Τα ιδιωτικά τζετ κάνουν κακό στο κλίμα

13:32 14/2/2025 - Πηγή: Emea.gr

Η ποσότητα των εκπομπών CO2 αυξάνεται, όσο μεγαλώνει ο αριθμός πτήσεων με ιδιωτικά τζετ. Η Ελβετία είναι ένας από τους συχνότερους προορισμούς για τέτοιου είδους αεροσκάφη. Τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο, το μικροσκοπικό αεροδρόμιο του Έγκαντιν (Σεντ Μόριτζ – Ελβετία) είναι γεμάτο αεροσκάφη. Μάλιστα, ορισμένες ημέρες, προσγειώνονται και απογειώνονται 30 έως 100 αεροσκάφη. Τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί ο αριθμός των αεροσκαφών από την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τη Βραζιλία και τη Μέση Ανατολή. Το 2023, το μικρό αεροδρόμιο κατέγραψε σχεδόν 17.300

κινήσεις αεροσκαφών. 

Στα τέλη Ιανουαρίου το Σεν Μόριτζ υποδέχθηκε 25.000 επισκέπτες στο 40ο Παγκόσμιο Κύπελλο Πόλο. Το τουρνουά πόλο στο Σεντ Μόριτζ πραγματοποιήθηκε λίγες ημέρες μετά την ετήσια συνάντηση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF) στο Νταβός. Πολλοί από τους 3.000 αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, επιχειρηματίες και άλλους ιθύνοντες έφτασαν με ιδιωτικό τζετ. Προσγειώθηκαν στα αεροδρόμια του Έγκαντιν, του Αλτενρέιν και της Ζυρίχης και στη συνέχεια πέταξαν στο Νταβός με ελικόπτερα. Το συνέδριο προκαλεί κάθε χρόνο έκρηξη της δραστηριότητας των ιδιωτικών τζετ. Σύμφωνα με την Greenpeace, πάνω από 1.000 ιδιωτικά τζετ προσγειώθηκαν στην Ελβετία κατά τη διάρκεια του εβδομαδιαίου συνεδρίου WEF το 2022.Ωστόσο, η Ελβετία δεν αποτελεί δημοφιλή προορισμό μόνο για τα τζετ των υπερπλουσίων κατά τη διάρκεια τέτοιων εκδηλώσεων, αλλά καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Σε μια έκθεση που ανατέθηκε από την Greenpeace και δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2023, διαπιστώθηκε ότι η Ελβετία ευθύνεται για σχεδόν το 5% των εκπομπών από τα ιδιωτικά τζετ στην Ευρώπη. Επιπλέον, ο αριθμός των κινήσεων αεροσκαφών έχει αυξηθεί κατά 63% σε σύγκριση με το 2021.

Παρόλο που τα ιδιωτικά τζετ χρησιμοποιούνται μόνο από το 0,003% του παγκόσμιου πληθυσμού, αποτελούν την πιο επιβλαβή για το περιβάλλον μορφή μεταφοράς. Λεπτομερείς και ανεξάρτητες μελέτες γίνονται όλο και πιο σαφείς σχετικά με τον τρόπο χρήσης αυτών των αεροσκαφών και τις επιπτώσεις που έχουν στο περιβάλλον.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ο παγκόσμιος στόλος των αεροσκαφών έχει υπερδιπλασιαστεί από περίπου 10.000 αεροσκάφη το 2000 σε 23.100 στα μέσα του 2022, όπως δείχνει μια έκθεση του Ινστιτούτου Πολιτικών Μελετών (IPS) από το 2023. Έκτοτε, ο τομέας της επαγγελματικής αεροπορίας συνεχίζει να αναπτύσσεται σταθερά και αναμένεται να λειτουργούν επιπλέον 8.100 αεροσκάφη μέχρι το 2033.

Σύμφωνα με τις προαναφερθείσες μελέτες, ο αριθμός των πτήσεων με ιδιωτικά τζετ αυξήθηκε σημαντικά, ιδίως μετά την πανδημία του κορονοϊού, ιδίως στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Στη Γερμανία, ο αριθμός των πτήσεων ιδιωτικών τζετ έχει επίσης αυξηθεί σε επίπεδο ρεκόρ.

Μια πρόσφατη ανάλυση 19 εκατομμυρίων πτήσεων μεταξύ 2019 και 2023 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature δείχνει μια εντυπωσιακή αύξηση των εκπομπών CO2 κατά 50%. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς που παρουσιάστηκαν, οι πτήσεις αυτές προκάλεσαν περίπου 15,6 εκατομμύρια τόνους CO2 σε άμεσες εκπομπές το 2023, κάτι που αντιστοιχεί σε περίπου 3,6 τόνους CO2 ανά πτήση. Το 2019, οι συνολικές εκπομπές CO2 εξακολουθούσαν να ανέρχονται σε 10,7 εκατομμύρια τόνους.

Περίπου 3,6 εκατομμύρια πτήσεις αναμένεται να έχουν πραγματοποιηθεί με ιδιωτικά τζετ παγκοσμίως το 2024, σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας συμβούλων WingX. Αυτό είναι 30% περισσότερο από ό,τι το 2019.

Περισσότερα από τα δύο τρίτα (18.163) των ιδιωτικών τζετ παγκοσμίως είναι νηολογημένα στις ΗΠΑ, πολύ περισσότερα από ό,τι στη Βραζιλία (927) και τον Καναδά (770). Η Μάλτα κατέχει το ρεκόρ των εγγεγραμμένων τζετ ανά κάτοικο (46,5 ανά 100.000), ενώ η Ελβετία βρίσκεται στην τρίτη θέση (3,76). Εκτός των ΗΠΑ και της Ευρώπης, η Βραζιλία, η Μέση Ανατολή και η Καραϊβική είναι δημοφιλείς προορισμοί για ιδιωτικά τζετ.

Η προαναφερθείσα μελέτη Nature ανέλυσε τις κινήσεις πάνω από 25.000 εγγεγραμμένων ιδιωτικών αεροσκαφών και σχεδόν 19 εκατομμυρίων ιδιωτικών πτήσεων μεταξύ 2019 και 2023.
Η πλειονότητα των πτήσεων ήταν για λόγους αναψυχής, όπως προκύπτει από την ανάλυση. Η μελέτη προσδιόρισε επίσης τον αντίκτυπο των πτήσεων από και προς διεθνείς εκδηλώσεις υψηλού προφίλ, όπως το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 2018 στο Κατάρ (1846 πτήσεις) και η Διάσκεψη του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή COP28 στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (291).
Οι αναλυτές διαπίστωσαν επίσης ότι τα μισά αεροσκάφη χρησιμοποιήθηκαν για πτήσεις μικρών αποστάσεων κάτω των 500 χιλιομέτρων και σε 900.000 μετακινήσεις όπως τα ταξί για πτήσεις κάτω των 50 χιλιομέτρων.

Στις ΗΠΑ, διασημότητες όπως η Taylor Swift και η Kylie Jenner έχουν δεχθεί πυρά για την εντατική χρήση ιδιωτικών τζετ και για εξαιρετικά σύντομες πτήσεις (για παράδειγμα, με χρόνο πτήσης μόλις 17 λεπτά). Η δεξαμενή σκέψης T3 Transportation Think Tank εντόπισε πολυάριθμα παραδείγματα ιδιωτικών πτήσεων μικρών αποστάσεων στην Ελβετία, μεταξύ των οποίων 152 από τη Σιόν στη Γενεύη (90 χλμ.) και 84 από τη Λωζάνη στη Γενεύη (60 χλμ.).

Το σημαντικότερο συμπέρασμα της μελέτης Nature είναι σαφές: “Η ιδιωτική αεροπορία συμβάλλει όλο και περισσότερο στην κλιματική αλλαγή”. Τα ιδιωτικά αεροσκάφη είναι γνωστό ότι έχουν υπερβολικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Παρόλο που τα ιδιωτικά αεροσκάφη αντιπροσωπεύουν μόνο το 4% της παγκόσμιας αεροπορικής κίνησης, εκπέμπουν περίπου δέκα φορές περισσότερα αέρια του θερμοκηπίου ανά επιβάτη από ό,τι οι συμβατικές πτήσεις.

Μια τυπική πτήση με ιδιωτικό τζετ εκπέμπει 4,46 τόνους CO2 ανά πτήση. Αυτό είναι περισσότερο από τις ετήσιες εκπομπές CO2 ανά κάτοικο στην Ελβετία (εξαιρουμένων των εκπομπών που παράγονται στο εξωτερικό και εισάγονται). Έχοντας επίγνωση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων, ορισμένα τμήματα της βιομηχανίας αεροσκαφών έχουν προσπαθήσει να προσφέρουν στους πελάτες τους επιλογές φιλικές προς το περιβάλλον, όπως πράσινα καύσιμα αεροσκαφών ή αντισταθμίσεις άνθρακα.

Πρόσφατη επιστημονική έρευνα δείχνει πώς ο τομέας συνεχίζει να ανθεί μετά τη στροφή των πλούσιων ανθρώπων στην ιδιωτική αεροπορία κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κοροναϊού και των συναφών παγκόσμιων αποκλεισμών.Η αυξανόμενη ζήτηση οφείλεται στις ανησυχίες για την υγεία και την ασφάλεια, καθώς και στην επιθυμία για ιδιωτικότητα, ευελιξία και εξατομικευμένες υπηρεσίες.

Τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα καθιστούν τα πολυτελή ταξίδια με ιδιωτικά τζετ πιο προσιτά για ευρύτερους κύκλους. Η ιδιοκτησία και η συντήρηση ενός ιδιωτικού τζετ που κοστίζει δεκάδες εκατομμύρια ελβετικά φράγκα προορίζεται μάλλον για τους υπερπλούσιους. Αλλά μέσω εταιρειών που προσφέρουν πτήσεις τσάρτερ κατά παραγγελία, συνδρομές ή μετοχική ιδιοκτησία, είναι όλο και πιο πιθανό να χρησιμοποιήσετε ένα τζετ με ελαφρώς χαμηλότερο κόστος.
“Νομίζω ότι οι πτήσεις με ιδιωτικά τζετ εξακολουθούν να είναι πολύ ελιτίστικες, ακόμη και αν τα τέλη τσάρτερ σε ορισμένα δρομολόγια έχουν γίνει πλέον πιο προσιτά”, λέει ο Gössling.
Ορισμένες φορές υπάρχουν ακόμη και σχετικά φθηνές προσφορές όταν οι επιβάτες μεταφέρονται με πτήσεις με “κενό πόδι”. Το περασμένο καλοκαίρι, για παράδειγμα, μια πτήση με business jet από το Μόναχο προς τη Γενεύη χωρίς επιστροφή προσφέρθηκε για 1190 ευρώ, αφού οι τιμές είχαν μειωθεί κατά 80%, όπως μετέδωσε η γαλλόφωνη ελβετική τηλεόραση RTS.

Ωστόσο, οι αερομεταφορές και ειδικότερα τα ιδιωτικά αεροσκάφη είναι πιθανό να παραμείνουν σταθερά στο στόχαστρο των περιβαλλοντικών ακτιβιστών. Ζητούν τακτικά αυστηρότερη φορολόγηση και ρύθμιση για να δυσκολέψουν τη χρήση επαγγελματικών τζετ και να δημιουργήσουν ίσους όρους ανταγωνισμού.
Οι επικριτές διαμαρτύρονται επανειλημμένα ότι, σε αντίθεση με τους οδηγούς αυτοκινήτων στην Ευρώπη, οι αεροπορικές εταιρείες δεν πληρώνουν φόρους για τα καύσιμά τους (κηροζίνη). Τα αεροπορικά εισιτήρια απαλλάσσονται επίσης συνήθως από τον ΦΠΑ.

Περιστασιακά, εμφανίζονται και πιο θεαματικές μορφές διαμαρτυρίας. Κατά τη διάρκεια του φετινού Οικονομικού Φόρουμ στο Νταβός, σχεδόν 30 ακτιβιστές της Greenpeace εισέβαλαν στο αεροδρόμιο του Έγκαντιν για να “κατασχέσουν” συμβολικά ιδιωτικά τζετ δίπλα στον διάδρομο προσγείωσης. Προσάρμοσαν φουσκωτές μπάλες και αλυσίδες σε σταθμευμένα αεροπλάνα για μια φωτογραφική ευκαιρία για να καταγγείλουν την αυξανόμενη χρήση ιδιωτικών τζετ από τους υπερπλούσιους.