«Κούρεμα» προσδοκιών

07:38 22/6/2014 - Πηγή: Matrix24

«Οι τράπεζες ανακεφαλαιοποιήθηκαν και προέβησαν σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, ύψους 8,3 δισ. ευρώ. Οφείλουν συνεπώς να ανταποκριθούν, άμεσα και με επάρκεια, στον διαμεσολαβητικό τους ρόλο και να παράσχουν την απαραίτητη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, στηρίζοντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Σ' αυτό τον ρόλο, εκτιμώ ότι θα ανταποκριθούν». Αυτά επισήμανε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε πριν από λίγες ημέρες.

Μέλος της κυβέρνησης είναι ο κ. Σταϊκούρας

κάτι περισσότερο θα ξέρει από μας, οπότε από αύριο Δευτέρα οι τράπεζες μάλλον θα ανταποκριθούν καλύτερα στο ρόλο τους. Δυστυχώς όμως η πραγματικότητα δεν αντιμετωπίζεται ούτε με ευχές ούτε με υπουργικές παραινέσεις. Ο διαμεσολαβητικός ρόλος των τραπεζών είναι στο να αντλούν την πλεονάζουσα ρευστότητα από νοικοκυριά και επιχειρήσεις (καταθέσεις) και να την διοχετεύουν υπό μορφή δανείων σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά είτε για να πραγματοποιήσουν επενδύσεις είτε για καταναλωτικούς σκοπούς. Στις καλές ημέρες οι τράπεζες μπορούν να αντλούν ρευστότητα από την διατραπεζική αγορά (δηλαδή να δανείζονται από άλλες τράπεζες). Ωστόσο ο διατραπεζικός δανεισμός και τα άλλα εναλλακτικά εργαλεία λειτουργούν μόνο υποβοηθητικά. Οι τράπεζες αντλούν κυρίως καταθέσεις και τις διοχετεύουν σε δάνεια. Με άλλα λόγια για να ανταποκριθεί μια τράπεζα στο ρόλο της, δηλαδή να δίνει δάνεια, θα πρέπει πριν να έχει αντλήσει καταθέσεις.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος (Απρίλιος 2008) το σύνολο των καταθέσεων των εγχώριων τραπεζών είχε διαμορφωθεί στα 161 δις. ευρώ. Την ίδια στιγμή το υπόλοιπο των δανείων είχε διαμορφωθεί στα 215 δις. ευρώ, δηλαδή, μεταξύ καταθέσεων και δανείων υπάρχει ένα κενό ύψους 53 δις. ευρώ. Πως καλύφθηκε το κενό αυτό; Από την ΕΚΤ η οποία είχε χορηγήσει ρευστότητα στις εγχώριες τράπεζες ύψους 58 δις. ευρώ (Απρίλιος 2014). Όπως εκτιμούν αναλυτές η εξάρτηση των εγχώριων τραπεζών θα πρέπει να μειωθεί κάτω από τα 20 δις. ευρώ για να επανέλθει σε κανονικά επίπεδα.

Οπότε ποια ακριβώς ρευστότητα να διοχετεύσουν στην οικονομία οι τράπεζες προκειμένου να ανταποκριθούν στον διαμεσολαβητικό τους ρόλο; Μακάρι η ΕΚΤ να αμβλύνει την πίεση για την επιστροφή της ρευστότητας που έχει χορηγήσει στις τράπεζες. Ωστόσο ακόμα και αν αυτό πραγματοποιηθεί, για να δούμε μια ουσιαστική βελτίωση στις συνθήκες ρευστότητας θα πρέπει να δούμε μια ουσιαστική αύξηση των καταθέσεων. Αυτό θα συμβεί όταν η εμπιστοσύνη για τη χώρα αποκατασταθεί πλήρως και επιστρέψουν κάποια από τα 40 δις. ευρώ που μετανάστευσαν σε ξένες τράπεζες (οι καταθέσεις το Δεκέμβριο του 2009 ήταν 237 δις.) και όταν η οικονομία επανέλθει σε ανοδική πορεία ώστε να αυξηθούν τα εισοδήματα και οι καταθέσεις. Και εδώ τόσο σε ότι αφορά την ανάπτυξη όσο και την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, ο κ. Σταϊκούρας, ως αναπληρωτής υπουργός οικονομικών, θα μπορούσε να κάνει πολλά.

Ο Γιάννης Παπαδογιάννης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας των βιβλίων : «Το Άδοξο Τέλος – Η μετέωρη πορεία, η συντριβή και η αναγέννηση των Ελληνικών Τραπεζών» (2013), και, «Η Άνοδος και η Πτώση του Homo Economicus – Ο μύθος του ορθολογικού ανθρώπου και η χαοτική πραγματικότητα» (2012). (Αμφότερα, εκδόσεις Παπαδόπουλος).