Η τεχνητή νοημοσύνη στην εκπαίδευση: Τα υπέρ, τα κατά και η επίτευξη ισορροπίας μεταξύ προόδου και κινδύνων

07:31 23/5/2024 - Πηγή: Emea.gr

Η τεχνητή νοημοσύνη (AI) αποτελεί πια talk of the town, τόσο σε επίπεδο χωρών με τους κανόνες που προσπαθούν να θεσπίσουν για να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους που εγκυμονεί η παρουσία της, όσο και σε τομείς όπως η ιατρική, η φαρμακευτική, οι νομικές υπηρεσίες, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, με τη λίστα να μεγαλώνει διαρκώς. Κυριαρχεί ήδη σε κάθε τομέα της ζωής μας και φυσικά δε θα μπορούσε να λείπει από την εκπαίδευση. Αξιοποιώντας την τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης, τα σχολεία

και τα πανεπιστήμια μπορούν να βελτιώσουν τη μαθησιακή εμπειρία, την απόδοση των μαθητών και να εξορθολογίσουν την εκπαιδευτική διαδικασία στο σύνολό της, χωρίς να παραβλέπουμε τις προκλήσεις που παρουσιάζονται από την ευρεία υιοθέτησή της.

Η AI μπορεί να δημιουργήσει προσαρμοσμένες διαδρομές μάθησης για κάθε μαθητή με βάση τα δυνατά σημεία, τις αδυναμίες και τις μαθησιακές προτιμήσεις του. Αναλύοντας τα δεδομένα των μαθητών, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να εντοπίσει σημεία στα οποία οι μαθητές χρειάζονται επιπλέον υποστήριξη και να παρέχει στοχευμένες παρεμβάσεις. Αυτή η εξατομικευμένη προσέγγιση βοηθά τους μαθητές να κατακτήσουν τις έννοιες με το δικό τους ρυθμό και τους αποτρέπει από το να μείνουν πίσω. Οι αξιολογήσεις που υποστηρίζονται από AI προσαρμόζουν τη δυσκολία των ερωτήσεων με βάση την απόδοση ενός μαθητή. Εάν ένας μαθητής απαντήσει σωστά σε μια ερώτηση, η επόμενη ερώτηση θα είναι πιο δύσκολη και αντίστροφα. Αυτή η προσέγγιση παρέχει ένα ακριβέστερο μέτρο των γνώσεων και των δεξιοτήτων ενός μαθητή, διατηρώντας παράλληλα την συμμετοχή και δίνοντάς του κίνητρα.

Η βαθμολόγηση των εργασιών και των εξετάσεων μπορεί να είναι μια χρονοβόρα εργασία για τους εκπαιδευτικούς. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αυτοματοποιήσει τη διαδικασία βαθμολόγησης, παρέχοντας άμεση ανατροφοδότηση στους μαθητές και έτσι θα επιτρέψει στους εκπαιδευτικούς να επικεντρωθούν στη διδασκαλία. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να βαθμολογήσει ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής, σύντομης απάντησης, ακόμη και έκθεσης με υψηλή ακρίβεια, διασφαλίζοντας συνέπεια.

Επίσης, η AI μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να προετοιμαστούν για τις εξετάσεις, με σχόλια και εξατομικευμένα σχέδια μελέτης. Τα chatbots και οι εικονικοί δάσκαλοι μπορούν να βοηθήσουν τους μαθητές να συμμετάσχουν σε διαδραστικές μαθησιακές δραστηριότητες, ενώ τα προσαρμοσμένα τεστ εντοπίζουν τομείς όπου οι μαθητές χρειάζονται περισσότερη πρακτική. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να συμβάλει στη διασφάλιση της ακεραιότητας των εξετάσεων εντοπίζοντας τη λογοκλοπή. Τα συστήματα παρακολούθησης που λειτουργούν με AI μπορούν να παρακολουθούν τους μαθητές κατά τη διάρκεια διαδικτυακών εξετάσεων, επισημαίνοντας ύποπτη συμπεριφορά και αποτρέποντας την την αντιγραφή.

Στον αντίποδα βέβαια, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να δυσκολευτεί να αναπαράγει την ανθρώπινη δημιουργικότητα και ευαισθησία, οδηγώντας σε περιεχόμενο που στερείται προσωπικότητας ή πρωτοτυπίας. Επίσης, μπορεί να εγείρει ηθικά ζητήματα που σχετίζονται με προκαταλήψεις στους αλγόριθμους, πιθανές διακρίσεις και ανησυχίες για την προστασία της ιδιωτικής ζωής σχετικά με τη συλλογή και τη χρήση δεδομένων, ενώ οι προβλέψεις και οι αναλύσεις τεχνητής νοημοσύνης ενδέχεται να μην είναι πάντα ακριβείς ή αξιόπιστες, γεγονός που απαιτεί έλεγχο γεγονότων και διαφάνεια για τη διασφάλιση της αξιοπιστίας.

Η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να μειώσει την ανθρώπινη επαφή στην εκπαίδευση, επηρεάζοντας την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη και ενδεχομένως αποξενώνοντας τους μαθητές. Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης, όπως όλες οι τεχνολογίες, μπορούν να αντιμετωπίσουν τεχνικές δυσλειτουργίες που διαταράσσουν την εκπαιδευτική διαδικασία, επηρεάζοντας ενδεχομένως τα μαθησιακά αποτελέσματα των μαθητών. Αν και η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να παρέχει αυτοματοποιημένη ανατροφοδότηση, μπορεί να μην έχει την απόχρωση και την ευαισθησία του πλαισίου της ανθρώπινης ανατροφοδότησης, περιορίζοντας την ικανότητά της να καλύπτει μεμονωμένα στυλ μάθησης και ανάγκες.

Επιπρόσθετα, οι λύσεις που βασίζονται στην τεχνητή νοημοσύνη ενδέχεται να μην είναι καθολικά προσβάσιμες, θέτοντας εμπόδια για μαθητές με διαφορετικές ικανότητες ή μαθητές σε απομακρυσμένες περιοχές με περιορισμένη συνδεσιμότητα. Η εφαρμογή της μπορεί να είναι δαπανηρή για τους εκπαιδευτικούς και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, ιδίως για εκείνα με περιορισμένους προϋπολογισμούς, εμποδίζοντας ενδεχομένως την ευρεία υιοθέτησή της.

Η τεχνητή νοημοσύνη προσφέρει μεγάλες δυνατότητες βελτίωσης της εκπαίδευσης, αλλά ταυτόχρονα εγείρει ηθικές ανησυχίες σχετικά με την ιδιωτικότητα, την προκατάληψη και τον ρόλο των εκπαιδευτικών. Είναι σημαντικό να υιοθετηθεί μια ισορροπημένη προσέγγιση που αξιοποιεί την τεχνητή νοημοσύνη για την ενίσχυση της μάθησης, διατηρώντας παράλληλα το ανθρώπινο στοιχείο της εκπαίδευσης. Η τεχνητή νοημοσύνη και οι εκπαιδευτικοί από κοινού μέσω συνεργασίας μπορούν να δημιουργήσουν ένα πιο αποτελεσματικό, ελκυστικό και δίκαιο μαθησιακό περιβάλλον για όλους τους μαθητές. Οι προκλήσεις υπογραμμίζουν τη σημασία της προσεκτικής εξέτασης των δεοντολογικών, πρακτικών και κοινωνικών επιπτώσεων της ενσωμάτωσης της τεχνητής νοημοσύνης σε εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, ώστε να διασφαλιστεί η ισορροπημένη και αποτελεσματική χρήση αυτής της τεχνολογίας.