Διακομματικός… τρόμος το «Μνημόνιο 3»

08:49 26/10/2013 - Πηγή: Matrix24

Του Γιώργου Μελιγγώνη

Στο Μέγαρο Μαξίμου έχει ηχήσει «κόκκινος συναγερμός», καθώς ακόμη και κυβερνητικές πηγές δεν κρύβουν το φόβο τους μήπως τελικά το περίφημο «χρηματοδοτικό κενό» δεν καλυφθεί με «δάνειο-γέφυρα», όπως προανήγγειλε στη γερμανική προεκλογική περίοδο ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, αλλά με ένα τρίτο Μνημόνιο.

Κατά πληροφορίες, η κυβέρνηση θέλει να αποφύγει με κάθε τρόπο αυτή την προοπτική, εξ ου και η Αθήνα

στέλνει μηνύματα υποχώρησης στην τρόικα σε άλλα μέτωπα: έχει, πλέον, αποδεχθεί –δια πρωθυπουργικών χειλέων- τα περίφημα «διαρθρωτικά» μέτρα και σ’ αυτά φαίνεται πως περιλαμβάνονται περικοπές συντάξεων «ευγενών» ταμείων, εφαρμογή ενιαίου μισθολογίου παντού, κατάργηση Διοικητικών Συμβουλίων και δημοσίων οργανισμών κ.α.

Παράταση επιτήρησης

Ωστόσο, τα μηνύματα που έρχονται από τους δανειστές δεν είναι τα πλέον ευοίωνα. Η «πολιτική διαπραγμάτευση» προς το παρόν δεν αποφέρει καρπούς, ενώ όπως φάνηκε και από τις χθεσινές δηλώσεις της καγκελαρίου Μέρκελ, όλοι οι δανειστές παραπέμπουν την ελληνική κυβέρνηση στους τεχνοκράτες της τρόικας και ζητούν από το Μαξίμου να τα βρει με τους «τροϊκανούς». Με εκείνους, δηλαδή, που «βλέπουν» δημοσιονομικό κενό πάνω από 2 δισ. και εμμένουν στις απαιτήσεις τους για νέα μέτρα.

Σε κάθε περίπτωση, ο τρόπος με τον οποίο θα καλυφθεί το –σημαντικά μεγαλύτερο, ύψους 10 δισ. ευρώ τουλάχιστον- χρηματοδοτικό κενό είναι εκείνο που τρομάζει το Μαξίμου, την Κουμουνδούρου και τη Χαριλάου Τρικούπη. Αυτό διότι, αν τελικώς αντί του «δανείου-γέφυρας» επιλεγεί ένα τρίτο Μνημόνιο, με σκληρούς όρους και δεσμεύσεις όπως τα δύο προηγούμενα, αυτό θα σηματοδοτεί την «πρόσδεση» της Ελλάδας στο άρμα των δανειστών και μετά τον Μάιο του 2014, που τελειώνει το παρόν πρόγραμμα. Και κάτι τέτοιο, θα έχει απρόβλεπτες και αλυσιδωτές πολιτικές συνέπειες.

Μετέωρη κυβέρνηση

Ένα τρίτο Μνημόνιο θα οδηγούσε στην κατάρρευση το πολιτικό αφήγημα της κυβέρνησης, σύμφωνα με το οποίο «τα Μνημόνια τελειώνουν και σε μερικούς μήνες η τρόικα θα σταματήσει να έρχεται για επιθεωρήσεις». Αντιθέτως, η τριανδρία των κκ. Τόμσεν, Μορς, Μαζούχ θα βρίσκονται επί μακρόν στην Αθήνα ανά τακτά χρονικά διαστήματα, θα εκφράζουν τις απαιτήσεις τους και θα εκδίδουν εκθέσεις αξιολόγησης της δημοσιονομικής προσαρμογής. Θα συνεχιστεί, δηλαδή η «μνημονιακή» καθημερινότητα των τελευταίων 3,5 χρόνων. Μ’ άλλα λόγια –και με δεδομένη την απροθυμία των εταίρων να συζητήσουν τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους πριν τις Ευρωεκλογές του Μαΐου- ο Αντώνης Σαμαράς και η κυβέρνησή του θα κινδυνεύσουν να πάνε στις Ευρωεκλογές χωρίς να έχουν κάτι «απτό» να παρουσιάσουν στους πολίτες, εφαρμόζοντας απλώς «διαρθρωτικά», «στοχευμένα», «διορθωτικά» -ή όπως αλλιώς βαφτιστούν- μέτρα. Και αν γίνει κάτι τέτοιο, καθίσταται σαφές ότι η δοκιμασία των Ευρωεκλογών, αλλά δευτερευόντως και των αυτοδιοικητικών εκλογών, θα αποβεί δυσάρεστη για την κυβέρνηση και θα την αφήσει μετέωρη, με σύσσωμη την αντιπολίτευση να φωνάζει πως έχει απολέσει τη «δημοκρατική νομιμοποίηση».

«Δεσμευμένη αντιπολίτευση»

Βεβαίως, σε περίπτωση παράτασης της «μνημονιακής» επιτήρησης, τα πράγματα δε θα είναι δύσκολα μόνο για τον ένοικο του Μεγάρου Μαξίμου. Το ίδιο θα ισχύσει και για την αξιωματική αντιπολίτευση. Στον πολιτικό σχεδιασμό του ΣΥΡΙΖΑ επικρατεί η εκτίμηση πως, αν δεν γίνει κάποιο κοινοβουλευτικό «ατύχημα», η Κουμουνδούρου μπορεί να κερδίσει εκλογές με το Μνημόνιο να έχει -τυπικά- τελειώσει, τους «τροϊκανούς» να βρίσκονται σε… άλλες αποστολές άλλων χωρών και το χρέος να έχει «ρυθμιστεί» -έστω στοιχειωδώς, έστω με μεγάλη επιμήκυνση ή μετατροπή του σε 50ετές ομόλογο. Ωστόσο, αν η κυβέρνηση Σαμαρά οδηγηθεί σε εκλογές σε περιβάλλον πλήρους επιτήρησης από τους δανειστές, τότε οι πιθανότητες να μεταβληθεί ενδεχόμενη κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ σε «αριστερή παρένθεση» θα είναι αυξημένη. Αυτό διότι ο Αλέξης Τσίπρας και τα στελέχη της Κουμουνδούρου θα έχουν πολύ λιγότερα περιθώρια πολιτικών ελιγμών, απ’ όσα θα είχαν αν τα Μνημόνια τελείωναν και η Ελλάδα αποκτούσε ξανά ένα σημαντικό κομμάτι της χαμένης εθνικής κυριαρχίας της.

Σαν να μην έφταναν αυτά, η παράταση του καθεστώτος του Μνημονίου δημιουργεί και νέες πολιτικές απαιτήσεις για τον ΣΥΡΙΖΑ: το ερώτημα «θα ρισκάρετε τη ρήξη με την Ευρωζώνη για να πείτε όχι» θα παραμένει ο υπ’ αριθμόν 1 εφιάλτης της Κουμουνδούρου σε πολιτικό επίπεδο, ενώ η αξιωματική αντιπολίτευση θα κληθεί να παρουσιάσει ένα πολύ λεπτομερέστερο και πλήρως κοστολογημένο «εναλλακτικό» κυβερνητικό πρόγραμμα.

Ζοφερό μέλλον

Βεβαίως, αν η «μνημονιακή» περίοδος παραταθεί, το πολιτικό περιβάλλον θα αποδειχθεί «κινούμενη άμμος» και για τα μικρότερα κόμματα και, ιδιαίτερα, για το ΠΑΣΟΚ. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, φοβούμενος τις εκλογές και την πολιτική εξαφάνιση, θα δει και το δικό του «αφήγημα» περί «τέλους των Μνημονίων» να πηγαίνει περίπατο και ο ίδια θα αναγκαστεί για πολύ περισσότερο χρόνο απ’ όσο είχε υπολογίσει (και απ’ όσο το ΠΑΣΟΚ αντέχει…) να στηρίζει την κυβέρνηση και τα δυσάρεστα μέτρα που αυτή θα λαμβάνει –έστω κι αν αυτά δεν έχουν οριζόντιο χαρακτήρα.

Συμπερασματικά, η συζήτηση που θα ξεκινήσει τον Δεκέμβριο μεταξύ Ελλάδας και πιστωτών για την κάλυψη του χρηματοδοτικού κενού δε θα είναι «άλλη μία συζήτηση» ή «άλλη μία δέσμη μέτρων» λιτότητας που θα χρειαστεί να περάσει η κυβέρνηση. Αντιθέτως, θα διαμορφώσει το πολιτικό σκηνικό το β’ εξάμηνο του 2014 και το 2015, θα καθορίσει τις αντοχές της κυβέρνησης και της κοινωνίας και τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης μπορεί να αποδειχθούν ικανά να διαμορφώσουν ιστορία. Και, ως γνωστόν, η Ιστορία ως τώρα είναι γεμάτη από ατυχήματα.