Γεννήθηκε ο Μενέλαος Λουντέμης

07:20 22/1/2013 - Πηγή: Matrix24

Το πραγματικό του όνομα ήταν Δημήτριος Βαλασιάδης. Γεννήθηκε στο χωριό Αγία Κυριακή της Ανατολικής Θράκης το 1912. Ήταν το μοναδικό αγόρι από τα πέντε παιδιά του Γρηγόρη Μπαλάσογλου -που στην Ελλάδα έγινε Βαλασιάδης- και της Δόμνας Τσουφλίδη.

Πρωτοεμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα το 1927. Το 1930 δημοσίευσε ποιήματα και διηγήματα στο περιοδικό «Νέα Εστία». Η πρώτη φορά που χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο του ήταν το 1934 στο διήγημα «Μια νύχτα με πολλά φώτα κάτω από μια πόλη με πολλά αστέρια».

Πρόσφυγας

από την Γιάλοβα στον Μεγάλο Ξεριζωμό, εγκαταστάθηκε με την οικογένεια του πρώτα στην Αίγινα, μετά στην Έδεσσα και τελικά στο χωριό Εξαπλάτανος της Πέλλας, στο οποίο έζησε από το 1923 μέχρι το 1932 που έφυγε για την Κοζάνη.

Η οικογένεια του ήταν εύπορη, αλλά χρεοκόπησε κατά τη Μικρασιατική Καταστροφή και ο Λουντέμης αναγκάστηκε να εργαστεί σκληρά στην εφηβεία του ως λαντζιέρης, ψάλτης, δάσκαλος σε χωριά της Αλμωπίας, ακόμη και ως επιστάτης στα υπό κατασκευή, έργα του Γαλλικού ποταμού. Στην Δ΄ τάξη Γυμνασίου «απεσύρθη» για πολιτικούς λόγους και απεβλήθη απ’ όλα τα Γυμνάσια της χώρας.

Μέσα από μια οδύσσεια συνεχών μετακινήσεων, από την Έδεσσα σε ένα οικοτροφείο της Κοζάνης κι από εκεί στο Βόλο, ακολουθώντας κάποιο περιφερόμενο «μπουλούκι» της εποχής, φτάνει τελικά στην Αθήνα και συνδέεται στενά με τους Κώστα Βάρναλη, Άγγελο Σικελιανό και Μιλτιάδη Μαλακάση.

Ο τελευταίος θα τον βοηθήσει να διοριστεί βιβλιοθηκάριος της «Αθηναϊκής Λέσχης» το 1938 και να ανασάνει κάπως οικονομικά. Την ίδια εποχή, η φιλία του με τον καθηγητή της Φιλοσοφικής Νικόλαο Βέη, θα τον βοηθήσει να παρακολουθήσει ως ακροατής μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή των Αθηνών. Θα ακολουθήσουν αρκετές συγγραφικές επιτυχίες και θα γίνει μέλος της Eταιρίας Eλλήνων Λογοτεχνών, με πρόεδρο τότε τον Nίκο Kαζαντζάκη.

Στην κατοχή πήρε ενεργό μέρος στην Εθνική Αντίσταση στο πλευρό του ΕΑΜ και διετέλεσε γραμματέας της οργάνωσης διανοουμένων. Κατά τον εμφύλιο συνελήφθη για τα αριστερά του φρονήματα, δικάστηκε για εσχάτη προδοσία και καταδικάστηκε σε θάνατο – ποινή που δεν εκτελέστηκε ποτέ. Αντ’ αυτού, εξορίζεται στη Μακρόνησο και στον Άη Στράτη, μαζί με το Θεοδωράκη και τον Ρίτσο.

Το 1958 δικάστηκε εκ νέου για το βιβλίο του «Βουρκωμένες μέρες» και απαγορεύτηκε η κυκλοφορία των βιβλίων του. Μετά τη δίκη εξορίστηκε στο Βουκουρέστι και έχασε την ελληνική ιθαγένεια από τη δικτατορία του Παπαδόπουλου. Στη Ρουμανία συνέχισε το συγγραφικό του έργο, ως και λίγο μετά τη μεταπολίτευση. Προς τιμήν του, στο Βουκουρέστι ένα δημόσιο κτίριο πήρε το όνομα του (Λουντέμειο Μέγαρο).

Το 1976 επανακτά την ελληνική του ιθαγένεια και επιστρέφει στην Ελλάδα. Ένα χρόνο αργότερα, το 1977, πεθαίνει από καρδιακή προσβολή. Η σορός του εκτέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα.

Τιμήθηκε με το Μέγα Κρατικό Βραβείο Πεζογραφίας για τη συλλογή διηγημάτων του «Τα πλοία δεν άραξαν» το 1938 και με τη Χρυσή Δάφνη Πανευρώπης στο Παρίσι, το 1951.

Βιβλία του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, κυρίως στις ανατολικές χώρες, όπως η Πολωνία, η Ρουμανία, η Βουλγαρία κ.α. Επίσης κάποια απ’ αυτά μεταφράστηκαν στα κινεζικά και στα βιετναμέζικα. Το μυθιστόρημα του «Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα» έχει μεταφραστεί και στα γερμανικά.

Ο Μενέλαος Λουντέμης άφησε πίσω του περισσότερα από 40 βιβλία και πολλές μεταφράσεις, που τον καθιστούν έναν από τους πολυγραφότερους Έλληνες συγγραφείς.

Η μεγάλη του αγάπη ήταν τα πεζογραφήματα όπου και έγραψε πραγματικά αριστουργήματα: Της γης οι αντρειωμένοι, Ένα παιδί μετράει τ’ άστρα, Γλυκοχάραμα, Έκσταση, Θυμωμένα στάχυα, Οδός Αβύσσου, Αριθμός 0, Κραυγή στα πέρατα, Το κρασί των δειλών, Οι κερασιές θ’ ανθίσουν και φέτος, Το ρολόι του κόσμου χτυπάει μεσάνυχτα, Μιλτιάδης Μαλακάσης – Ο λυράρης, Ο Κώστας Βάρναλης – Ο κονταρομάχος, Οι κεραυνοί ξεσπούν, Συννεφιάζει.

Το έργο του εντάσσεται στο ρεύμα του σοσιαλιστικού ρεαλισμού και θεωρείται ιδιότυπο λόγω του «ερασιτεχνικού» τρόπου γραφής, τον οποίον υπηρέτησε με πλήρη συνείδηση, καθώς όπως έλεγε δεν τον ενδιαφέρει η Τέχνη. Σκοπός του ήταν η καταγραφή της πραγματικότητας και η κατάδειξη της κοινωνικής ανισότητας.