Σουηδία και Νορβηγία αναθεωρούν τα σχέδιά τους για μία κοινωνία χωρίς μετρητά

21:54 30/10/2024 - Πηγή: Emea.gr

Η Σουηδία και η Νορβηγία αναστέλλουν τα σχέδιά τους για μία κοινωνία χωρίς μετρητά λόγω φόβων ότι τα πλήρως ψηφιακά συστήματα πληρωμών θα τις καθιστούσαν ευάλωτες σε ρωσικές απειλές.

Σύμφωνα με τον Guardian, o συνδυασμός της καλής κάλυψης του διαδικτύου υψηλής ταχύτητας, των υψηλών ποσοστών ψηφιακού αλφαβητισμού, των μεγάλων αγροτικών πληθυσμών και των ταχέως αναπτυσσόμενων βιομηχανιών fintech είχε βάλει τους Σκανδιναβούς γείτονες σε γρήγορη τροχιά προς ένα μέλλον χωρίς μετρητά.

Το Swish,

ένα σύστημα πληρωμών μέσω κινητού τηλεφώνου που εγκαινίασαν έξι τράπεζες το 2012, είναι παντού στη Σουηδία, από πάγκους της αγοράς μέχρι καφετέριες και καταστήματα ρούχων.

Το αντίστοιχο νορβηγικό σύστημα, το Vipps, το οποίο συγχωνεύθηκε με το δανέζικο MobilePay το 2022 για να σχηματίσει το Vipps MobilePay, είναι επίσης πολύ δημοφιλές. Τον περασμένο μήνα, ξεκίνησε επίσης τη λειτουργία του στη Σουηδία.

Ο πρώην υποδιοικητής της κεντρικής τράπεζας της Σουηδίας είχε προβλέψει το 2018 ότι η Σουηδία θα είναι πιθανότατα χωρίς μετρητά μέχρι το 2025.

Όμως, η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022 και η επακόλουθη αύξηση του διασυνοριακού πολέμου και των κυβερνοεπιθέσεων που αποδίδονται σε φιλορωσικές ομάδες έχουν οδηγήσει σε επανεξέταση.

Η σουηδική κυβέρνηση έχει έκτοτε αναθεωρήσει πλήρως τη στρατηγική άμυνας και ετοιμότητας, εντασσόμενη στο ΝΑΤΟ, ξεκινώντας μια νέα μορφή εθνικής υπηρεσίας και επαναδραστηριοποιώντας την υπηρεσία ψυχολογικής άμυνας για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης από τη Ρωσία και άλλους αντιπάλους. Την ίδια στιγμή, η Νορβηγία έχει αυστηροποιήσει τους ελέγχους στα σύνορά της με τη Ρωσία.

Η επανεξέταση της ασφάλειας επεκτείνεται στα θεμελιώδη στοιχεία του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι πληρώνουν για αγαθά και υπηρεσίες.

Σε ένα φυλλάδιο με τίτλο «Αν έρθει κρίση ή πόλεμος» που θα σταλεί σε κάθε σπίτι στη Σουηδία τον επόμενο μήνα, το υπουργείο Άμυνας συμβουλεύει τους πολίτες να χρησιμοποιούν τακτικά μετρητά και να έχουν τουλάχιστον εβδομαδιαίο απόθεμα σε διάφορες ονομαστικές αξίες, καθώς και πρόσβαση σε άλλες μορφές πληρωμής, όπως τραπεζικές κάρτες και ψηφιακές υπηρεσίες πληρωμών.

«Εάν μπορείτε να πληρώνετε με διάφορους τρόπους, ενισχύετε την ετοιμότητά σας», αναφέρει.

Η κυβέρνηση εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο θέσπισης νομοθεσίας για την προστασία της δυνατότητας πληρωμής με μετρητά για ορισμένα αγαθά. Τα μετρητά είναι νόμιμο χρήμα στη Σουηδία, αλλά τα καταστήματα και τα εστιατόρια μπορούν ουσιαστικά να μείνουν χωρίς μετρητά, αρκεί να αναρτήσουν μια ειδοποίηση με τους περιορισμούς τους όσον αφορά τους τρόπους πληρωμής.

Οι Νορβηγοί πελάτες λιανικής πώλησης είχαν πάντα το δικαίωμα να πληρώνουν με μετρητά, αλλά αυτό δεν έχει επιβληθεί και τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι λιανοπωλητές έχουν γίνει χωρίς μετρητά, αποκλείοντας περίπου 600.000 άτομα που δεν έχουν πρόσβαση σε ψηφιακές υπηρεσίες.

Η κυβέρνηση ενήργησε το καλοκαίρι, θεσπίζοντας νομοθεσία βάσει της οποίας οι λιανοπωλητές μπορούν να τιμωρούνται με πρόστιμο ή κυρώσεις εάν δεν δέχονται πληρωμές με μετρητά από την 1η Οκτωβρίου.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης και Δημόσιας Ασφάλειας δήλωσε ότι «συνιστά σε όλους να έχουν κάποια μετρητά στο χέρι λόγω των τρωτών σημείων των ψηφιακών λύσεων πληρωμών σε κυβερνοεπιθέσεις». 

Η υπουργός Δικαιοσύνης και Εκτάκτων Αναγκών της χώρας, Emilie Enger Mehl, δήλωσε νωρίτερα φέτος: «Εάν κανείς δεν πληρώνει με μετρητά και κανείς δεν τα δέχεται, τα μετρητά δεν θα αποτελούν πλέον πραγματική λύση έκτακτης ανάγκης όταν η κρίση φτάσει στο τέλος της».

Παρατεταμένες διακοπές ρεύματος, βλάβες συστημάτων ή ψηφιακές επιθέσεις στα συστήματα πληρωμών και τις τράπεζες θα μπορούσαν να αφήσουν τα μετρητά ως «τη μόνη εναλλακτική λύση που είναι εύκολα διαθέσιμη», δήλωσε η ίδια.

Ο Max Brimberg, ερευνητής στην κεντρική τράπεζα της Σουηδίας, δήλωσε ότι η απομάκρυνση από τα μετρητά οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον ιδιωτικό τομέα. Πολλές από τις τράπεζες της χώρας κατήργησαν τα μετρητά στα τοπικά υποκαταστήματα πριν από λίγο καιρό, γεγονός που έκανε τις ψηφιακές υπηρεσίες πληρωμών εύκολο να αναπτυχθούν σε ένα πολύ πρόθυμο κοινό.

Το ποσοστό των αγορών με μετρητά στα φυσικά καταστήματα έχει μειωθεί από σχεδόν 40% το 2012 σε περίπου 10% τα τελευταία χρόνια και ο Brimberg δήλωσε ότι υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για το ενδεχόμενο να ξεπεραστούν τα μετρητά.

«Αυτό είναι κάτι που εμείς ως κεντρική τράπεζα αλλά και η κεντρική κυβέρνηση βλέπουμε ως πιθανό κίνδυνο, ιδίως για τους ανθρώπους που δεν έχουν ακόμη υιοθετήσει την ψηφιακή οικονομία, αλλά και για την ετοιμότητα σε περίπτωση που υπάρξει μια επίθεση με όπλα ή μια ένοπλη επίθεση εναντίον της Σουηδίας ή μιας κοντινής χώρας», δήλωσε.

«Έτσι, τα μετρητά καλύπτουν έναν πολύ συγκεκριμένο ρόλο στο σύστημα πληρωμών, τόσο επειδή εκδίδονται από το κράτος όσο και επειδή είναι η μόνη μορφή πληρωμής που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε εάν τα συστήματα για την ηλεκτρική ενέργεια ή τα δίκτυα επικοινωνιών δεν λειτουργούν όπως συνήθως».

Επειδή όλα τα σουηδικά συστήματα πληρωμών αποτελούσαν μέρος ενός οικοσυστήματος, μια επίθεση θα μπορούσε να οδηγήσει την κοινωνία σε αδιέξοδο, είπε.

«Σχεδόν κάθε λειτουργία που κάνεις στην κοινωνία πρέπει να χρησιμοποιείς κάποιο είδος ανάλυσης πληρωμής ή επαλήθευσης, είτε με ηλεκτρονική ταυτότητα είτε με ηλεκτρονική πληρωμή», είπε.

«Όλα αυτά θα κινδύνευαν να υπονομεύσουν τη λειτουργικότητα ολόκληρου του συστήματος στη Σουηδία, εάν αποτύγχαναν».

Η κεντρική τράπεζα εξετάζει το ενδεχόμενο δημιουργίας και έκδοσης μιας «ηλεκτρονικής κορώνας» που θα λειτουργούσε ως «ψηφιακό συμπλήρωμα των μετρητών», αλλά η εφαρμογή της θα απαιτούσε πολιτική εντολή.

Ο Hans Liwång, καθηγητής επιστήμης συστημάτων για την άμυνα και την ασφάλεια στο Σουηδικό Πανεπιστήμιο Άμυνας, δήλωσε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με το αν τα μετρητά είναι καλύτερα από τις ψηφιακές πληρωμές απέναντι στις σύγχρονες απειλές.

Αναφερόμενος στην Ουκρανία, όπου τα ψηφιακά συστήματα αποδείχθηκαν ζωτικής σημασίας για την ανθεκτικότητά της, είπε: «Η Ουκρανία είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα του να προχωράς στο μέλλον όταν υπάρχει πόλεμος και όχι προς τα πίσω».