Κριτική: Υπάρχει τρόπος να μην σε ενοχλεί και μπορείς να το καταφέρεις κι εσύ!

20:41 31/5/2021 - Πηγή: iPop

Εσείς πώς αισθάνεστε στο άκουσμα της λέξης «κριτική»; Είναι κάτι που θέλετε να αποφεύγετε πάση θυσία,  θυμώνετε, απογοητεύστε;

Δυστυχώς, για τους περισσότερους ανθρώπους η κριτική είναι θέμα σχεδόν ταμπού! Τους δυσκολεύει, τους αποδυναμώνει, τους φέρνει αντιμέτωπους με αρνητικά συναισθήματα… Παρ’όλα αυτά, η κριτική είναι μέρος της ζωής μας: Στον εργασιακό μας ρόλο, στις σχέσεις μας, πολύ συχνά είναι αναγκαία για να πάμε μπροστά. 

Πώς μπορούμε, λοιπόν, να αντιδράμε ουδέτερα σε μία αρνητική κριτική; Και ένα βήμα παραπέρα, πώς μπορούμε να αναγνωρίζουμε

τις αναπτυξιακές τις πλευρές;

Η σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης, Εύη Ξυραφά απαντάει στις ερωτήσεις μας και μας δείχνει το δρόμο για να σταματήσουμε επιτέλους να βιώνουμε αρνητικά συναισθήματα κάθε φορά που κάποιος μας κρίνει!

Ανακαλύψτε όλα τα μυστικά πίσω από το να δέχεστε κριτική με τον… σωστό τρόπο!

Πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε μια καλοπροαίρετη από μια κακοπροαίρετη κριτική;

Το 1ο σημάδι είναι αν έχει κάποιο νόημα για εμάς και αν τη ζητήσαμε. Αν για παράδειγμα ζητάμε τη γνώμη κάποιου είναι πιθανό να μας κάνει και αρνητική κριτική και θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για κάτι τέτοιο.

Ωστόσο, υπάρχουν άνθρωποι που θα μας πουν τη γνώμη τους για τη δουλειά μας, τη σχέση μας, τις επιλογές μας χωρίς να τους ζητηθεί και δεν είναι σπάνιο να εμπεριέχει αρνητική κριτική. Εκεί ενδεχομένως και να είναι κακοπροαίρετη. Δεν ξέρουμε, όμως, την πρόθεση του άλλου, εκτός αν τον ρωτήσουμε. Θα μπορούσε να προβάλει δικούς του φόβους σε εμάς, θα μπορούσε να κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια… Δεν είναι απαραίτητο ότι είχε πρόθεση να μας προσβάλει ή να μας μειώσει. Όταν κάποιος μας ασκεί κριτική χωρίς να το έχουμε ζητήσει ή χωρίς να είναι θέμα ρόλου π.χ. προϊστάμενος, θα μπορούσαμε να τον ρωτήσουμε: «Για ποιο λόγο τα λες αυτά;», «Είναι απλά μία γνώμη ή υπάρχει κάτι που θα ήθελες να διορθώσω ως προς εσένα;»

Ένα 2ο σημάδι είναι οι χαρακτηρισμοί. Καλό είναι γενικά να χαρακτηρίζουμε συμπεριφορές και όχι ανθρώπους. Αν κάποιος τείνει να μας φορέσει ταμπέλες, χρησιμοποιεί πολλά επίθετα, έχει επιθετικό τόνο, ενδεχομένως και να έχει κακή πρόθεση. Το τονίζω, όμως και πάλι, ενδεχομένως! Δε μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά. Μπορεί απλά να μην ξέρει πώς να το κάνει σωστότερα.

Η γνώμη μου είναι, παρ’όλα αυτά, ότι κακώς οι περισσότεροι άνθρωποι επικεντρώνονται στο αν η κριτική που τους ασκείται είναι καλοπροαίρετη ή κακοπροαίρετη. Αυτό που έχει περισσότερο νόημα στο αν αξίζει τον κόπο να αφιερώσουμε φαιά ουσία για την κριτική ενός τρίτου είναι το αν τελικά τεκμηριώνεται. Με άλλα λόγια, το στηρίζει κάπου; Αποδεικνύεται με κάποια συμπεριφορά μας ο τρόπος που μας χαρακτηρίζει; Κι αν αποδεικνύεται είναι μία πάγια συμπεριφορά μας ή ένα “λάθος” που κάναμε μία φορά; Αν τεκμηριώνεται, όντως, αξίζει τον κόπο να ασχοληθούμε. Αλλιώς είναι απλά μία άποψη. Και το γεγονός ότι κάποιος πιστεύει κάτι, δεν το κάνει αυτόματα και αλήθεια.

Γιατί ακούγοντας τη λέξη κριτική, πάει ο νους μας κατευθείαν σε κάτι αρνητικό;

Πρωτίστως, είναι θέμα ερμηνείας. Γεγονός είναι ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν ξέρουν πώς να ασκούν σωστά κριτική, ακόμα και σε περιπτώσεις που είναι μέσα στο ρόλο τους π.χ. γονείς, εκπαιδευτικοί, άτομα σε διοικητικές θέσεις, με αποτέλεσμα να το κάνουν με τρόπο που αγγίζει τις ευαίσθητες χορδές των άλλων. Έχουμε συγκεντρώσει τέτοια βιώματα από το σχολείο ή την οικογένεια και οι περισσότεροι κατευθείαν το συνδέουν στο μυαλό τους με κάτι αρνητικό.

Ωστόσο, έχω να πω ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν είναι καθόλου αρνητικό γεγονός. Ίσα ίσα που είναι ωφέλιμο και μπορεί να έχει θετικό πρόσημο. Καταρχάς όταν κάποιος σου ασκεί κριτική σου κάνει δώρο από το χρόνο του, σημαίνει ότι ενδιαφέρεται να κρατήσει τη σχέση, σημαίνει ότι θέλει να σε δει να αναπτύσσεσαι. Για παράδειγμα, αν έχεις ένα συνεργάτη με τον οποίο θέλεις να σταματήσεις τη συνεργασία, δε θα μπεις στον κόπο να ασκήσεις κριτική. Έτσι δεν είναι; Αντίστοιχα, για αυτόν που τη λαμβάνει, εφόσον, πάντα είναι τεκμηριωμένη είναι μέσο αυτοβελτίωσης και αυτογνωσίας.

Επιπλέον, είναι και κοινωνικό θέμα. Δεν είμαστε σαν κοινωνία πολύ ανεκτικοί στο λάθος. Επομένως, όταν κάποιος μας λέει ουσιαστικά ότι κάνουμε κάτι με λάθος τρόπο και η κοινωνία το έχει βαφτίσει ως κάτι κακό, πώς είναι αναμενόμενο ότι θα νιώσουμε;

Πώς μπορούμε να μην πληγωνόμαστε από κάθε κριτική που λαμβάνουμε;

Οι τρόποι είναι πολλοί. Το να εξετάσουμε αν τεκμηριώνεται που συζητήσαμε ήδη, είναι ο πρώτος τρόπος. Αν δεν τεκμηριώνεται, γιατί να πληγωθούμε; Γενικά, δεν είναι σωστό για τον εαυτό μας να δεχόμαστε άκριτα “σαν βελάκια” κάθε άποψη που κατευθύνεται κατά πάνω μας. Οφείλουμε να τη φιλτράρουμε, με βάση τα γεγονότα.

Επιπλέον, είναι θέμα και αυτογνωσίας και αυτοεκτίμησης σε πολύ μεγάλο βαθμό. Αν αφιερώσουμε χρόνο να γνωρίσουμε και να αποδεχτούμε τα αρνητικά μας σημεία, τότε γιατί να πληγωνόμαστε κάθε φορά που κάποιος μας λέει κάτι που ουσιαστικά ήδη ξέρουμε και είτε ήδη έχουμε αποδεχθεί, είτε δουλεύουμε για να βελτιώσουμε;

Ακόμα, είναι και θέμα ερμηνείας που επίσης συζητήσαμε. Αν ερμηνεύεις κάτι αρνητικά στο μυαλό σου, αρνητικά θα το δεις και αρνητικά θα νιώσεις. Είναι μονόδρομος. Για να μην πληγωνόμαστε πρέπει να είμαστε ανοιχτοί στις θετικές πτυχές της κριτικής: ευκαιρία για αυτοβελτίωση, ανάπτυξη, σχέση, ενδιαφέρον. Στην τελική, κάποια πράγματα αν δε μας διορθώσει κάποιος είναι και αδύνατο να τα μάθουμε.

Πώς μπορούμε να αντιδράσουμε σε μια κριτική που δεν μας βρίσκει σύμφωνους;

Εδώ είναι θέμα δύο δεξιοτήτων: συναισθηματικής νοημοσύνης και διεκδικητικότητας. Πρέπει να διαχειριστούμε το συναίσθημά μας εκείνη τη στιγμή, ώστε να είμαστε ουδέτεροι συναισθηματικά και έπειτα να θέσουμε όρια.

Αν δε μας ενδιαφέρει πραγματικά, δεν υπάρχει λόγος να ξοδέψουμε χρόνο και ενέργεια για να αποδείξουμε ότι έχουμε δίκιο και αυτή είναι μία παγίδα στην οποία πέφτουν πολλοί άνθρωποι. Το κλειδί είναι να διαφωνήσουμε με σεβασμό: «Άκουσα τη γνώμη σου και σε ευχαριστώ πολύ, όμως δε συμφωνώ», «Άκουσα τη γνώμη σου και σε ευχαριστώ, όμως το συγκεκριμένο θέμα το βλέπω διαφορετικά» και η συζήτηση τελειώνει εκεί.

Από εκεί και πέρα, αν μας ασκεί κριτική ο άμεσα ενδιαφερόμενος αναφορικά με κάποια σχέση μας: εργασιακή, συντροφική, φιλική, εκεί το θέμα είναι πάλι η τεκμηρίωση. Μπορούμε να πούμε «Σε ευχαριστώ που μου αφιέρωσες χρόνο, όμως, αυτό που λες δεν τεκμηριώνεται αν εξετάσεις προσεκτικά τη συμπεριφορά μου» και να ανοίξουμε από εκεί και πέρα διάλογο για το λόγο που έχουμε δώσει αυτή την εντύπωση. Αλλά αυτό είναι περισσότερο κομμάτι διαχείρισης συγκρούσεων.

Κριτική δε γίνεται μόνο με τη χρήση λέξεων. Ποιες είναι οι άλλες μορφές της που πρέπει να ξέρουμε;

Η γλώσσα του σώματος παίζει πολύ μεγάλο ρόλο και στην κριτική, όπως σε όλες μας τις επικοινωνίες. Ένα βλέμμα που είναι επιτιμητικό για παράδειγμα, λοξό ή ελαφριά κλίση του σώματος προς την άλλη πλευρά, στραβές εκφράσεις στο πρόσωπο μπορεί να σημαίνουν «Δεν αποδέχομαι απόλυτα αυτό που μου λες». Δεν είναι σωστό πάντως να τα ερμηνεύουμε απόλυτα, αν εκλαμβάνουμε κάτι τέτοιο και πραγματικά μας ενδιαφέρει η γνώμη του άλλου, μπορούμε να ρωτήσουμε: Υπάρχει κάτι στο οποίο διαφωνείς; Θες να μου πεις ειλικρινά τη γνώμη σου;

Έπειτα, κάποιοι άνθρωποι ασκούν κριτική με πιο ήπιους τρόπους και είναι σημαντικό να ξέρουμε να τους αναγνωρίζουμε. Ο υπεύθυνός σου στη δουλειά που σου στέλνει κάτι διορθωμένο σου δείχνει ουσιαστικά που υπήρχαν λάθη, δε χρειάζεται να στο πει. Ένας άλλος καμουφλαρισμένος τρόπος και πολύ ευγενικός, επίσης, είναι να σου πει κάποιος ¨Την επόμενη φορά θα ήθελα να κάνεις αυτό αντί εκείνου”. Αν έχει σημασία για εμάς ο άνθρωπος που μας ασκεί τέτοιου είδους κριτική, είναι κρίσιμο να την αναγνωρίζουμε ώστε να μπορούμε να διορθωθούμε.

Εν κατακλείδι, τόσο το να κάνεις, όσο και το να δέχεσαι κριτική είναι ένα από τα πιο ευαίσθητα κομμάτια επικοινωνίας. Είναι, όμως, περισσότερο σημαντικό από όσο πιστεύουμε το να γνωρίζουμε τα μυστικά πίσω από την κριτική γιατί δεν περιορίζεται μόνο στον επαγγελματικό τομέα. Για το λόγο αυτό, αφιέρωσα το επόμενο σεμινάριο του Believe In You στο ¨Πώς να κάνεις και να δέχεσαι κριτική” με σκοπό να δώσω όλα τα εργαλεία για να αποκολλήσουμε την κριτική από τα αρνητικά συναισθήματα και τις συγκρούσεις και να τη δούμε ως μέσο ανάπτυξης!

Bio Εύη Ξυραφά

Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης και εκπαιδεύτρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας. Δημιουργός του Believe In You, που διοργανώνει σεμινάρια προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης για το ευρύ κοινό.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2106128281, 6974781051Website: http://www.believeinyou.gr/Email: [e-mail]: https://www.facebook.com/BelieveInYou.grSkype: evi_xyrafaΒιβλίο: “Θέλω Πιστεύω Μπορώ: Τα 3 κλειδιά της ζωής”

Αν ενδιαφέρεστε για ατομικές συναντήσεις coaching από κοντά, τηλεφωνικά ή μέσω skype, επικοινωνήστε μαζί μου. Θα χαρώ να σας βοηθήσω σε κάθε βήμα!

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο Κριτική: Υπάρχει τρόπος να μην σε ενοχλεί και μπορείς να το καταφέρεις κι εσύ! εμφανίζεται στο iPop.