Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα: Δέκατη, «φαρμακερή» και… τελευταία η χθεσινή αύξηση των επιτοκίων

07:02 15/9/2023 - Πηγή: Emea.gr

Στα τέλη Ιουλίου του 2023, οι… αισιόδοξοι του διεθνούς οικονομικού ρεπορτάζ «έσκιζαν τα ιμάτιά τους» ότι η άνοδος των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης που είχε αποφασιστεί στη θερινή συνεδρίαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα ήταν και η τελευταία, παρότι η Κριστίν Λαγκάρντ είχε αποφύγει εντέχνως να δεσμευθεί…

Είναι χαρακτηριστικό ότι η πλειοψηφία των οικονομολόγων που συμμετείχαν σε δημοσκόπηση του Bloomberg

τον Ιούλιο προέβλεπε ότι το επιτόκιο καταθέσεων ΔΕΝ θα φτάσει στο 4% και παρά τις πληθωριστικές πιέσεις, η ΕΚΤ θα πραγματοποιούσε ένα μικρό «διάλειμμα» ανάμεσα στην προαναφερθείσα 9η αύξηση των επιτοκίων και την αναπόφευκτη 10η.

Fast forward στις 14 Σεπτεμβρίου, στη χθεσινή ημέρα, ιστορικής σημασίας για την ευρωπαϊκή οικονομία, με τα επιτόκια να φτάνουν υψηλότερα από ποτέ τον 21ο αιώνα:

«Το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ αποφάσισε σήμερα να προχωρήσει σε νέα αύξηση (την ένατη συνεχόμενη από πέρυσι τον Ιούλιο) κατά 0,25% παρά την επί τα χείρω αναθεώρηση του ρυθμού ανάπτυξης της οικονομίας.

Μετά την νέα αύξηση, το βασικό επιτόκιο καταθέσεων της ΕΚΤ διαμορφώνεται στο 4%, και αυτό για τις κύριες πράξεις αναχρηματοδότησης στο 4,5%.

Η απόφαση αυτή του ΔΣ, όπως αναφέρει η σχετική ανακοίνωση, αντανακλά την αξιολόγηση του ΔΣ για τις προοπτικές για τον πληθωρισμό υπό το φως των εισερχόμενων οικονομικών και χρηματοοικονομικών δεδομένων, τη δυναμική του υποκείμενου πληθωρισμού και την ισχύ της μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής.

Οι μακροοικονομικές προβλέψεις του Σεπτεμβρίου του προσωπικού της ΕΚΤ για τη ζώνη του ευρώ βλέπουν μέσο πληθωρισμό στο 5,6% το 2023 (από 5,4% που προέβλεπαν οι οικονομολόγοι της ΕΚΤ τον Ιούνιο), 3,2% το 2024 (από 3% που ήταν τον Ιουνιο) και 2,1% (2,2% τον Ιούνιο) το 2025. Πρόκειται για αναθεώρηση προς τα πάνω για το 2023 και το 2024 και προς τα κάτω για το 2025. Η αναθεώρηση προς τα πάνω και το 2024 αντικατοπτρίζει κυρίως μια υψηλότερη πορεία για τις τιμές της ενέργειας. Οι υποκείμενες πιέσεις τιμών παραμένουν υψηλές, παρόλο που οι περισσότεροι δείκτες έχουν αρχίσει να υποχωρούν.

Οι προηγούμενες αυξήσεις επιτοκίων του Διοικητικού Συμβουλίου συνεχίζουν να μεταδίδονται δυναμικά. Οι συνθήκες χρηματοδότησης έχουν γίνει ακόμη πιο αυστηρές και περιορίζουν ολοένα και περισσότερο τη ζήτηση, η οποία αποτελεί σημαντικό παράγοντα για την επαναφορά του πληθωρισμού στο στόχο. Με τον αυξανόμενο αντίκτυπο αυτής της σύσφιγξης στην εγχώρια ζήτηση και την αποδυνάμωση του διεθνούς εμπορικού περιβάλλοντος, η ΕΚΤ μείωσε σημαντικά τις προβλέψεις της για την οικονομική ανάπτυξη. Αναμένουν τώρα ότι η οικονομία της ζώνης του ευρώ θα αναπτυχθεί κατά 0,7% (από 0,9%) το 2023, 1,0% (από 1,5%) το 2024 και 1,5% (από 1,6%) το 2025».

Δέκατη, «φαρμακερή» και… τελευταία η άνοδος των επιτοκίων

Αυτή τη φορά η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, δεσμεύθηκε εμμέσως πλην σαφώς ότι η χθεσινή αύξηση των επιτοκίων θα είναι και η τελευταία: «Τα βασικά επιτόκια της ΕΚΤ πλέον έχουν διαμορφωθεί σε επίπεδα τα οποία, αν διατηρηθούν για επαρκώς μεγάλο χρονικό διάστημα, θα έχουν σημαντική συμβολή στην έγκαιρη επαναφορά του πληθωρισμού στον στόχο». Η συνεδρίαση λοιπόν του Οκτωβρίου, η οποία μάλιστα θα διεξαχθεί στην Αθήνα, αναμένεται «ήσυχη».

Με τις δυσοίωνες προβλέψεις για τον πληθωρισμό να της επιτρέπουν να «βροντήξει» τη 10η συνεχή αύξηση των επιτοκίων και το διαβόητο σύστημα ψηφοφορίας επί των αποφάσεων, λόγω του οποίου έμεινε «εκτός» χθες και ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, να γίνεται… κομπολόι στα χέρια της, η «σιδηρά κυρία» της ευρωπαϊκής οικονομίας, Κριστίν Λαγκάρντ, ολοκλήρωσε αυτό που πριν από λίγες μόλις ημέρες έμοιαζε μάλλον απίθανο, υπό τις ιαχές ικανοποίησης κυρίως των Γερμανών τραπεζικών και οικονομολόγων: Κρέμερ, Χάινεμαν, Σλέβαϊς κ.α. επιδοκίμασαν την απόφασή της για άνοδο των επιτοκίων ως «ασπίδα» στον πληθωρισμό.

Τι σημαίνει επί του πρακτέου για την Ελλάδα και τις τράπεζές της

Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, η αύξηση της αβεβαιότητας για τις μελλοντικές προκλήσεις της ευρωπαϊκής οικονομίας οδηγεί σε αναβολή των επενδυτικών και καταναλωτικών αποφάσεων, με την άνοδο των επιτοκίων να δρα ανασταλτικά στην υλοποίηση των επενδύσεων, καθυστερώντας έτσι κάπως την ανάπτυξη της πατρίδας μας, η οποία ωστόσο έχει ως αντίβαρο την προ ολίγων ημερών ανάκτηση της πολυπόθητης επενδυτικής βαθμίδας από τον διεθνή Οίκο DBRS.

Η ισχυρή κερδοφορία των τεσσάρων συστημικών τραπεζών της Ελλάδας το πρώτο εξάμηνο του 2023 ήταν αναμφίβολα αποτέλεσμα και της ανόδου των επιτοκίων. Το έτος ξεκίνησε με θετικά επιτόκια της τάξης του 1,5% και στα μέσα του Σεπτεμβρίου έχουμε προσεγγίσει το 4%. Η ραγδαία αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ υπήρξε η κυριότερη πηγή για τα αρκετά υψηλά κέρδη τους / καθαρά έσοδα προμηθειών Eurobank 270 εκατ. ευρώ, Πειραιώς 263 εκατ. ευρώ από 227 εκατ. ευρώ, Alpha Bank 185 εκατ. ευρώ, Εθνική 178 εκατ. ευρώ.

Οι τέσσερις συστημικές τράπεζες στο πρώτο εξάμηνο του 2023 παρουσίασαν καθαρά έσοδα από τόκους 3,894 δισ. ευρώ, από 2,440 δισ. ευρώ στο αντίστοιχο περυσινό εξάμηνο, καταγράφοντας αύξηση 59,59%. Η Εθνική παρουσίασε έσοδα από τόκους ύψους 1,052 δισ. ευρώ, από 600 εκατ. ευρώ στο πρώτο εξάμηνο του 2022, η Eurobank 1,043 δισ. ευρώ, από 667εκατ. η Πειραιώς 935 εκατ. ευρώ, από 591 εκατ. ευρώ και η Alpha Bank 864 εκατ. ευρώ, από 582 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.