Ό,τι δεν συνέβη ποτέ είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά

16:16 17/1/2023 - Πηγή: iPop

Προσπαθώντας να απομονώσει κανείς τα συστατικά της επιτυχίας του Καζαντζάκη, πέρα από το ταλέντο του δεν θα βρει τίποτε άλλο ιδιαίτερο. Επιμονή και σκληρή δουλειά είναι τα μόνα στοιχεία που τη χαρακτηρίζουν. Ούτε καν ο παράγοντας τύχη δεν στάθηκε στο πλάι του, αφού το έργο του αναγνωρίστηκε παγκοσμίως μόνο κατά τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Η έλλειψη της εύνοιας αποτελεί από μόνη της ένα στοιχείο αντιπαραγωγικό, καθώς οι περισσότεροι που τη βιώνουν απογοητεύονται και δεν συνεχίζουν την προσπάθεια.

Αντίθετα όμως με τον Κοέλο, που ισχυρίζεται ότι το σύμπαν συνωμοτεί

για να γίνει πραγματικότητα μια επιθυμία, ο Καζαντζάκης μιλάει για πόθο. Για τον Κρητικό στοχαστή δεν αρκεί να επιθυμείς, πρέπει να ποθείς. Η ελαφρότητα του Κοέλο περί σύμπαντος που θα συνωμοτήσει για να σου δώσει ό,τι επιθυμείς συντρίβεται στους μηχανισμούς της πραγματικότητας, αφού προϋποθέτει έναν άνθρωπο παθητικό, που απλώς επιθυμεί. Αντίθετα, για τον Καζαντζάκη ο άνθρωπος θα πρέπει να μοχθήσει για να κατακτήσει εκείνα που ονειρεύεται. Δεν υπάρχει κανένα σύμπαν που να πραγματοποιεί ευχές.

Αυτός ο μηχανισμός συντριβής ονείρων που ονομάζεται πραγματικότητα έκανε επανειλημμένα σμπαράλια τις επιθυμίες του Κρητικού συγγραφέα, προσφέροντάς του γενναιόδωρα και σαρκαστικά την ευκαιρία μιας ηρωικής εξόδου. Υπήρχαν περίοδοι στη ζωή του που τα πάντα του φώναζαν «Εγκατάλειψε την προσπάθεια».

Ποιος είναι ο πρωταγωνιστής στην ταινία της ζωής σου; 

Η διαρκής του δίωξη από το κράτος για τις ιδέες του, το «ελληνικό σύστημα» το οποίο τον απομυζούσε, η οικονομική ένδεια, οι αρνητικές απαντήσεις ξένων εκδοτών για το μυθιστόρημα ΤόνταΡάμπα θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικές δικαιολογίες για να οδηγηθεί να παρατήσει το όνειρό του. Μόνο που ο Καζαντζάκης ποθούσε απεγνωσμένα να γίνει ένας συγγραφέας παγκοσμίου κύρους. 

Συνέχισε λοιπόν να δουλεύει αδιάκοπα, να εμπιστεύεται το ένστικτό του και να γίνεται καλύτερος μέρα με τη μέρα. Κατάφερε να κάνει τον εγωισμό του να δουλέψει υπέρ του, όχι περιμένοντας το σύμπαν, αλλά στήνοντας μαεστρικά τα έργα του με υπομονή και σοφία, την οποία αποκόμιζε διαβάζοντας, ταξιδεύοντας και παρατηρώντας.

«Νιώθω σαν να χτυπάμε τα κεφάλια μας στα σίδερα. Πολλά κεφάλια θα σπάσουν. Μα κάποια στιγμή, θα σπάσουν και τα σίδερα».

Είναι αλήθεια ότι σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου η αξιοκρατία τίθεται εν αμφιβόλω, ο κόπος που απαιτείται για να αναγνωριστεί κανείς μπορεί να είναι μεγαλύτερος από ό,τι σε άλλες χώρες του δυτικού κόσμου, σαφώς πολυπληθέστερες σε σχέση με τη δική μας. Αυτό όμως που πρέπει να έχει κατά νου κάθε φιλόδοξος άνθρωπος που προσπαθεί να χτίσει μια σταδιοδρομία είναι πως ο κόπος αυτός μεταφράζεται σε προσωπική εμπειρία, που είναι πολύτιμη. Έχοντας μάθει κανείς να δουλεύει υπό συνθήκες λιγότερο ευνοϊκές από ξένους συναδέλφους του, καταφέρνει στο τέλος να διαχειρίζεται καλύτερα την πίεση ή τις μικρές κρίσεις.

Με άλλα λόγια, είναι θωρακισμένος, αφού διαθέτει εμπειρία και υπομονή, και είναι έτοιμος να διαπρέψει όταν όλα αυτά τα βιώματα μετουσιωθούν σε σοφία. Το τόνιζε και ο Καζαντζάκης σε ένα εμψυχωτικό γράμμα προς την τότε σύντροφό του Ελένη: «Ό,τι επεθύμησα σ’ αυτή τη ζωή, σκληρή και άγρια, το πήρα, γιατί το επεθύμησα σκληρά και άγρια».

*Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Έχεις τα πινέλα, του Γιώργου Πράτανου και της Νίκης Σταύρου. Κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Διόπτρα και στο www.dioptra.gr

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο Ό,τι δεν συνέβη ποτέ είναι ό,τι δεν ποθήσαμε αρκετά εμφανίζεται στο iPop.