Η ψυχίατρος Στ. Χρηστίδη αποκαλύπτει στο BV τις άγνωστες πτυχές του εθισμού στο διαδίκτυο

00:02 31/12/2024 - Πηγή: Emea.gr

Το κυβερνητικό σχέδιο για την Εθνική Στρατηγική Προστασία των Ανηλίκων από τον Εθισμό στο Διαδίκτυο παρουσιάστηκε τη Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου σε ειδική εκδήλωση στο Ωδείο Αθηνών, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ένα σχέδιο που περιλαμβάνει τρεις βασικούς άξονες: την ενίσχυση του γονικού ελέγχου, την αντικειμενική πιστοποίηση της ηλικίας και τον διάλογο με τις πλατφόρμες.

Το πρόβλημα του εθισμού των παιδιών, των εφήβων και των νεαρών ενηλίκων έχει αρχίσει να παίρνει και

στην Ελλάδα διαστάσεις και το «στοίχημα» για την αντιμετώπισή του είναι πολύπλευρη. 

Τι ακριβώς είναι ο εθισμός στο ίντερνετ και ποια είναι τα χαρακτηριστικά αυτής της διαταραχής που πλήττει τα Ελληνόπουλα;

Η Στέλλα Χρηστίδη, ψυχίατρος και διευθύντρια της Μονάδας Απεξάρτησης 18 Ανω, του ψυχιατρικού νοσοκομείου Αττικής απαντά στις ερωτήσεις που της θέσαμε, αποκαλύπτοντας το προφίλ των παιδιών που πέφτουν στην παγίδα της εξάρτησης.

«Καταρχάς, να σας πω ότι δεν υπάρχει αναγνωρισμένος εθισμός στα social media. Η μοναδική διαταραχή που αναγνωρίζεται είναι το game disorder, η διαταραχή παιχνιδιού. Τα παιδιά δηλαδή που είναι εξαρτημένα από μια οθόνη είναι εξαρτημένα κυρίως από τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.

Παρ’ όλα αυτά δεν μπορούμε να μείνουμε αδιάφοροι στην υπεραπασχόληση των παιδιών, μικρών και μεγάλων, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οταν ένα παιδί δεν μπορεί να σταματήσει να ασχολείται στα σόσιαλ μίντια, όταν δεν μπορεί να αποσυνδεθεί, όταν δεν μπορεί να φανταστεί τη ζωή του χωρίς να κάνει αναρτήσεις, αλλά και χωρίς να παρακολουθεί τις ζωές των άλλων, υπάρχει σοβαρό ζήτημα.

Και αυτό είναι το σημαντικό: ότι αντί να ζούμε τη δική μας τη ζωή, ζούμε τις ζωές των άλλων».

Το προφίλ των εθισμένων παιδιών

Ο εθισμός έχει κάποια χαρακτηριστικά που έχουν να κάνουνε με το φύλο, την ηλικία, τα βιώματα του ατόμου.

@ «Τα κορίτσια είναι περισσότερο επιρρεπή απ’ ότι τα αγόρια.

@ Επίσης, τα κορίτσια εθίζονται αποκλειστικά από τα sosial media, σε αντίθεση με τα αγόρια που εξαρτώνται από τα παιχνίδια.

@ Οι ηλικίες στις οποίες ξεκινά ο εθισμός είναι περίπου τα έξι έτη, αλλά δεν είναι τόσο σύνηθες, οπότε επίσημα θα λέγαμε ότι αρχίζει στην ηλικία των δέκα ετών.

@ Οι έφηβοι δεν χρησιμοποιούν καθόλου το Facebook, δεν τους αρέσει γιατί το συγκεκριμένο μέσον χρειάζεται αλληλεπίδραση, εκεί γράφεις, σού απαντούν, πρέπει να διαβάσεις, να σκεφτείς. Εκείνοι όμως βαριούνται να γράψουν και να διαβάσουν. Και αυτή η διαπίστωση είναι πολύ θλιβερή. Γι’ αυτό μένουν στην εικόνα.

@ Ετσι χρησιμοποιούν το instagram και ψυχαγωγούνται περισσότερο παρακολουθώντας βιντεάκια στο tiktok.

@ Αυτό έχει πολλές συνέπειες, πέραν του εθισμού. Εχει να κάνει και με τα πρότυπα που ακολουθούν τα παιδιά στη ζωή τους, τις αρχές, τις αξίες, πολλές φορές μάλιστα η μόρφωσή τους περιορίζεται μόνο σε αυτά που θα δουν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

@ Δεν ξέρω αν τα παιδιά γνωρίζουν πια τι σημαίνει φιλία, έρωτας, σεξ.

@ Τα παιδιά βλέπουν πια και πολύ πορνογραφικό υλικό», μάς εξηγεί η κ. Χρηστίδη.

«Ποιο είναι το χειρότερο σημείο που μπορεί να φτάσει ένα παιδί; Η στιγμή που η χρήση του ίντερνετ είναι ο μοναδικός τρόπος ζωής είναι το χειρότερο σημείο. Οταν η επικοινωνία είναι περιορισμένη εκεί, όταν συναντά τους φίλους του μόνο μέσω του διαδικτύου, όταν ενημερώνεται μόνο από τα σόσιαλ μίντια, όταν αντικαθιστά το βιβλίο με την οθόνη, όταν σταματά τον αθλητισμό, ένα χόμπι, την εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου. Τότε υπάρχει σοβαρό πρόβλημα. Γιατί ο εθισμός δεν αφορά μόνο αυτό το στάδιο της ζωής, αλλά καθορίζει και το πώς ένας ανήλικος θα εξελιχθεί σε έναν ενήλικα», λέει η ψυχίατρος. 

Το τμήμα «προβληματικής χρήσης του διαδικτύου» λειτουργεί στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής από το 2009. Δημιουργήθηκε περίπου τον ίδιο καιρό με τη Μονάδα Εφηβικής Υγείας στο Νοσοκομείο Παίδων, ενώ αντίστοιχο τμήμα λειτουργεί και στο ΚΕΘΕΑ.

«Η Ελλάδα είναι αρκετά μπροστά στη θεραπεία. Εμείς βλέπουμε κυρίως νεαρούς ενήλικες, δηλαδή άτομα από 17 και πάνω. Τα πρώτα χρόνια είχαμε αποκλειστικά gamers, όσο περνούν τα χρόνια έχουμε και εθισμένους και στα υπόλοιπα.  

Στις περισσότερες περιπτώσεις γίνεται ψυχιατρική εκτίμηση γιατί έχουμε και υψηλά ποσοστά συν-νοσηρότητας, δηλαδή εκείνοι που έχουν εθισμό, πάσχουν και από άλλες διαταραχές, όπως κατάθλιψη, υπερβολικό άγχος. Τα παιδιά αυτά έχουν κάποιο ιστορικό πριν από τον εθισμό.

Η παρέμβασή  μας γίνεται κυρίως ψυχοθεραπευτικά, προσπαθούμε να καταλάβουμε γιατί έφτασε εκεί και να το βοηθήσουμε, όχι να σταματήσει εντελώς, αλλά να περιορίσει τη χρήση και να επιλέξει την πραγματική ζωή.

Τα πρώτα χρόνια είχαμε μεγάλη προσέλευση, με τα χρόνια οι οικογένειες έχουν εξοικειωθεί με την τεχνολογία, οπότε συχνά τους φαίνεται φυσιολογικό».

Η προβληματική χρήση έχει γίνει κανονική χρήση

-Στην Ελλάδα έχουμε περιστατικά που συναντάμε σε άλλες χώρες, όπου τα παιδιά εθίζονται τόσο πολύ που πεθαίνουν από ασιτία και ανυδρία;

«Οχι, δεν έχω ακούσει για κάτι τέτοιο, συμβαίνει όμως συχνά το αντίθετο, δηλαδή οι έφηβοι είναι τόσο πολλές ώρες μπροστά από έναν υπολογιστή τρώγοντας καθισμένοι junk food και φτάνουν να γίνονται νοσηρά παχύσαρκα, αφού δεν κινούνται και δεν βγαίνουν ποτέ από το σπίτι». 

-Πόσο διαρκεί η ψυχοθεραπεία;

«Η διάρκεια της ψυχοθεραπείας παίρνει -κατά μέσο όρο- από ενάμιση ως έναν χρόνο, αρχικά με ατομικές συνεδρίες και μετά με ομαδικές».  

-Θυμάστε κάποιο ιδιαίτερο περιστατικό στο οποίο μπορούμε να αναφερθούμε;

«Ναι, πρόκειται για έναν 18χρονο άνδρα που περιέγραφε την κατάστασή του ως εξής: ”το πνεύμα μου καταναλώνεται στην οθόνη, χάνω την επαφή με το σώμα, είμαι σε μία συνεχή μέθη, αισθάνομαι ένα ζόμπι”. Ο νεαρός αυτός είχε ιστορικό με έναν πολύ βίαιο πατέρα, είχε κακοποιηθεί τόσο πολύ που όταν ήταν δέκα ετών είχε αποπειραθεί να αυτοκτονήσει.

Αυτό που έλεγε ήταν ότι στο διαδίκτυο αισθανόταν ασφάλεια, ”έχω να κάνω κάτι χωρίς να φοβάμαι”.

Ξέρετε, αυτό το ακούμε συχνά και από παιδάκια που έχουν υποστεί σχολικό εκφοβισμό. Νιώθουν δηλαδή απειλή στο σχολείο και στο διαδίκτυο νιώθουν ασφαλή. Αυτό οδηγεί σε εθισμό. 

Ενα άλλο περιστατικό αφορούσε ένα παιδί περίπου 19 ετών που ζητούσε το ίδιο από τους γονείς του να του βάλουν όρια. Το ζευγάρι ήταν χωρισμένο, η μητέρα τον άφηνε να βρίσκεται μόνιμα μπροστά στον υπολογιστή και όταν ο πατέρας του πήγαινε στο σπίτι  για να τον δει, εκείνος τον παρακαλούσε να τον περιορίσει. Προφανώς οι γονείς δεν το κατάφεραν». 

-Φαντάζομαι ότι οι γονείς είναι αυτοί που σας ζητούν βοήθεια. Συμβαίνει να ζητήσουν και τα παιδιά;

«Για τα περισσότερα ζητούν οι γονείς τους, υπάρχουν όμως παιδιά που έρχονται μόνα τους και ζητούν βοήθεια. Αν ένα παιδί φτάσει στο σημείο να ζητήσει βοήθεια από μόνο του τότε το ποσοστό επιτυχίας αγγίζει το 80%», καταλήγει η ψυχίατρος Στέλλα Χρηστίδη.