Μελέτη: «Ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης ως το 2030 μέσω της χρήσης ΑΠΕ»

11:48 5/10/2023 - Πηγή: Emea.gr

H μελέτη με τίτλο «Ενεργειακή ανεξαρτησία της Ευρώπης ως το 2030 μέσω της χρήσης ΑΠΕ» διαπιστώνει ότι η Ευρώπη θα μπορούσε να καταστεί ενεργειακά κυρίαρχη ως το 2030, παράγοντας ηλεκτρική ενέργεια χωρίς τη χρήση ορυκτών καυσίμων.

Η μελέτη ανατέθηκε από τον Όμιλο Aquila, μια εταιρεία επενδύσεων και ανάπτυξης έργων με έδρα το Αμβούργο της Γερμανίας που εστιάζει στην παραγωγή

και διαχείριση βασικών περιουσιακών στοιχείων για λογαριασμό των πελατών της, και εκπονήθηκε από το Potsdam Institute for Climate Impact Research, ένα εκ των κορυφαίων περιβαλλοντικών think tanks παγκοσμίως, από κοινού με άλλα έγκριτα Ινστιτούτα όπως η Ακαδημία Αθηνών.

Βασικά σημεία της έρευνας:

-Η εξασφάλιση της ενεργειακής αυτάρκειας σε Ευρωπαϊκό επίπεδο με τη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας θα κόστιζε 140 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως μέχρι το 2030 και 100 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως μέχρι το 2040.

–Το ενεργειακό σύστημα που θα βασίζεται 100% σε ΑΠΕ πέρα από το γεγονός ότι θα προσφέρει μηδενική κατανάλωση ενέργειας, θα συμβάλει σε μείωση του ενεργειακού κόστους για τους καταναλωτές, σε μείωση της αστάθειας σε περιόδους γεωπολιτικών κρίσεων ενώ θα ενισχύσει και την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα σε παγκόσμιο επίπεδο.

-Η Ευρώπη διαθέτει τους πόρους για να επιτύχει την ενεργειακή ανεξαρτησία μέσω ενός ενοποιημένου δικτύου που αξιοποιεί συμπληρωματικούς ευρωπαϊκούς πόρους.

-Συγκεκριμένα, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στη χρήση ηλιακής ενέργειας στο νότιο τμήμα της ηπείρου και στη χρήση αιολικής ενέργειας στον βορρά. Οι διαφορετικές πηγές ενέργειας θα πρέπει να συνδυαστούν, λαμβάνοντας υπόψη το πρόβλημα της ζήτησης θέρμανσης.

-Παράλληλα θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν και άλλες εναλλακτικές πηγές ενέργειας όπως η υδροηλεκτρική και η γεωθερμική ενώ μετά το 2030 το υδρογόνο θα αντικαταστήσει τους ορυκτούς πόρους.

–Το νέο σύστημα θα μπορέσει να απαλλαγεί από τις εισαγωγές φυσικού αερίου και πετρελαίου και από την εξάρτηση από ασταθείς χώρες όπως η Ρωσία.

-Οι απαραίτητες τεχνολογίες είναι ήδη διαθέσιμες, αλλά το σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας συνολικά δεν θα μπορέσει να απαλλαχθεί από χρήση ορυκτών καυσίμων πριν από το 2040.

–Ανάμεσα στα σημαντικότερα εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν περιλαμβάνονται τα ανεπαρκή ποσοστά αποθήκευσης ενέργειας και η έλλειψη των απαραίτητων υποδομών δικτύου.

-Πράγματι, η Ευρώπη θα μπορούσε να γίνει η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος. Όμως, οι ερευνητές προειδοποιούν ότι η ευκαιρία για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου ευρωπαϊκού συστήματος καθαρής ενέργειας που θα βασίζεται εξ ολοκλήρου σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας μπορεί να χαθεί εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα.

-Σε αυτό το πλαίσιο, οι πολιτικοί των χωρών της Ευρωπαϊκής ηπείρου καλούνται να αναπτύξουν «κοινή βούληση» μέσω της οποίας θα επιτευχθεί ο στόχος της ενεργειακής ανεξαρτησίας.

-Απαιτούνται στρατηγικές κινήσεις για την ανάπτυξη τοπικών ενεργειακών υποδομών ενώ παράλληλα απαιτείται και η εφαρμογή ενός ευνοϊκού νομοθετικού πλαισίου στην Ευρώπη το οποίο θα είναι ευθυγραμμισμένο με τους εθνικούς στόχους των χωρών.

Συστάσεις προς τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής:

-Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα πρέπει να προωθήσουν τη μαζική επέκταση της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με βάση τις ανανεώσιμες πηγές μέχρι το 2030. Επιπλέον, απαιτείται ετήσιος ρυθμός αύξησης της παραγωγής ΑΠΕ κατά περίπου 20%.

-Πρέπει να υιοθετηθούν πολιτικές για την αύξηση αυτής της επέκτασης ΑΠΕ μέσω επενδύσεων έντασης κεφαλαίου. Το κόστος συναλλαγών για τους συμμετέχοντες θα πρέπει να μειωθεί μέσω μέτρων όπως τα τιμολόγια τροφοδότησης. Συνολικά, θα πρέπει να κατευθυνθούν περισσότερα κεφάλαια στις ΑΠΕ, καθιστώντας αυτές τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων ακόμη πιο ελκυστικές για τα ιδιωτικά κεφάλαια. Το άνοιγμα των περιουσιακών στοιχείων καθαρής ενέργειας για μια ευρύτερη ομάδα επενδυτών και κεφαλαίων είναι ζωτικής σημασίας.

–Προκειμένου να επιταχυνθεί η κατασκευή έργων όπως τα αιολικά πάρκα, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να απλοποιήσουν τις διαδικασίες αδειοδότησης που δίνουν προτεραιότητα στην επέκταση του δικτύου ΑΠΕ. Οι μηχανισμοί πρέπει επειγόντως να απλοποιηθούν, εάν είναι απαραίτητο, και μέσω Οδηγιών-πλαισίου της ΕΕ.

-Τα σχέδια ανάπτυξης δικτύου από τους Ευρωπαϊκούς Διαχειριστές του Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας «ΔΣΜ» πρέπει να εξορθολογιστούν και να συντονιστούν ώστε να διευκολυνθεί η εφαρμογή τους. Η επέκταση ενός δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας που να διατηρεί ένα αυτάρκες ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να οργανωθεί τοπικά μόνο σε περιορισμένο βαθμό, καθώς οι ΑΠΕ είναι κατανεμημένες σε όλη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Απαιτούνται ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για την επέκταση του δικτύου και την καλύτερη σύνδεση της Ιβηρικής χερσονήσου με τα ευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας και υδρογόνου.

-Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να θεσπίσουν μια βιομηχανική πολιτική για την κατασκευή βασικών υποδομών, όπως η ηλιακή φωτοβολταϊκή τεχνολογία, που απαιτούνται για την υποστήριξη της επέκτασης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Αν θέλουμε να καταστήσουμε δυνατή την ενεργειακή ανεξαρτησία σήμερα, θα πρέπει να ξεκινήσουμε ανοικοδομώντας την βιομηχανική βάση στους αντίστοιχους τομείς.

-Το βασικό επιχείρημα για την οικοδόμηση εγχώριων (ευρωπαϊκών) παραγωγικών δυνατοτήτων που θα επιτρέψουν την κατασκευή ηλιακών φωτοβολταϊκών και αιολικών σταθμών είναι ότι οι ίσως φθηνότεροι παραγωγοί της παγκόσμιας αγοράς μπορεί να μην είναι πρόθυμοι να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό.

-Χρειάζεται περισσότερη κατάρτιση για την εξειδίκευση των εργαζομένων στον τομέα των ΑΠΕ, για να προλάβουμε το πρόβλημα έλλειψης εργατικού δυναμικού.

-Όταν πρόκειται για νέες τεχνολογίες, στόχος μας είναι η καινοτομία. Παρολαυτά, οι πολιτικοί δεν μπορούν να περιμένουν μέχρι να βρεθεί η βέλτιστη λύση. Απαιτούνται επενδύσεις στην καινοτομία αλλά και αξιοποίηση της υπάρχουσας τεχνολογίας, η οποία αν αξιοποιηθεί σωστά θα είναι υπεραρκετή.

-Οι αλλαγές στη ατομική συμπεριφορά του καθενός μπορούν να συμβάλουν στην εξοικονόμηση ενέργειας, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει ανάγκη για ευρεία υιοθέτηση τεχνολογιών όπως οι ηλεκτρικές αντλίες θερμότητας και τα ηλεκτρικά οχήματα.

-Μια σημαντική αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κατά την τρέχουσα δεκαετία από τον τομέα των μεταφορών φαίνεται αναπόφευκτη. Αυτό ενέχει τον κίνδυνο απότομης αύξησης της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας και πίεσης της αγοράς σε πιο σπάνιους πόρους όπως το κοβάλτιο, το νικέλιο και το λίθιο για την παραγωγή μπαταριών. Ως εκ τούτου, η αναπόφευκτη αύξηση αυτής της ζήτησης θα πρέπει να συνδυαστεί με πολιτικές που στοχεύουν πχ. στη μείωση της ιδιοκτησίας αυτοκινήτων.

-Λόγω της εξάρτησης από την εισαγωγή της βασικής τεχνολογίας, του κόστους και της ασφάλειας, η πυρηνική ενέργεια δεν αποτελεί βιώσιμη επιλογή. Οι υφιστάμενοι πυρηνικοί σταθμοί θα πρέπει να παραμείνουν σε λειτουργία μέχρι το τέλος του κύκλου ζωής τους, αλλά δεν θα πρέπει να κατασκευαστούν νέοι σταθμοί.

-Ο ευρωπαϊκός σχεδιασμός ανάπτυξης δικτύων πρέπει να αναδιαρθρωθεί. Μια κυρίαρχη ενεργειακά Ευρώπη που εργάζεται για την παροχή ενέργειας από ΑΠΕ κατά 100% χρειάζεται μια νέα προσέγγιση στον σχεδιασμό της. Η “προκατάληψη” προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας δεν χρειάζεται να εξαλειφθεί πλήρως. Αυτό που απαιτείται είναι ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός του δικτύου παραγωγής ενέργειας, που θα αντικαταστήσει το ανεξάρτητο σύστημα βελτιστοποίησης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ENTSO-E), φυσικού αερίου (ENTSO-G) και υδρογόνου.