Η έλλειψη πολιτικής για τον Απόδημο Ελληνισμό

06:50 23/7/2013 - Πηγή: Matrix24

Πολλές και διάφορες είναι οι αιτιάσεις για τη μη γόνιμη παρέμβαση της ελληνικής πολιτείας στην προσπάθεια επιβίωσης του Ελληνισμού της Διασποράς τον τελευταίο περίπου αιώνα. Ποιες πράξεις και ποιες παραλείψεις θα μπορούσαν να σημειωθούν ως σημεία-κλειδιά στην πολιτική της ελληνικής μητρόπολης και μάλιστα σε ολάκερο το πολιτικό φάσμα, προκειμένου να γίνει κατ΄αρχήν ένας απολογισμός ως προς τη χρονική φάση στην οποία βρίσκεται η Ελλάδα σε σχέση με την ομογένειά της ανά τις πέντε ηπείρους της υδρόγειας σφαίρας, τώρα που μια νέα

γενιά τραβάει πάλι το δρόμο της ξενιτειάς.

Είναι γεγονός πως η Ελλάδα, ιδιαίτερα μετά τον πρώτο και κυρίως μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έσπρωξε τα παιδιά της στην ξενιτειά, καθώς ήταν μια υπό ανάπτυξη χώρα με μεγάλο πληθυσμό και περιορισμένη έκταση. Άλλωστε, αυτή δεν ήταν από αρχαιοτάτων χρόνων η αιτία για τις εκστρατείες στη Σικελία και τη νότια Γαλλία, για τη δημιουργία της Μεγάλης Ελλάδας;

Την ώρα λοιπόν που φυγάδευε τα τέκνα της για να επιβιώσει στη ρημαγμένη Βαλκάνιο μέσα στο κλίμα του ψυχρού πολέμου, η Ελλάδα μοιραία δεν διέθετε την πρόνοια ούτε τα οικονομικά μέσα να χαράξει μια πολιτική επιβίωσης του ελληνικού στοιχείου στην ξένη. Αντίθετα, περίμενε από τα δολάρια των ομογενών προς τις οικογένειές τους, γνωστά και ως κρυφούς πόρους, για να ανασάνει οικονομικά και να εξισορροπήσει κάπως το καταχρεωμένο εξωτερικό της ισοζύγιο.

Η μόνη βοήθεια του κέντρου προς τους Έλληνες ομογενείς ανά τον κόσμο ήταν η αποστολή κληρικών, οι οποίοι αποτέλεσαν τους άξονες ίδρυσης εκκλησιών –ενοριών και κατ ΄επέκταση ελληνικών κοινοτήτων ανά τις μεταναστευτικές περιφέρειες των Ελλήνων. Η ανάγκη ίδρυσης ελληνικών σχολείων για τη μεταλαμπάδευση της γλώσσας συνεπέφερε τη μεταφορά δασκάλων της ελληνικής στους τόπους αποδημίας ή την εκ προχείρου ανάληψη καθηκόντων εκμάθησης της ελληνικής από ανθρώπους που μετά βίας είχαν τελειώσει γυμνασιακές σπουδές.

Το μεγάλο κύμα της μεταπολεμικής μετανάστευσης στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, την Αυστραλία, την Αφρική αλλά και τη Νότια Αμερική δημιούργησε ομάδες Ελλήνων ομογενών με διαφορετικά προβλήματα, ανάγκες και προτεραιότητες. Δυστυχώς η Ελλάδα έδειξε ελάχιστη μέριμνα ή απείχε εξ ολοκλήρου από τη διαμόρφωση μιας συνεχούς και συνεπούς πολιτικής στα διάφορα και διαφορετικά σημεία του κόσμου. Πιέσθηκε να πράξει κάτι με την ελληνόφωνη παιδεία ιδιαίτερα στη Γερμανία, αλλά κι εκεί απέτυχε να δώσει βιώσιμη λύση στο φλέγον ζήτημα ενός παρεπιδημούντος και ουχί καθαρά απόδημου Ελληνισμού.

Κι ενώ η Ελλάδα-Μητρόπολη από την περίοδο της μεταπολίτευσης κι εντεύθεν διέθετε τα μέσα (οικονομικά αλλά και σε επίπεδο πολιτικής) για να απευθυνθεί στις ιδιαίτερες ανάγκες των διαφόρων ομάδων της ομογένειας (αναλόγων με την τοπικότητα) δυστυχώς η κεντρική κυβέρνηση έχει επιδείξει ελλιπέστατο ενδιαφέρον να αναπτύξει μια στιβαρή πολιτική διάσωσης της Ελληνικής ταυτότητας ανά τον κόσμο όσον αφορά στους μεγάλους άξονες , που είναι η γλώσσα, η ελληνοκεντρική παιδεία και η εμβάπτιση των νέων γενεών στη διαχρονική αξία της Ελληνικότητας.

Στον τομέα της γλώσσας, η ελληνική κυβέρνηση έδρασε και δρα σπασμωδικά. Στη Γερμανία δημιούργησε γκετοποιημένα σχολεία, τα οποία έχουν αυτοαναιρεθεί από τις νέες συνθήκες. Στην Αυστραλία και στις ΗΠΑ άφησε την υπόθεση στις τοπικές ενοριακές ή αστικές κοινότητες να προωθήσουν την ελληνόφωνη παιδεία με σχολικά εγχειρίδια απολύτως ξεπερασμένα για μαθητές της δεύτερης , τρίτης ή και τέταρτης γενιάς. Το πρόγραμμα «Παιδεία Ομογενών» του Πανεπιστημίου Κρήτης ήρθε πολύ αργά και πολύ χαλαρά να συμπληρώσει το κενό, που έχει γίνει ήδη ένας Καιάδας.

Στον τομέα της ελληνοκεντρικής παιδείας κι εδώ το ίδιο και μεγαλύτερο έλλειμμα επικρατεί. Η παιδεία των Αποδήμων δεν έχει ακόμη διαχωρισθεί από το υπουργείο παιδείας σε ελληνόφωνη και ελληνοκεντρική. Δηλαδή, με τον εθελοτυφλισμό πως η ελληνική γλώσσα πρέπει να συνεχιστεί τσάτρα-πάτρα, δεν έχει ληφθεί πρόνοια για να οργανωθούν τα σχολεία ανά τις χώρες υποδοχής με ειδικά προγράμματα που θα βαφτίζουν τα παιδιά στην ιστορία της Ελλάδας, τον πολύπλευρο πολιτισμό της και την ευρωπαϊκή σημερινή της οντότητα στις ομιλούμενες εκεί γλώσσες. Ακόμη δεν έχει συνειδητοποιήσει το υπουργείο παιδείας πως είναι άλλη η ελληνόφωνη παιδεία και άλλη η ελληνοκεντρική.

Στο θέμα της εμβάπτισης των νέων γενεών στην ελληνικότητα κι εδώ υπάρχει ελάχιστη πολιτική επένδυση. Η αποστολή νέων παιδιών σε κατασκηνώσεις ανά την πατρίδα, όπου θα μεταλάβουν του ελληνικού στοιχείου με δικές τους καταδικές τους εντυπώσεις και εμπειρίες, βρίσκεται σε ελάχιστο σημείο εν σχέσει με τον πληθυσμό. Κι όμως αυτή θα ήταν η μεγαλύτερη επένδυση για την ταυτοποίηση ενός νέου τρίτης και τέταρης γενεάς με τη μακρινή πατρίδα.

Οι μεταδικτατορικές κυβερνήσεις έχουν αποτύχει να χαράξουν πολιτική απόδημου Ελληνισμού παρα τις αποσπασματικές προσπάθειες ηγετών σαν τον Ανδρέα Παπανδρέου που έζησε την ξενητειά και πονούσε τους Ελληνες του κόσμου. Ηταν εκείνος που δημιούργησε την Γενική Γραμματεία Απόδημου Ελληνισμού και αργότερα το υφυπουργείο Απόδημου Ελληνισμού, τη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για τον Απόδημο Ελληνισμό καθώς και το Συμβούλιο Απόδημου Ελληνισμού. Όλα αυτά βρίσκονται σήμερα στο σημείο μηδέν καθώς έχουν διαλυθεί οι υποδομές για τον Απόδημο Ελληνισμό λόγω ελλείψεως πόρων αλλά και πολιτικής βούλησης.

Σήμερα οι νέοι της Ελλάδας υπό την κρίση χρέους μεταναστεύουν πάλι στις ξένες πατρίδες αναζητώντας ένα μέλλον στον ορίζοντα των ευρωπαϊκών χωρών , στις ΗΠΑ ή τον Καναδά. Πιστεύω πως έχει έρθει η ώρα, η κεντρική κυβέρνηση της Ελλάδας να σμιλέψει μια εθνική πολιτική διάρκειας για τον Απόδημο Ελληνισμό!

*Η Ιουστίνη Φραγκούλη-Αργύρη είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.