Με το βλέμμα σε ό,τι ενώνει…

07:40 31/8/2013 - Πηγή: Matrix24

Σε κρίσιμες περιόδους, οι πολίτες μιας χώρας έχουν ανάγκη την καλλιέργεια του αισθήματος του «ανήκειν». Το αίσθημα αυτό είναι περισσότερο από κάθε άλλη φορά αναγκαίο, τώρα που κυριαρχούν το διαδίκτυο και το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης. Οι νέες συνθήκες δίνουν τη δυνατότητα να έρθουν σε επαφή άνθρωποι που βρίσκονται σε μεγάλη απόσταση μεταξύ τους, υπερπηδώντας τους γείτονές τους, αλλά χωρίς τη δυνατότητα να απαρτίζουν κοινότητα, να μοιράζονται το «ανήκειν». Αντίθετα, σε περασμένες εποχές, σε όλες τις εκφάνσεις των κοινωνιών κυριαρχούσε το αίσθημα στους πολίτες σύμφωνα με το οποίο όλοι ήταν

«κοινοί φορείς ενός ενιαίου λαού…» (Tony Judt, Τα δεινά που μαστίζουν τη χώρα, Αλεξάνδρεια, 2012).

Μια χαρακτηριστική περίπτωση δήλωσης ταυτοτήτων έρχεται στην επιφάνεια από τα πρωταθλήματα ποδοσφαίρου, πριν η ιδέα του «εθνικού» χώρου αντικατασταθεί από το διεθνή εμπορικό ανταγωνισμό των νεόπλουτων χρηματοδοτών που ενισχύουν με προκλητικό τρόπο κάποιες ομάδες που κυριαρχούν…

Το ποδόσφαιρο, εκτός από το ρόλο της παροχέτευσης της ενεργητικότητας του λαού με τα πρωταθλήματα, διαδραμάτισε ρόλο στη σφυρηλάτηση τοπικών ταυτοτήτων και στην παγίωση ενός αισθήματος χώρου και κοινού ενθουσιασμού. Τα εθνικά πρωταθλήματα μύησαν τους φιλάθλους στη γεωγραφία της χώρας τους, μέσα από τους αγώνες των ομάδων τους.

Ακόμη και οι στολές, αν και καταργούν την ατομικότητα, στον καιρό τους δήλωναν μια κάποια ισοκρατία. Η στολή κάνει την ταύτιση με τους άλλους ακούσια και έτσι στο τέλος φυσική. Στις σημερινές συνθήκες που κυριαρχούν οι ανισότητες, η φτώχεια και η αβεβαιότητα, δεν θα ήταν άσκοπο να μας προβληματίσει η επαναφορά της στολής στα σχολεία…

Η χώρα μας δεν παράγει πλούτο και είναι άνιση. Οι ισχυροί εκμεταλλεύτηκαν το δημόσιο τομέα και τον διέφθειραν. Η συνέπεια της αποσάθρωσης του δημόσιου τομέα ήταν η δυσχέρεια κατανόησης του τι το κοινό έχουμε με τους άλλους. Οι πολιτικοί μας συνέβαλαν ενεργά στο να δημιουργηθεί το αίσθημα απαξίωσης του δημόσιου χώρου από τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών. Αλλά, αν τα δημόσια αγαθά απαξιωθούν, τότε χάνουμε την αίσθηση ότι τα κοινά συμφέροντα και οι κοινές ανάγκες πρέπει να μετρούν περισσότερο από τις ιδιωτικές προτιμήσεις και το ατομικό πλεονέκτημα.

Εδώ και χρόνια, η ιδέα ότι ο νόμος πρέπει πάντοτε να υπερτερεί της ισχύος έχει πέσει, μάλλον, σε λήθαργο. Για να ξαναβρεί μια δοκιμαζόμενη κοινωνία το δρόμο της, πρέπει να συγκεντρώσει την προσοχή της στο σεβασμό του δημόσιου αγαθού. Αν οι πολίτες της δεν δείξουν τον ανάλογο σεβασμό στα δημόσια αγαθά, δεν θα πρέπει να αναμένουμε συμμετοχή τους στη διαμόρφωση και λειτουργία των θεσμών και η αποπολιτικοποίηση είναι ένας ολισθηρός κατήφορος.

Στις δύσκολες συνθήκες που διέρχεται η χώρα μας, οι πολιτικοί πρέπει να δείξουν το δρόμο για το «δημόσιο καλό», αλλά υπάρχει διάχυτη η εντύπωση ότι αυτοί δεν εμπνέουν. Τα ζητούμενα είναι η ανάκτηση του κύρους των πολιτικών και μείωση του ελλείμματος δημοκρατίας. Μόνο έτσι θα καλλιεργηθεί η συλλογικότητα και το βλέμμα όλων μας θα είναι στραμμένο σε ό,τι μας ενώνει…

Ο. Καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς-π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

E-mail:[e-mail]