ΑΟΖ: Από μηχανής θεός ή διάβολος μεταμορφωμένος;

07:26 7/3/2013 - Πηγή: Matrix24

Η Ιστορία έχει πολλές φορές αποδείξει ότι ένας λαός, σε πολλές περιόδους, έχει ανάγκη από ένα νέο εθνικό όραμα. Μία νέα «Μεγάλη Ιδέα», που να τον συνεγείρει, να μην τον αφήνει καθηλωμένο στη μιζέρια της διαχείρισης της καθημερινότητας και να τον κινητοποιεί για τα περαιτέρω. Αυτό ισχύει ειδικά για έναν λαό που υποφέρει, όπως τώρα, στην Ελλάδα.

Σε τέτοιες περιπτώσεις κρίσης, ο

εκάστοτε ηγέτης έχει την ευκαιρία, είτε εκμεταλλευόμενος μία άλλη κρίση, είτε προβαίνοντας σε «εξαγωγή κρίσης», είτε προβάλλοντας ένα νέο όραμα, άσχετο με την κρίση, να συσπειρώσει το λαό γύρω του και να κερδίσει πολύτιμο πολιτικό χρόνο. Μία κρίση, τις πλημμύρες της Βαυαρίας, εκμεταλλεύθηκε ο Σρέντερ και, αντιδρώντας υποδειγματικά, κέρδισε μία από χέρι χαμένη εκλογική αναμέτρηση. Με την εξαγωγή της κρίσης και τον «πόλεμο των Φόκλαντς» κέρδισε πολύτιμο χρόνο η Θάτσερ, συσπειρώνοντας και αποπροσανατολίζοντας τον βρετανικό λαό από τη θανατηφόρο λιτότητα που τού είχε επιβάλει. Και τώρα, ο Αντώνης Σαμαράς, έχει αναγάγει την ανακήρυξη ΑΟΖ σε νέο μείζονα εθνικό στόχο, θωπεύοντας το ανακλαστικό του «από μηχανής θεού», που είναι εγγεγραμμένο στο συλλογικό υποσυνείδητο του Έλληνα, ήδη από την εποχή της αρχαίας τραγωδίας.

Δεν είναι πανάκεια

Όμως, η ΑΟΖ δεν είναι πανάκεια. Ούτε καν ο «από μηχανής θεός». Και η Κύπρος οριοθέτησε ΑΟΖ, βρήκε υδρογονάνθρακες, έχει αποδεδειγμένα έναν θησαυρό στο υπέδαφός της, αλλά την τρόικα δεν τη γλίτωσε. Τους ίδιους εκβιασμούς με εμάς υφίσταται, να γευθεί την πικρή γεύση της λιτότητας ετοιμάζεται.
Ο πρωθυπουργός, πάντως, ήδη προεκλογικά, προέβαλλε την ΑΟΖ ως μία από τις μεγάλες κινήσεις που θα έπραττε η κυβέρνησή του. Και πολλοί Έλληνες πίστεψαν ότι στους υδρογονάνθρακες της ΑΟΖ θα βρεθεί η λύση για την κρίση. Είχαν συμβάλει σ’ αυτό διάφορες θεωρίες συνωμοσίας, αλλά και διάφοροι «ψεκασμένοι » και «Καμμένοι» της πολιτικής και της δημοσιογραφίας, που προετοίμαζαν την κοινή γνώμη για τη μετατροπή της Ελλάδας σε Σαουδική Αραβία.

Χρονίζουσα εκκρεμότητα

Κι όμως, στην πρόσφατη συνάντησή του με τον Ταγίπ Ερντογάν, στην Κωνσταντινούπολη, ο Αντώνης Σαμαράς άφησε πίσω του τις μεγαλόστομες διακηρύξεις. Στη σχετική συνέντευξη τύπου, ακόμη κι όταν ο Τούρκος πρωθυπουργός υπονόησε συνδιαχείριση, ο κ. Σαμαράς περιορίστηκε να πει απλώς ότι το θέμα δεν είναι «της ώρας», ενώ δύο εβδομάδες νωρίτερα, είχε… πληροφορήσει το Γάλλο πρόεδρο, Φρανσουά Ολάντ, ότι «οι ελληνικοί υδρογονάνθρακες είναι και ευρωπαϊκοί υδρογονάνθρακες». Ίσως να είδε στους Γάλλους, τους Ισραηλινούς που είδαν οι Κύπριοι.
Σε κάθε περίπτωση, η ανακήρυξη ΑΟΖ δεν είναι απλό πράγμα. Και κυρίως, δεν είναι και δεν μπορεί να είναι ένα αυτόνομο διπλωματικό σχέδιο, ξεκομμένο από τις χρονίζουσες ελληνοτουρκικές εκκρεμότητες. Καλώς ή κακώς, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας υπάρχουν ανοιχτά θέματα στο Αιγαίο. Υπάρχουν τουρκικές διεκδικήσεις που αντιβαίνουν το διεθνές δίκαιο. Υπάρχουν ελληνικές αξιώσεις που πολλές φορές υπερβαίνουν τις διεθνείς συμβάσεις. Υπάρχει εν ισχύι ένα casus belli, αλλά και ορισμένες de facto «γκρίζες ζώνες». Με δεδομένο, λοιπόν, ότι η ΑΟΖ δεν είναι υφαλοκρηπίδα και δεν ορίζεται αυτοδικαίως, αλλά οριοθετείται είτε από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης (κάτι που απαιτεί υπογραφή δεσμευτικού συνυποσχετικού μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας), είτε μέσω διμερών συμφωνιών, ο «από μηχανής θεός» που υπονοεί διαρκώς ο Αντώνης Σαμαράς μπορεί να αποδειχθεί ανύπαρκτος ή και διάβολος μεταμορφωμένος.

Παιχνίδια με τη φωτιά

Εδώ και καιρό, στα δημοσιογραφικά και πολιτικά γραφεία είναι γνωστή μία υπόγεια διελκυστίνδα μεταξύ του Μαξίμου και του υπουργείου Εξωτερικών. Ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, έχοντας δεχθεί και σχετικά μηνύματα από διεθνείς εταίρους και τις ΗΠΑ, φέρεται να θεωρεί, αυτονοήτως, ότι η ΑΟΖ δεν μπορεί να ανακηρυχθεί μονομερώς. Στον αντίποδα, ο πρωθυπουργός φλερτάρει με την ιδέα των μονομερών ενεργειών, όπως τον προτρέπουν και διάφοροι σύμβουλοί του. Εκ παραλλήλου, αναπτύσσονται διάφορες περίεργες ιδέες, τύπου «ας μπουν πρώτα να δουλέψουν τα τρυπάνια των ξένων εταιρειών και μετά η Τουρκία δε θα τολμήσει να τα βάλει μαζί τους».
Όμως, αν δεν λυθούν συνολικά οι ελληνοτουρκικές εκκρεμότητες, αν δεν προχωρήσουν οι διερευνητικές επαφές, αν οι δύο χώρες δεν τα βρουν μεταξύ τους ή δεν προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και δε δεχθούν την -όποια- απόφασή του, τότε δύο σενάρια υπάρχουν σχετικά με την ΑΟΖ: το πρώτο είναι να παραμείνει μια εκκρεμότητα, ένα πουκάμισο αδειανό και ο «από μηχανής θεός» να μείνει μόνο στις αρχαίες τραγωδίες. Το δεύτερο σενάριο, αν η κυβέρνηση -ο μη γένοιτο- επιλέξει την οδό της μονομερούς ανακήρυξης, θα μετατρέψει τον «από μηχανής θεό» σε διάβολο μεταμορφωμένο.

Η μονομερής ανακήρυξη θα είναι ένα επικίνδυνο παιχνίδι με τη φωτιά, που μπορεί να προκαλέσει πυρκαγιά σε όλο το Αιγαίο και να πάει πολλά χρόνια πίσω τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Πώς θα αντιδρούσαμε εμείς αν αύριο το πρωί, ο Ερντογάν ανακήρυττε μονομερώς ΑΟΖ, περιλαμβάνοντας σ’ αυτή τις «γκρίζες ζώνες»;

Ε, κάπως έτσι θα αντιδράσει και η Τουρκία, αν αύριο το πρωί ο Σαμαράς ανακηρύξει ΑΟΖ, εντάσσοντας σ’ αυτή περιοχές που διεκδικεί η Τουρκία.

Βεβαίως, θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτό είναι «μια κάποια λύσις». Ότι, δηλαδή, ο Σαμαράς θέλει να κάνει «εξαγωγή κρίσης», ρισκάροντας ακόμη και «θερμό επεισόδιο» ή κάτι χειρότερο.

Όμως, επειδή στις διπλωματικές διαφορές, οι συσχετισμοί δύναμης περνούν από τα οικονομικά μεγέθη, καλό θα ήταν να θυμούνται διάφοροι «ΑΟΖ-ολόγοι» ότι εμείς έχουμε προσφύγει στο ΔΝΤ, όταν η Τουρκία βρίσκεται στους G20. Και, εν πάση περιπτώσει, όταν εμείς παρακαλάμε τον Τόμσεν για την επόμενη δόση, η Άγκυρα μετεξελίσσεται ταχύτατα σε «οικονομικό θαύμα» και σε μείζονα περιφερειακή δύναμη της Ανατολικής Μεσογείου και του μουσουλμανικού κόσμου.