Ανέχεια και άγχος «ανάβουν» το τσιγάρο

20:00 1/11/2022 - Πηγή: Emea.gr

«Μου λένε να το πετάξω το ρημάδι
δεν παίρνει άλλη αναβολή
γι’ αυτό το κόβω απ’ αυτό το βράδυ […]»

Τους στίχους της Σάννυ Μπαλτζή που ερμήνευσε -σε μουσική του Λάκη Παπαδόπουλου– ο Βασίλης Καρράς το 2010, στο τραγούδι «Τελευταίο τσιγάρο», έχουν… τραγουδήσει πολλές φορές καπνιστές/καπνίστριες. Άλλοι/ες κάνουν πράξη τα λόγια του(ς) άλλοι/ες όχι. Όπως και να ‘χει, το κάπνισμα είναι ένα θέμα που απασχολεί πολύπλευρα και πολυεπίπεδα, με διαφορετικά εφαλτήρια (υγεία, οικονομικά, κοινωνικά), ατομικά και συλλογικά.

Με ορισμένες πτυχές αυτού του θέματος ασχολήθηκε η νέα έρευνα για το κάπνισμα που διεξήγαγε -με τη συμμετοχή 1.200 νοικοκυριών- τον Ιούνιο του 2022 η Marc για λογαριασμό της Παπαστράτος. Τ’ αποτελέσματά της παρουσιάστηκαν σήμερα (1/11) σε συνέντευξη τύπου, από τους Θωμά Γεράκη (διευθύνοντα σύμβουλο της Marc), Αναστάσιο Σταλίκα (καθηγητή και πρόεδρο του Τμήματος Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο) και Λένα Πλαΐτη (γενική διευθύντρια Επικοινωνίας της Παπαστράτος).

Πόσο συχνά γίνεται το τσιγάρο αιτία προβλημάτων και διαφωνιών μέσα σε μια σχέση; Σε πόσα σπίτια «δεν επιτρέπεται» το κάπνισμα; Τι αντίκτυπο έχει στη σχέση των καπνιστών με την οικογένεια και τους φίλους τους; Τελικά, πόσοι από τους καπνιστές αισθάνονται ότι είναι επαρκώς ενημερωμένοι για τις εναλλακτικές επιλογές τους; Απαντήσεις σε αυτές τις ερωτήσεις θα βρει κάποιος/κάποια στην έρευνα. Από την οποία, προκύπτει πως 7 στους 10 Έλληνες θεωρούν ξεπερασμένη συνήθεια το τσιγάρο.

Παρ’ όλα αυτά 2.250.000 εξακολουθούν να καπνίζουν. Γιατί, όπως ανέφερε -μεταξύ άλλων- ο κ. Σταλίκας έχει τεκμηριωθεί από μελέτες και έρευνες πως η συνέχιση του καπνίσματος είναι αποτέλεσμα εθισμού. Όμως, επίσης, έχει διαπιστωθεί ότι καθοριστικό ρόλο είτε στην πρώτη ρουφηξιά, είτε στη μη διακοπή ή και στο να ξαναρχίσει κάποιος/α το κάπνισμα διαδραματίζουν (και) στρεσογόνες καταστάσεις. Σε απλά ελληνικά, το άγχος και η ανέχεια αποτελούν «αναπτήρες».

«Οι σταθερές τάσεις»

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, σταθερό παραμένει και φέτος το ποσοστό των καπνιστών τσιγάρου στη χώρα μας. Το 28,5% των Ελλήνων καπνίζει – περίπου 2.250.000 άτομα – εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι άνδρες στις ηλικίες 45-65 ετών.

Από το σύνολο των καπνιστών, το 84% ανησυχεί για τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία του, θέτοντας την υγεία και την καλή φυσική κατάσταση στην κορυφή των κινήτρων για τη διακοπή του. Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με την έρευνα, οι απαιτητικές συνθήκες της ζωής εμποδίζουν τη διακοπή του καπνίσματος.

«Οι νέες και αξιοσημείωτες τάσεις» – #Notsocool στις διαπροσωπικές σχέσεις το τσιγάρο

Είναι πλέον ξεκάθαρο πως υπάρχει μία σαφής αποστροφή του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας απέναντι στο κάπνισμα, παρά το γεγονός ότι το ποσοστό των καπνιστών στην Ελλάδα παραμένει υψηλό.

Επτά στους δέκα Έλληνες (72%) θεωρούν το τσιγάρο μία ξεπερασμένη συνήθεια. Σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2021, οι ενστάσεις και η πίεση του κοινωνικού περιβάλλοντος καταγράφονται εντονότερες και η κοινωνική ανοχή μειώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Έξι στους δέκα καπνιστές (59%) ανέφεραν πως το κάπνισμα ενοχλεί τον/τη σύντροφο-μη καπνιστή και δημιουργεί διαφωνίες και τσακωμούς με τον/τη σύντροφό τους, ποσοστό αυξημένο συγκριτικά με το 52% και 49% αντίστοιχα της περσινής έρευνας.

Πέρα από τις συντροφικές σχέσεις των καπνιστών φαίνεται, επίσης, να επηρεάζονται αρνητικά και οι οικογενειακές και φιλικές τους σχέσεις, με την πλειονότητα των μη καπνιστών (66%) να ενοχλούνται από το γεγονός ότι ένα συγγενικό ή φιλικό τους πρόσωπο καπνίζει. Ενδιαφέρον παρουσιάζει, τέλος, το γεγονός ότι σχεδόν οι μισές ελληνικές οικογένειες (45%) δεν επιτρέπουν το κάπνισμα στο σπίτι τους.

Η κοινωνική απαίτηση για ενημέρωση «κλειδί» για τη διαχείριση του καπνίσματος

Και η φετινή έρευνα αναδεικνύει μια σοβαρή έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος. Μόλις ένας στους δέκα (11%) ερωτηθέντες ενήλικες δηλώνει επαρκώς ενημερωμένος, ποσοστό αυξημένο κατά 2% σε σύγκριση με το 2021. Η έλλειψη πληροφόρησης καταγράφεται σημαντική και στους καπνιστές.

Από όσους καπνίζουν, μόνο το 22% δηλώνει πως έχει την πληροφόρηση που χρειάζεται για να μεταβεί από το τσιγάρο σε μια καλύτερη εναλλακτική. Υπάρχει μία καθολική άποψη (87%) πως οι καπνιστές θα πρέπει να έχουν επαρκή ενημέρωση και πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα νέα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το υψηλό ποσοστό (63%) εκείνων που συμφωνούν με την άποψη πως ο βαθμός βλαπτικότητας ενός καπνικού προϊόντος θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν κατά την φορολόγησή του, όπως αντίστοιχα συμβαίνει σε άλλους κλάδους, π.χ. ενέργεια, αυτοκίνηση.

Η Λένα Πλαΐτη, σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, σημείωσε: «Για 2η συνεχή χρονιά παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας της Marc για το τσιγάρο, η οποία μας βοηθά να κατανοήσουμε όσα συμβαίνουν στην κοινωνία τόσο από τη μεριά των καπνιστών όσο και από εκείνη των μη καπνιστών για μία συνήθεια που παρότι θεωρείται ξεπερασμένη συνεχίζει να υιοθετείται από 1 στους 4 Έλληνες.

Δέσμευση που ακολουθεί κάθε πράξη μας στην Παπαστράτος είναι να μειώσουμε τους καπνιστές στην Ελλάδα κατά 1,5 εκατομμύριο μέχρι το 2025. Με όχημα την επιστήμη εντείνουμε τις προσπάθειές μας ώστε να υπάρχουν εναλλακτικές, καινοτόμες λύσεις για όσους επιμένουν να καπνίζουν, θεωρώντας, πάντα τη διακοπή του καπνίσματος ως την καλύτερη επιλογή για έναν καπνιστή».

Η έρευνα