατοστών μιας φούστας ή του πόσο αποκαλυπτικό είναι ένα ρούχο. Ο σεβασμός και η στήριξη στο θύμα πρέπει να είναι αυτονόητος. Ζούμε, σε μια κοινωνία η οποία όχι μόνο δικαιολογεί το βιασμό, αλλά τις περισσότερες φορές κατηγορεί και το θύμα με πολλούς και διάφορους τρόπους.

Όταν ένα άτομο είναι θύμα μιας τόσο αποκρουστικής πράξης, αυτό είναι τραυματικό από μόνο του. Όταν όμως το κατηγορούν άμεσα ή έμμεσα αυτό κάνει το άτομο να νιώθει ότι είναι στόχος κριτικής και τείνει να οδηγεί σε συναισθήματα άγχους και μετατραυματικού στρες.

«Αν ήσουν πιο δυναμική, δε θα σου συνέβαινε»

Αυτό κι αν είναι κάτι που ακούμε πολύ συχνά και δυστυχώς υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που εξακολουθούν να πιστεύουν ότι οι δυναμικές γυναίκες δεν πέφτουν θύματα βιασμού, δεν βρίσκονται σε σχέσεις με κακοποίηση και γενικά «δεν ανέχονται τέτοιες συμπεριφορές». Μια τέτοια φράση όχι απλώς μπορεί να δημιουργήσει επιπλέον τραύμα σ’ ένα θύμα, αλλά ενισχύει και την προκατάληψη που έχουμε ως κοινωνία ότι μόνο άνθρωποι που έχουν το προφίλ του λιγότερο αδύναμου ή ανήκουν σε πιο ευάλωτη ομάδα μπορούν να πέσουν θύματα κακοποίησης.

Όταν η αγάπη παίρνει το σκοτεινό της πρόσωπο, εμείς πρέπει να απαντάμε «ποτέ και σε καμία άλλη»

«Ας πρόσεχες», «Κάτι θα έκανες και θα προκάλεσες κι εσύ»

Πάντα λένε στις γυναίκες να προσέχουν τι φοράνε, τι λένε και πώς συμπεριφέρονται. Ενώ οι άντρες μπορούν ανενόχλητοι να βιάζουν, να χτυπούν, να παρενοχλούν γιατί «άνδρας είναι θα πει μια κουβέντα παραπάνω« και «κάτι θα του έκανες και τον προκάλεσες». Κανένας άνδρας δεν έχει το δικαίωμα να συμπεριφέρεται κακοποιητικά και σε καμία περίπτωση δεν ευθύνεται το θύμα για την παραβατική συμπεριφορά.

«Γιατί δεν μίλησες πιο πριν;»

Ίσως η πιο συχνή ερώτηση με την οποία έρχονται αντιμέτωπα τα άτομα που έχουν πέσει θύματα κακοποίησης. Πριν κρίνεις και αναρωτηθείς ΓΙΑΤΙ, σκέψου όλες εκείνες τις αρνητικές επιπτώσεις μιας καταγγελίας που εμποδίζουν πολλά θύματα βιασμού να μιλήσουν, όπως για παράδειγμα τον φόβο, την αμφιβολία και το τεράστιο ψυχικό τραύμα που κουβαλούν για χρόνια. Πόσες γυναίκες δε μιλάνε, δεν αντιδρούν γιατί φοβούνται; Γιατί ξέρουν; Ξέρουν ότι για πολλούς εκείνες ευθύνονται και είτε δεν θα τις πιστέψουν, είτε δεν θα δικαιωθούν.

«Και γιατί δεν τον κατήγγειλες αν όντως ισχύει;»

Τα θύματα βιασμού κατηγορούνται και αμφισβητούνται συνεχώς. Δυστυχώς, οι περισσότερες πληροφορίες ρίχνουν το βάρος στο τι πρέπει να κάνουν οι γυναίκες, αντί να αποτρέπονται, να συλλαμβάνονται και να λαμβάνουν την τιμωρία που τους αξίζει οι ίδιοι οι δράστες.

«Αφού στην αρχή είχες πει ναι»

Για κάποιους θεωρείται μια «λεπτή γραμμή». Για εμάς είναι απλά αυτονόητος σεβασμός στην σημασία της συναίνεσης. Ναι, μπορεί να πω «ναι», αλλά στη συνέχεια να μην θέλω. Και καθένας πρέπει να σέβεται το «όχι», ακόμα κι αν στην αρχή ήταν «ναι». Κανείς δεν έχει δικαίωμα να αγγίξει, να αναγκάσει κάποιον να κάνει κάτι χωρίς τη θέληση του, χωρίς συναίνεση.

Συναίνεση: Μια λέξη που θα έπρεπε να είναι αυτονόητη. Μια λέξη που θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία. Σε αγόρια και κορίτσια.

«Αφού έφτασες σε οργασμό, σημαίνει ότι ήθελες»

Ένα ταμπού για το οποίο δεν μιλάμε όσο θα έπρεπε. Και όμως, ορισμένες γυναίκες που έχουν βιαστεί μπορεί να έχουν βιώσει ακόμη και οργασμό, κατά τη διάρκεια της επίθεσης. Ωστόσο, αυτό σε καμία περίπτωση δεν αναιρεί την ίδια την πράξη του βιασμού. Η σεξουαλική απόκριση κατά τη διάρκεια μιας έντονης εμπειρίας μπορεί να είναι μία φυσιολογική βιολογική αντίδραση του οργανισμού. Είναι στην ουσία το σώμα του θύματος που προσπαθεί να το προστατέψει με όσους τρόπους μπορεί.

«Μήπως θέλεις για κάποιον λόγο να τον εκδικηθείς;» «Επειδή είχες μεθύσει, μήπως δεν θυμάσαι καλά τι ακριβώς συνέβη;»

Βιασμός είναι οποιαδήποτε ερωτική πράξη χωρίς συναίνεση. Τελεία. Ακόμα και να μην μπορούσε μια κοπέλα να πει όχι, λόγω του αλκοόλ, πάλι δεν θα έπρεπε να υπάρχει η ερωτική συνεύρεση. Ναι, έχουμε δει μεμονωμένες και σπάνιες περιπτώσεις ψεύτικων καταγγελιών, αλλά είναι τόσο δυσανάλογος ο αριθμός αυτών των περιπτώσεων σε σύγκριση με τις χιλιάδες αληθινές, που είναι οριακά αστείο να χρησιμοποιούμε το επιχείρημα «ήθελε να τον εκδικηθεί».

«Καλά, γιατί κάθεσαι ακόμα μαζί του;»

Η οικονομική εξάρτηση αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες που αποτρέπει ένα θύμα να τραπεί σε φυγή. Ειδικά σε περιπτώσεις που οι γυναίκες δεν εργάζονται, νιώθουν αδύναμες να φύγουν. Ωστόσο, το πιο συχνό φαινόμενο που συναντάται είναι οι γυναίκες-θύματα ενδοοικογενειακής βίας να κατηγορούν τον εαυτό τους. Ο κακοποιητής κάνει το θύμα του να πιστέψει πως είναι υπεύθυνο για τα όσα του συμβαίνουν, με αποτέλεσμα εκείνη να μην μπορεί να δει καθαρά την πραγματική κατάσταση.

unsplash

Νομίζω, όμως, πως ήρθε η στιγμή να κάνω μία πολύ σημαντική ερώτηση σε σένα αγαπητέ αναγνώστη: Εσύ πώς θα ένιωθες εάν είχες δεχθεί κάποιου είδους κακοποιητική συμπεριφορά και συνειδητοποιούσες ότι η κοινωνία βρίσκεται απέναντί σου; Πώς θα ένιωθες εάν παραμελούσαν το τραύμα σου, τον βιασμό σου ή τον ξυλοδαρμό σου κι αντί να σε προστατέψουν το μόνο που του ενδιέφερε είναι το «γιατί δεν αντέδρασες, γιατί δεν πάλεψες, γιατί δεν φώναξες, γιατί δεν φορούσες μία πιο μακριά φούστα;»

Ρωτάμε γιατί και χάνουμε ολόκληρη την ουσία. Ρωτάμε γιατί και ξεχνάμε να ακούσουμε τις γυναίκες και όλα όσα έχουν να μας πουν, να τις αγκαλιάσουμε, να τις προστατέψουμε και να τους δώσουμε δύναμη και κουράγιο, όπως ακριβώς έκαναν κι εκείνες όταν αποφάσισαν να μιλήσουν και να αφηγηθούν τη δική τους ιστορία.

Στην Ευρώπη του 21ου αιώνα λοιπόν, που η βία και οι διακρίσεις κατά των γυναικών εξακολουθούν να υφίστανται, ποια μπορεί να είναι η απάντηση; Πώς μπορεί να ανατραπεί η κατάσταση; Στον απόηχο αυτής παγκόσμιας ημέρας που είναι αφιερωμένη στην ανάγκη εξάλειψης του φαινομένου της βίας κατά των γυναικών, εκτός από το να κάνουμε διαπιστώσεις, καλό θα ήταν να δούμε με ποιο τρόπο θα σταματήσει ή θα αλλάξει κάτι. Γιατί καθένας και καθεμιά μας αξίζει να αισθάνεται ασφαλής και να απαιτεί να σέβονται οι άλλοι τα δικαιώματά του.

Δε θα μπορούσαμε να κλείσουμε το συγκεκριμένο άρθρο με καλύτερο τρόπο απ’ τα λόγια μίας γυναίκας η οποία μάχεται για τα δικαιώματα της γυναίκας και εναντίον κάθε μορφής βία. Η Κατερίνα Τσάβαλου στέλνει σε όλους μας ένα ηχηρό μήνυμα που πρέπει να λάβουμε υπόψη:

«Καταδικαστέα η βία από όπου κι αν προέρχεται! Οι γυναίκες είμαστε δυνατές ενωμένες και ήρθε η ώρα που μιλάμε για όλα ανοιχτά και σταματάμε να δεχόμαστε κακοποίηση και βία! Με την στάση μας αυτή δίνουνε το παράδειγμα στα παιδιά μας και χτίζουμε μια πιο υγιή κοινωνία σε καινούργια και γερά θεμέλια! Μια κοινωνία που τη διέπει μονάχα η αγάπη!».

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο «Ας πρόσεχες», «Γιατί δεν μίλησες τότε;» – «Αθώες» φράσεις, πεποιθήσεις ενός άλλου αιώνα και σκληρές αλήθειες για τις κακοποιητικές συμπεριφορές – Μια ανάλυση του iPop.gr για την Ημέρα Εξάλειψης της Βίας κατά των Γυναικών εμφανίζεται στο iPop.