Αρχαίοι τάφοι στο βυθό του Αιγαίου

17:50 25/2/2014 - Πηγή: Matrix24

«Στο Κάτω Κουφονήσι, την εποχή του πρωτοκυκλαδικού κόσμου, δηλαδή τέλος 4ης με 3η χιλιετία π. Χ., έχουν βρεθεί περίεργα πράγματα. Το πρώτο είναι ότι στο μοναδικό μη συλημένο νεκροταφείο από τα τρία που εντοπίσαμε, οι 22 από τους 72 τάφους ήταν τελείως κενοί. Ούτε νεκροί ούτε κτερίσματα, τίποτα. Το δεύτερο περίεργο είναι ότι οι τάφοι στο νησί είναι μοναδικοί στον κυκλαδικό χώρο. Σε όλα τα κυκλαδονήσια, οι τάφοι αυτής της εποχής είναι τραπεζοειδείς, με τον νεκρό να βρίσκεται μέσα σε συνεσταλμένη στάση. Εδώ όμως συμβαίνει κάτι πρωτοφανές: Οι τάφοι είναι τραπεζιόσχημοι ή ελλειψοειδείς, με χτιστές

πλάκες στα πλάγια και μια όρθια πλάκα στη μία πλευρά, χωρίς μέσα να υπάρχει νεκρός, παρά μόνο προσφορές» αναφέρει η έφορος αρχαιοτήτων, Φωτεινή Ζαφειροπούλου.

«Την εποχή λοιπόν που σκάβαμε στο Κάτω Κουφονήσι, δηλαδή τέλη της δεκαετίας του ’60 με αρχές του ’70, ένας από εμάς είχε τη φαεινή ιδέα να αφαιρέσουμε τις πλάγιες και όρθιες πλάκες. Και τελικά ο τάφος βρισκόταν εκεί. Δηλαδή, ο πρώτος λάκκος ήταν ένα είδος προθαλάμου και μέσα στον υπόσκαφο τάφο ήταν ο νεκρός. Τώρα γιατί γινόταν αυτό δεν γνωρίζουμε. Ήταν το έδαφος, ήταν κάποια δοξασία. “Αγνωστο. Αυτό που ξέρουμε είναι ότι παρόμοιοι τάφοι έχουν βρεθεί μόνο στην Αγία Φωτιά της Σητείας και στο νοτιοανατολικό άκρο της βόρειας ακτής της Κρήτης», επισημαίνει.

Υπάρχουν όμως κι άλλα ξεχωριστά ευρήματα στο Κουφονήσι. Οπως το βαρύτατο πήλινο αγγείο, σε σχήμα «φρουτιέρας», που στηρίζεται σε κυλινδρικό πόδι το οποίο φέρει μια στρογγυλή προεξοχή γύρω του. «Χρονολογείται την ίδια περίοδο, δηλαδή τέλος 4ης με αρχές 3ης χιλιετίας. Τέτοια »φρουτιέρα» δεν υπάρχει πουθενά αλλού στη γύρω περιοχή. Βρέθηκε μόνο στο Κάτω Κουφονήσι, στην Αγία Φωτιά και στην Πολιόχνη της Λήμνου, από όπου πρέπει και να προέρχεται, καθώς έχουν εντοπιστεί πολλά παρόμοια αγγεία», εξηγεί η κ. Ζαφειροπούλου.

«Πιστεύω ότι ήταν μια αρκετά οργανωμένη κοινωνία για να έχει ένα τέτοιο νεκροταφείο, με τάφους που προορίζονταν για μια οικογένεια ή για ένα γένος και έμειναν άδειοι όταν κάποια στιγμή οι κάτοικοι αποφάσισαν να εγκαταλείψουν το νησί. Πρόκειται πιθανόν για μετακινούμενο πληθυσμό, ο οποίος έφτασε μέχρι και την Κρήτη, κάτι σαν εμποροπειρατές που κυκλοφορούσαν στο Αιγαίο. Εξάλλου υπάρχει μια πολύ μεγάλη διασπορά με κυκλαδικά στοιχεία, όπως στον “Αγιο Κοσμά Αττικής, στο Τσέπι του Μαραθώνα, στη Μάνικα κοντά στη Χαλκίδα, στην Ήλιδα», αναφέρει η κ. Ζαφειροπούλου, που έχει αφιερώσει το μεγαλύτερο μέρος των ερευνών της στις Κυκλάδες.

«Σε ορισμένα μέρη των Κυκλάδων ήμουν η πρώτη αρχαιολόγος που πήγαινε μετά τον Λουδοβίκο Ρος, τον πρώτο έφορο αρχαιοτήτων ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα επί Όθωνα. Ήταν πολύ συγκινητικό αυτό. Επίσης, δεν θα ξεχάσω ποτέ τις Κυκλάδες την εποχή που τις γνώρισα. Στη Δήλο, για παράδειγμα, όταν έπεφτε ο ήλιος και άκουγες από τη μία τους βατράχους και από την άλλη τους γρύλους κι έβλεπες τα αστέρια που έλαμπαν από πάνω σου, έλεγες πως αυτός είναι ο παράδεισος. Ήταν ένας τόπος “δαντελένιος” οι Κυκλάδες, μαγικός. Οι νησιώτες έχουν διατηρήσει ορισμένα πράγματα, αλλά δεν είναι το ίδιο. Το πράσινο μπορεί να σκεπάσει την καταστροφή, όμως στις Κυκλάδες δεν κρύβεται. Τη Μύκονο την έχουν ρημάξει, έχει χαθεί το αρμονικό περίγραμμα των βράχων που ήταν αληθινό γλυπτό. Σου καίγεται η καρδιά», λέει με έμφαση.