Παρέμβαση Ντράγκι: Ξεχάστε τις ΗΠΑ – Η ΕΕ επέβαλε δασμούς στον εαυτό της

14:19 15/2/2025 - Πηγή: Emea.gr

Την επιτακτική ανάγκη για μία ριζική αλλαγή τονίζει σε άρθρο του στους Financial Times ο Μάριο Ντράγκι, καθώς η μέχρι πρότινος δράση δεν έχει αποδώσει καρπούς, απευθύνοντας κάλεσμα να «ξεχάσουμε τις ΗΠΑ», αφού, όπως λέει, «η Ευρώπη επέβαλε στον εαυτό της δασμούς έως 110%».

«Οι τελευταίες εβδομάδες υπενθύμισαν έντονα τα τρωτά σημεία της Ευρώπης. Η ευρωζώνη μόλις που αναπτύχθηκε στα τέλη του περασμένου έτους, υπογραμμίζοντας το πόσο

εύθραυστη είναι η ανάκαμψή της. Και οι ΗΠΑ άρχισαν να επιβάλλουν δασμούς στους κυριότερους εμπορικούς εταίρους τους, με την ΕΕ να είναι η επόμενη που θα τεθεί στο στόχαστρο» σημειώνει.

Η δύσκολη θέση της ΕΕ

Η προοπτική αυτή, όπως αναφέρει, δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερη βεβαιότητα για την ευρωπαϊκή ανάπτυξη, δεδομένης της εξάρτησης της οικονομίας από την εξωτερική ζήτηση, ενώ κάνει λόγο για δύο παράγοντες που οδήγησαν την ΕΕ σε αυτή τη δύσκολη θέση, οι οποίοι παράλληλα μπορούν και να την γλιτώσουν, μόνο όμως στην περίπτωση εκείνη που φανεί έτοιμη για ριζικές αλλαγές.

Ο πρώτος είναι η μακροχρόνια αδυναμία της ΕΕ να αντιμετωπίσει τους περιορισμούς στην προσφορά και κυρίως τους υψηλούς εσωτερικούς φραγμούς και τα ρυθμιστικά εμπόδια. Όπως εξηγεί, αυτά προκαλούν μεγαλύτερη ζημιά στην ανάπτυξη από οποιουσδήποτε δασμούς θα μπορούσε να επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ, ενώ οι αρνητικές επιπτώσεις με την πάροδο του χρόνου μεγαλώνουν. «Το ΔΝΤ εκτιμά ότι τα εσωτερικά εμπόδια της Ευρώπης ισοδυναμούν με δασμούς 45% για τη μεταποίηση και 110% για τις υπηρεσίες. Ετσι ουσιαστικά συρρικνώνεται η αγορά στην οποία δραστηριοποιούνται οι ευρωπαϊκές εταιρείες: το εμπόριο μεταξύ των χωρών της ΕΕ είναι λιγότερο από το μισό σε σύγκριση με το αντίστοιχο μεταξύ των πολιτειών των ΗΠΑ. Και καθώς η δραστηριότητα μετατοπίζεται περισσότερο προς τις υπηρεσίες, το συνολικό τους βάρος στην ανάπτυξη επιδεινώνει τα πράγματα» σημειώνει.

Παράλληλα, η ΕΕ επέτρεψε σε ρυθμιστικούς κανόνες να διέπουν το πιο καινοτόμο σκέλος των υπηρεσιών, το ψηφιακό, εμποδίζοντας την ανάπτυξη των ευρωπαϊκών τεχνολογικών εταιρειών και αποτρέποντας την οικονομία από το ξεκλείδωμα μεγάλων κερδών παραγωγικότητας. Παραθέτει μάλιστα ως παράδειγμα το κόστος συμμόρφωσης με τον GDPR, το οποίο εκτιμάται ότι έχει προκαλέσει μείωση έως και 12% στα κέρδη των μικρών εταιρειών τεχνολογίας στην Ευρώπη. «Συνολικά, η Ευρώπη έχει ουσιαστικά αυξήσει τους δασμούς εντός των συνόρων της και ενισχύει τους ρυθμιστικούς κανόνες σ’ έναν τομέα που αποτελεί περίπου το 70% του ΑΕΠ της ΕΕ. Η αποτυχία να καμφθούν τα εσωτερικά εμπόδια συνέβαλε επίσης στο ασυνήθιστα υψηλό εμπορικό άνοιγμα της Ευρώπης» εξηγεί.

Το εμπόριο, ως μερίδιο του ΑΕΠ από το 1999 έως και σήμερα έχει σημειώσει αύξηση σε 55% από 31% στην ευρωζώνη, την ώρα που στην Κίνα από 34% πήγε στο 37% και στις ΗΠΑ από 23% σε 25%, με το άνοιγμα αυτό να χαρακτηρίζεται ως πλεονέκτημα από τον Μάριο Ντράγκι, μέσα στον κόσμο παγκοσμιοποίησης, έχοντας όμως εξελιχθεί σε ευπάθεια.

Παρόλο που τα εμπόδια στο εσωτερικό της ΕΕ παρέμειναν υψηλά, τα εξωτερικά εμπόδια υποχώρησαν λόγω επιτάχυνσης της παγκοσμιοποίησης και οι εταιρείες της ΕΕ προσανατολίστηκαν στο εξωτερικό, για να υποκαταστήσουν την έλλειψη εγχώριας ανάπτυξης, με τις εισαγωγές να γίνονται πιο ελκυστικές.

Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990, το κόστος του εμπορίου στον τομέα των υπηρεσιών έχει μειωθεί περίπου κατά 11% στην ΕΕ, αλλά στο -16% για τις εισαγωγές από χώρες εκτός ΕΕ, εξηγώντας για ποιο λόγο το εμπόριο υπηρεσιών είναι περίπου το ίδιο σήμερα εκτός και εντός ΕΕ ως μερίδιο του ΑΕΠ.

Ο δεύτερος παράγοντας που εντοπίζει ο οικονομολόγος ότι εμποδίζει την Ευρώπη είναι το γεγονός ότι συνεχίζει να ανέχεται την ιδιαίτερα μικρή ζήτηση, μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008, γεγονός που έχει επιδεινώσει όλα τα ζητήματα που προκύπτουν από την περιορισμένη προσφορά.

Χαρακτηριστικά, μέχρι και την κρίση, η εγχώρια ζήτηση ως ποσοστό του ΑΕΠ στην ευρωζώνη ήταν κοντά στο μέσο του εύρους των αναπτυγμένων οικονομιών, όμως μετά την κρίση έπιασε πάτο και παρέμεινε εκεί, με τις ΗΠΑ να κρατούν σταθερά την κορυφή καθ’ όλη τη διάρκεια. Αυτό το χάσμα που διευρυνόταν όλο και περισσότερο βοήθησε να οδηγηθούμε σε υψηλά εμπορικά πλεονάσματα, καθώς το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της ευρωζώνης από γενικά ισοσκελισμένο μέχρι το 2008 έχει μετατοπιστεί σε επίμονα πλεονάσματα.

Εντωμεταξύ, η ασθενής ζήτηση έχει ανατροφοδοτήσει την πολύ αδύναμη αύξηση της συνολικής παραγωγικότητας – total factor productivity growth – μετά από υφέσεις, ένα μοτίβο το οποίο είναι άγνωστο στις ΗΠΑ. Κάτι τέτοιο εξηγείται από την επίδραση της ζήτησης στον κύκλο της καινοτομίας.

Ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας καταλήγει στο άρθρο του λέγοντας πως «Είναι πλέον σαφές ότι η δράση με αυτό τον τρόπο δεν έχει προσφέρει ούτε ευημερία για τους Ευρωπαίους ούτε υγιή δημόσια οικονομικά ούτε καν εθνική αυτονομία, η οποία απειλείται από την πίεση από το εξωτερικό. Γι’ αυτό χρειάζεται ριζική αλλαγή».