Με τα μάτια των άλλων…

07:58 2/11/2013 - Πηγή: Matrix24

Η Ενωμένη Ευρώπη έχει προ πολλού γίνει η Ευρώπη των πιστωτών και των οφειλετών. Οι πιστωτές αναγνωρίζουν μόνο τη δική τους αλήθεια και μάλιστα ισχυρίζονται ότι έχουν τα κριτήρια του ορθού και του λάθους, του καλού και του κακού όχι μόνο για λογαριασμό τους, αλλά και για λογαριασμό των άλλων. Πώς αλλιώς να ερμηνευτεί η στάση της Γερμανίας, με την επιβολή της πολιτικής λιτότητας και την ανάληψη χωρίς ανάθεση του ρόλου φροντιστή για τον περιορισμό των δαπανών, της υπευθυνότητας και της φορολογικής ηθικής των χωρών της Νότιας Ευρώπης; Είναι αλήθεια ότι οι χώρες του νότου έχουν άλλη κουλτούρα και

άλλο βλέμμα για τη ζωή. Αυτό το βλέμμα άνοιξε τον ορίζοντα της γνώσης και δημιούργησε πολιτισμούς, στις αξίες των οποίων βασίστηκε η οικοδόμηση αυτού που αποκαλούμε σήμερα Δύση. Η ηγεσία της Γερμανίας, που διεκδικεί τη γνώση της αλήθειας, θα πρέπει να εφοδιαστεί πρώτα με φαντασία και μνήμη. Γιατί, η φαντασία θα την προβάλλει στο μέλλον και η μνήμη θα της θυμίσει το παρελθόν, τις μεγάλες της ευθύνες και τη μακρόχρονη ανοχή των ευρωπαϊκών χωρών που λοιδορεί.

Το μείζον είναι ο ανα-στοχασμός για μια Ευρώπη της ελευθερίας, της δημοκρατίας και της συν-αντίληψης.

Για μια τέτοια προοπτική πρέπει πρώτα το κάθε κράτος-μέλος να μάθει να βλέπει τον εαυτό του με τα μάτια των άλλων. Με τον τρόπο αυτό θα αποκτήσει μια υποχρέωση αυτό-αξιολόγησης.

Για παράδειγμα, οι Γερμανοί δεν μπήκαν ποτέ στη θέση των πολιτών του νότου για να μάθουν τι τους ανησυχεί, τι τους φοβίζει, τι τους γεμίζει θυμό και αβεβαιότητα, τι τους οδηγεί στους δρόμους, γιατί αναδύεται ο λαϊκισμός και γιατί θεωρούν απάνθρωπη τη συμπεριφορά της κυβέρνησής τους, με την εμμονή στη λιτότητα και τους ηθικούς υποβιβασμούς. Αλλά, και οι πολίτες του νότου (και φυσικά της χώρας μας) αναρωτήθηκαν γιατί οι Γερμανοί, οι Φιλανδοί,…τους κατηγορούν για διαφθορά, για έλλειμμα φορολογικής ηθικής, για υπερβολικό καταναλωτισμό, για μη σεβασμό του περιβάλλοντος, για ανυπόληπτη και αναποτελεσματική διοίκηση, για αναξιόπιστο εκπαιδευτικό σύστημα,….;

Οι δοκιμαζόμενες χώρες του νότου έχουν να αντιμετωπίσουν προβλήματα με ευρωπαϊκή διάσταση ενώ οι θεσμικές απαντήσεις που διαθέτουν είναι εθνικές. Για παράδειγμα, το πρόβλημα των προσφύγων και οι παρενέργειές του: το κόστος της υποδοχή τους, η ξενοφοβία, η έξαρση του εθνικισμού και της βίας.

Το πόσο αντιλαμβάνονται το πρόβλημα αυτό οι χώρες του βορρά είναι ανοιχτό σε κριτική, εκτός από την κριτική τους σε εμφανιζόμενα προβλήματα ρατσισμού. Δεν το αντιλαμβάνονται γιατί ο κυματοθραύστης του κύματος των προσφύγων είναι ολόκληρες χώρες, που κατηγορούνται για επιπολαιότητα και ελαφρότητα.

Οι χώρες του βορρά και κυρίως η Γερμανία πρέπει να κατανοήσουν ότι χωρίς τις αξίες της, της ελευθερίας και της δημοκρατίας, χωρίς την πολιτισμική της καταγωγή και αξιοπρέπεια, η Ευρώπη δεν είναι τίποτα…(U. Beck: Από το Μακιαβέλλι στη Μερκιαβέλλι, Εκδόσεις Πατάκη, 2013).

Στις σημερινές συνθήκες η έκφραση της αλληλεγγύης είναι το μείζον…

Ο. Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

E-mail: [e-mail]