First Republic Bank: Το χρονικό της κατάρρευσης της τράπεζας των Κροίσων

11:51 7/5/2023 - Πηγή: Emea.gr

Στα μέσα Μαρτίου η πτώχευση Silicon Valley Bank προκάλεσε κύματα σοκ στις ξένες αγορές σε σημείο που πολλοί έκαναν λόγο για μια δεύτερη Lehman Brothers. Ωστόσο, οι αναλυτές ήταν διχασμένοι ως προς τον γενικότερο αντίκτυπο της κατάρρευσης της SVB στην παγκόσμια οικονομία. Μερικοί εκτιμούσαν η «τρικυμία» θα υποχωρούσε γρήγορα, ενώ άλλοι φοβόντουσαν ότι η τραπεζική κρίση

θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Και ενώ το debate δεν έχει καταλαγιάσει ακόμη, τη Δευτέρα 1/5 ανακοινώθηκε η κατάρρευση της First Republic Bank, επαναφέροντας την τραπεζική κρίση στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Αξίζει να σημειωθεί ότι η First Republic η οποία ήταν γνωστή είναι η τρίτη τράπεζα που καταρρέει στις ΗΠΑ από τον Μάρτιο, μετά τις Silicon Valley Bank και Signature Bank και η δεύτερη μεγαλύτερη χρεοκοπία τράπεζας στις ΗΠΑ. Πάμε όμως να δούμε παρακάτω τι ήταν αυτό που οδήγησε τελικά την τράπεζα των Κροίσων όπως την αποκαλούσαν έφτασε σε αδιέξοδο.

Η τράπεζα των Κροίσων

Η First Republic ιδρύθηκε το 1985 από τον James «Jim» Herbert, γιο ενός τραπεζίτη στο Οχάιο. Ήδη από τις αρχές της η τράπεζα επικεντρώθηκε στην παροχή μεγάλων δανείων με φθηνά επιτόκια. 

Το 2007 εξαγοράστηκε από τη Merrill Lynch, ωστόσο εισήχθη ξανά στο χρηματιστήριο το 2010, όταν πωλήθηκε από τον νέο ιδιοκτήτη της Merrill, την Bank of America.

Βασικός στόχος της First Republic ήταν να προσελκύει πελάτες με υψηλή καθαρή περιουσία με προνομιακά επιτόκια σε υποθήκες και δάνεια. Όμως όπως ισχυριζόταν και η ίδια στους πελάτες της συμπεριλαμβάνονταν σχολεία και μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, οι οποίοι μάλιστα αντιπροσώπευαν το 22% των επιχειρηματικών δανείων της.

Τον Ιανουάριο η τράπεζα ανέφερε ότι οι αποδόσεις των μετόχων της ήταν ανατοκιζόμενες κατά 19,5% ετησίως, ποσοστό υπερδιπλάσιο από ότι οι αντίστοιχες των ανταγωνιστών της. Ο μέσος δανειολήπτης της που ζητούσε χρηματοδότηση για απόκτηση μιας μονοκατοικίας είχε πρόσβαση σε μετρητά ύψους 685.000 δολαρίων, ποσό κατά πολύ υψηλότερο από το ύψος του δανείου που ζητά συνήθως ένας μέσος Αμερικανός.

Πώς έφτασε στην κατάρρευση

Σύμφωνα με τους αναλυτές η στρατηγική της First Republic την καθιστούσε πολύ πιο ευάλωτη σε σχέση με τις περιφερειακές τράπεζες, οι οποίες δεν είχαν τόσο εύπορους πελάτες. Και αυτό γιατί η ασφάλιση των καταθέσεων στις ΗΠΑ εγγυάται μόνο 250.000 δολάρια ανά αποταμιευτικό λογαριασμό. Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι η First Republic είχε ένα πολύ υψηλό επίπεδο ανασφάλιστων καταθέσεων.

Φυσικά, σημαντικό ρόλο στα προβλήματα της τράπεζας έπαιξε και το γενικότερο δυσμενές μακροοικονομικό περιβάλλον που επικρατεί διεθνώς. Ειδικότερα, η αξία του χαρτοφυλακίου δανείων και του επενδυτικού χαρτοφυλακίου της First Republic μειώθηκε με την αύξηση των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, δυσχεραίνοντας τις πιθανότητες αύξησης κεφαλαίου.

Σε αυτό το σημείο πρέπει να πούμε ότι η First Republic βρισκόταν σε αναταραχή ήδη από τα μέσα Μαρτίου, μετά τις πτωχεύσεις της SVB και της Signature, τη λειτουργία των οποίων ανέλαβαν οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ.

Μάλιστα, για την First Republic Bank είχε ήδη επετεύχθη συμφωνία χορήγησης ενός «σωσιβίου» ύψους 30 δισεκ. δολαρίων από 11 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας. Ωστόσο, αυτό δεν στάθηκε ικανό για να σώσει τελικά την τράπεζα.

Όπως γνωρίζουμε η την First Republic δεν κατάφερε να βρει ένα ικανοποιητικό σχέδιο διάσωσης, και έτσι αναγκάστηκε να επιβεβαιώσει τη Δευτέρα 1/5 πως πολλοί πελάτες είχαν αποσύρει τις καταθέσεις τους το πρώτο φετινό τρίμηνο, συνολικά περισσότερα από 100 δισεκ. δολάρια, κάτι το οποίο οδήγησε την μετοχή της σε κάθετη πτώση.

Η πηγή του κακού

Ένας από τους βασικούς λόγους της κατάρρευσης της τράπεζας ήταν τα λεγόμενα ενυπόθηκα δάνεια jumbo της Silicon Valley.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή, οι ρίζες του προβλήματος για την First Republic εντοπίζονται ήδη στις αρχές της δεκαετίας του 80, όταν ο πρόεδρος της, Jim Herbert, ο οποίος διοικούσε τότε τη San Francisco Bancorp, ήθελε να εισέλθει σε έναν νέο επιχειρηματικό κλάδο. Πιο συγκεκριμένα, οι εύποροι κάτοικοι της Bay Area έρχονταν σε αυτόν και του ζητούσαν ασυνήθιστα μεγάλα δάνεια για να αγοράσουν πανάκριβα ακίνητα στην περιοχή.

Ο Herbert είδε την στάση αυτή των υψηλόβαθμων κατοίκων της Bay Area σαν επιχειρηματική ευκαιρία και αποφάσισε να την αξιοποιήσει. «Γιατί να μην κάνουμε μερικά από αυτά (στεγαστικά δάνεια jumbo) και να δούμε πώς θα πάνε; Δεν μπορεί να χρεοκοπήσει ολόκληρη η τράπεζα», είπε ο ίδιος στον πρόεδρο της εταιρείας, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της First Republic.

Για να καταλάβουμε όμως καλύτερα, το δάνειο jumbo, γνωστό και ως υποθήκη jumbo, είναι ένας τύπος χρηματοδότησης που υπερβαίνει τα όρια που έχει θέσει ο Ομοσπονδιακός Οργανισμός Χρηματοδότησης Στέγασης (FHFA). Με λίγα λόγια, υπερβαίνει τα όρια των συμβατών δανείων. Σε αντίθεση με τα συμβατικά ενυπόθηκα δάνεια, ένα δάνειο jumbo δεν μπορεί να αγοραστεί, να εγγυηθεί ή να τιτλοποιηθεί από τη Fannie Mae ή τη Freddie Mac.

Οι ιδιοκτήτες ακινήτων υποβάλλονται σε αυστηρότερες πιστωτικές απαιτήσεις από εκείνους που υποβάλλουν αίτηση για συμβατικό δάνειο. Μάλιστα, για την έγκριση απαιτείται ένα πολύ μεγάλο πιστωτικό σκορ και ένας πολύ χαμηλός λόγος χρέους προς εισόδημα (DTI).

Το μέσο ετήσιο ποσοστό επιτοκίου (ΣΕΠΕ) για ένα ενυπόθηκο δάνειο jumbo είναι συχνά ισόποσο με τα συμβατικά ενυπόθηκα δάνεια, ενώ οι προκαταβολές είναι περίπου 10% έως 15% της συνολικής τιμής αγοράς.

Τελικά, τα επόμενα χρόνια τράπεζα έγινε γνωστή για τη χορήγηση τέτοιου είδους στεγαστικών δανείων μόνο για τόκους σε χαμηλά επιτόκια σε δανειολήπτες με υψηλά εισοδήματα και εξαιρετικές πιστωτικές βαθμολογίες. Συνήθως, δεν έπρεπε να αρχίσουν να αποπληρώνουν το κεφάλαιο για μια δεκαετία.

Η ζήτηση για αυτά τα δάνεια κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, καθώς οι εύποροι αγοραστές αναζητούσαν συμφωνίες υποθηκών που θα τους επέτρεπαν να διατηρήσουν το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων τους σε επενδύσεις υψηλότερης απόδοσης. Αυτή τάση βοήθησε τη First Republic να διπλασιάσει τα περιουσιακά της στοιχεία μέσα σε τέσσερα χρόνια, την οδήγησε όμως και στην πτώχευση.

Η εξαγορά από την JPMorgan

Μετά τη μαζική φυγή καταθέσεων και την κατάρρευση της μετοχής της στα τέλη Απριλίου, η First Republic Bank είχε φτάσει τις τελευταίες εβδομάδες σε αδιέξοδο: Πλήρωνε για τη χρηματοδότησή της τόσα όσα εισέπραττε από τα δάνειά της. Έτσι, οι ρυθμιστικές αρχές των ΗΠΑ απευθύνθηκαν σε ορισμένους ηγέτες του κλάδου για να ενθαρρύνουν μια νέα ώθηση με σκοπό την εξεύρεση ιδιωτικής λύσης.

Εν τέλει, ο Ομοσπονδιακός Οργανισμός Ασφάλισης Καταθέσεων ζήτησε από τις τράπεζες να περιγράψουν το τι ήταν διατεθειμένες να πληρώσουν και το σημαντικότερο, αν το πόσο αυτό θα επιβάρυνε το ταμείο του Οργανισμού.

Ο FDIC έλαβε επίσημες προσφορές από τέσσερα ιδρύματα: JPMorgan, Citizens Financial Group Inc., Fifth Third Bancorp και PNC Financial Services Group Inc. Ο Οργανισμός προτίμησε τελικά την JPMorgan, επειδή πρότεινε μια συμφωνία για την απόκτηση ολόκληρης της τράπεζας, υποσχόμενη να αναλάβει όλες τις καταθέσεις. Η συμφωνία εξαγοράς ανακοινώθηκε τις πρώτες πρωινές ώρες της Δευτέρας, με την JPMorgan, που είναι έτσι κι αλλιώς η μεγαλύτερη τράπεζα των ΗΠΑ, να γίνεται ακόμη μεγαλύτερη.