Ο δασμολογικός πόλεμος δεν θα βγει σε καλό

06:02 19/2/2025 - Πηγή: Emea.gr

Οι δασμοί είναι απίθανο να επιλύσουν τις εμπορικές ανισορροπίες μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με αναλυτές της Barclays, οι οποίοι υποστηρίζουν ότι τέτοια μέτρα θα μπορούσαν να επιδεινώσουν την οικονομική αβεβαιότητα και να διαταράξουν τις εμπορικές ροές.

Ενώ οι ΗΠΑ έχουν προτείνει αμοιβαίους δασμούς σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσουν το εμπορικό τους έλλειμμα με τη ζώνη του ευρώ, η έρευνα της Barclays δείχνει ότι οι τρέχουσες διαφορές δασμών δεν είναι η κύρια αιτία αυτών των ανισορροπιών και ως

εκ τούτου, η αύξηση των δασμών δεν θα έκανε ελάχιστα για να τις διορθώσει.

Το εμπόριο μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ χαρακτηρίζεται από πλεόνασμα σε αγαθά για την Ευρώπη και πλεόνασμα σε υπηρεσίες για τις Η.Π.Α. Το 2023, η ζώνη του ευρώ κατέγραψε εμπορικό πλεόνασμα αγαθών με τις ΗΠΑ που ανήλθε στο 1,2% του ΑΕΠ της ΕΑ (177 δισεκατομμύρια ευρώ), ενώ οι ΗΠΑ διατήρησαν εμπορικό πλεόνασμα 0,8% του ΑΕΠ της ΕΑ (122 δισεκατομμύρια ευρώ). Αυτή η δομή, υποστηρίζουν οι αναλυτές, αντανακλά τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα παρά τις στρεβλώσεις του εμπορίου που προκαλούνται από τους δασμούς. Η ΕΕ εφαρμόζει χαμηλότερο μέσο δασμό στις εισαγωγές από τις ΗΠΑ από ό,τι οι ΗΠΑ σε προϊόντα της ΕΕ. Στοιχεία από τη Barclays υποδηλώνουν ότι το 2022, οι ΗΠΑ επέβαλαν μέσους δασμούς 2,7% στις γεωργικές εισαγωγές της ΕΕ και 1,4% σε μη γεωργικά προϊόντα. Συγκριτικά, η ΕΕ επέβαλε υψηλότερους συντελεστές 4,2% και 0,9%, αντίστοιχα, στα προϊόντα των ΗΠΑ. Παρά αυτές τις διαφορές, η Barclays καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η μικρή διακύμανση των δασμών δεν επηρεάζει σημαντικά τα συνολικά εμπορικά ισοζύγια.

Πέρα από τα επίπεδα των άμεσων δασμών, η απειλή αυξημένων δασμών εγκυμονεί σημαντικούς οικονομικούς κινδύνους. Η Barclays σημειώνει ότι ακόμη και η απλή συζήτηση των τιμολογίων δημιουργεί αβεβαιότητα, η οποία μπορεί να οδηγήσει τις επιχειρήσεις να καθυστερήσουν τις επενδυτικές αποφάσεις.

Επιπλέον, οι αυξήσεις των δασμών μπορούν να διαταράξουν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού, αυξάνοντας το κόστος παραγωγής και προκαλώντας αναποτελεσματικότητα σε βιομηχανίες που βασίζονται στο διασυνοριακό εμπόριο. Ο αντίκτυπος των δασμών θα μπορούσε να είναι ιδιαίτερα έντονος στη μεταποίηση, όπου οι ευρωπαϊκές εταιρείες εξάγουν σημαντικό όγκο αγαθών στις Η.Π.Α.

Η πρόταση για αμοιβαίους δασμούς εγείρει επίσης ερωτήματα σχετικά με ευρύτερες οικονομικές επιπτώσεις. Εάν οι ΗΠΑ εισαγάγουν νέους δασμούς με στόχο να αντισταθμίσουν το ευρωπαϊκό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα μπορούσαν να απαντήσουν μειώνοντας τους συντελεστές ΦΠΑ τόσο στα εγχώρια όσο και στα εισαγόμενα αγαθά. 

Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Barclays, μια τέτοια κίνηση θα ήταν πολιτικά και δημοσιονομική πρόκληση, δεδομένης της σημασίας του ΦΠΑ ως πηγής εσόδων για τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις.

Ο κίνδυνος ενός πλήρους δασμολογικού πολέμου παραμένει βασικό μέλημα για την οικονομική σταθερότητα και στις δύο περιοχές. Οι αναλυτές της Barclays προειδοποιούν ότι η κλιμάκωση των δασμών θα μπορούσε να οδηγήσει σε αντίποινα, επιτείνοντας περαιτέρω τις διατλαντικές εμπορικές σχέσεις.

Οι Βρυξέλλες έχουν ήδη επισημάνει ότι θα εφαρμόσουν αντίμετρα σε περίπτωση που οι ΗΠΑ επιβάλουν αδικαιολόγητους δασμούς, με πιθανούς δασμούς ύψους 2,83 δισεκατομμυρίων ευρώ σε αμερικανικά προϊόντα που πρόκειται να αποκατασταθούν σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων.

Δεδομένης αυτής της δυναμικής, η Barclays υποστηρίζει ότι οι δασμοί είναι ένα αναποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των εμπορικών ανισορροπιών μεταξύ της ΕΕ και των Η.Π.Α.

Αντί να επικεντρώνονται σε προστατευτικά μέτρα, οι αναλυτές προτείνουν ότι η προώθηση πολιτικών ανοιχτού εμπορίου και η ενίσχυση της οικονομικής συνεργασίας θα αποφέρει περισσότερα βιώσιμα οφέλη και για τις δύο οικονομίες.

Τονίζουν ότι η αντιμετώπιση των διαρθρωτικών εμπορικών διαφορών απαιτεί μακροπρόθεσμες στρατηγικές, όπως η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μέσω επενδύσεων στην καινοτομία και τις υποδομές, αντί να καταφεύγει σε βραχυπρόθεσμα δασμολογικά μέτρα που κινδυνεύουν περαιτέρω από τον οικονομικό κατακερματισμό.