Το ξεπέρασμα της Αλέκας

07:27 14/4/2013 - Πηγή: Matrix24

Πρώτη γυναίκα αρχηγός κόμματος στην Ελλάδα, 35 χρόνια στην ηγεσία και 22 επικεφαλής του, η Αλέκα Παπαρήγα φαίνεται να προετοιμάζει την απόσυρσή της από το κορυφαίο πόστο του ΚΚΕ. Πέρα από τα μέλη , τα στελέχη και τους οπαδούς τους κόμματός της, αυτή η σχετικά άκαμπτη φιγούρα με το κοντό κοκκινωπό μαλλί, το μεταλλικό οβάλ γυαλί και την χωρίς περιστροφές πολιτική ρητορεία, θα λείψει σίγουρα από το ευρύτερο πολιτικό σκηνικό. Έντιμη, αγωνίστρια, και συνεπής στις ιδεολογικές

της καταβολές, της αξίζει δίχως άλλο μια θέση στη πολιτική ιστορία της χώρας. Φοβάμαι, ωστόσο, ότι κινδυνεύει να καταγραφεί σε αυτήν για τους λάθος λόγους.

Για εκείνους τους λόγους που μάλλον άνευρα την χειροκρότησαν οι πολιτικοί της αντίπαλοι. Οι οποίοι προσδιορίζουν τη νηφαλιότητά της ως συστημική, περιγράφουν τη κοινοβουλευτική συμπεριφορά της ως θεσμική της και ενίοτε αποθεώνουν τη αίσθηση στοιχειώδους ευθύνης, χάρη στην οποία «δεν έριξε ποτέ λάδι στη φωτιά» στο δημόσιο χώρο. Αμφιβάλλω, όμως, αν όλα αυτά τα νομοταγή και μικροαστικά που της αποδίδουν ταιριάζουν με μια μαχητική κομουνίστρια σαν την Αλέκα. Ειδικότερα, όταν πρόκειται για τη μακροβιότερη και ανθεκτικότερη τιμονιέρισα στο πηδάλιο πλεύσης ενός ιστορικού κόμματος. Ένα κόμμα που το ανέλαβε μετά το σοκ της πτώσης του Τείχους και τη κατάρρευση του υπαρκτού σοσιαλισμού, δοκιμασμένο από το ναυάγιο της «συγκυβέρνησης» και τη διάσπαση που ακολούθησε τη συμμετοχή του στον ενιαίο Συνασπισμό.

Η αλήθεια είναι ότι τότε, 20 χρόνια πριν, ως νέα γενική γραμματέας συγκράτησε το ΚΚΕ στην παραδοσιακή κομμουνιστική ορθοδοξία και εδραίωσε την παρουσία του στη Βουλή. Τη στιγμή, μάλιστα, που πανευρωπαϊκά σχεδόν όλα τα αδελφά κομμουνιστικά κόμματα είτε μεταλλάσσονταν ολοσχερώς είτε μετονομάζονταν. Το πιστώθηκε αυτό στη διαδρομή της η Παπαρήγα, όσο και αν επέμενε να συνηγορεί υπέρ μιας Σοβιετικής καρικατούρας που κατέρρευσε, όσο και αν υπερασπιζόταν ένα αντιευρωπαϊκό, δραχμοβίωτο ρομαντισμό. Σεβαστές απόψεις, άλλωστε για όσους θεωρούν ότι η κομμουνιστική ιδεολογία παραμένει επίκαιρη και ο μαρξισμός ορθή κοσμοθεωρία. Και η Αλέκα ανήκει σε αυτή την αντίληψη ψυχή τε και πνεύματι.

Ωστόσο επί της θητείας στην ηγεσία εντάθηκε η αυτοαναφορικότητα, τονώθηκε η τάση ενατενισμού προς το παρελθόν, ενισχύθηκε η φοβικότητα μιας γραφειοκρατίας που αρνείται διαχειριστεί ένα ανεξέλεγκτο γι΄ αυτήν μαζικό κίνημα. Αποκαταστάθηκαν εν μέσω έκστασης οι Στάλιν και Ζαχαριάδης, εντοπίστηκαν εν μέσω συντριβής τα λάθη της Βάρκιζας και ακυρώθηκαν οι πολιτικές συμμαχιών που είχε προωθήσει ο Χαρίλαος Φλωράκης.

Αναδείχθηκαν, ακόμα, οι αντιφάσεις του μαξιμαλιστικού χτισίματος ενός κόμματος για τη νικηφόρα επανάσταση με την άρνηση συμμετοχής αλλά και τη καταδίκη κάθε μαζικής ενέργειας που ξεπερνούσε την ηγεσία του ΚΚΕ «Στη δική μας επανάσταση, δεν θα σπάσει ούτε ένα τζάμι» είχε δηλώσει η Αλέκα Παπαρήγα στα επεισόδια για τον αδικοχαμένο Αλέξη Γρηγορόπουλο.

Κάπως έτσι, με δισταγμούς να περάσει σε καινούρια ιστορική φάση, να αντιληφθεί τη νέα πραγματικότητα και να αναμετρηθεί με φρέσκες προκλήσεις, υπό την ηγεσία της Παπαρήγα άρχισε να ραγίζει μέχρι και το μπούνκερ του Περισσού. Το ότι μέσα σε έναν μήνα, στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις το ΚΚΕ έχασε τη μισή του δύναμη, αποτελεί ένα από τα ισχυρότερα πλήγματα της λογικής της γραμματέως του ότι : «εγώ εκπροσωπώ το Κομμουνιστικό Κόμμα και όχι κάποια Αριστερά».

Γεγονός που μάλλον αποδεικνύει ότι η έννοια της μασίφ εκλογικής πελατείας που αποδίδεται στο Κομμουνιστικό κόμμα είναι ένας ακόμα ασταθής μύθος. Που θα διαλύεται όσο η ναρκισσιστική, αν όχι δογματική, κουλτούρα της ηγεσίας του θα αδυνατεί να αναπληρώσει με σύγχρονες δράσεις τις πολιτικές απώλειες των «μεγάλων αφηγήσεων» του παρελθόντος του. Και πιθανότατα θα αποσαθρώνεται αν αυτή επιμένει να διαβάζει τη οικονομική κρίση μόνο σαν ωδίνες των άλλων και όχι σαν ανάγκη διαχείρισης και της δικής του παρακμής

Από αυτή την άποψη, είτε σε μεταβατική περίοδο είτε σε αλλαγή φρουράς προχωρήσει το ΚΚΕ , η ενδεχόμενη αποχώρηση της πολύπειρης, τουλάχιστον, Παπαρήγα, απλά θα προσθέσει στα κενά του παρωχημένου ηγετικού του κάδρου άλλη μια τρύπα. Είναι ίσως άδικο για αυτήν την εργατική , λιτή, οικεία φιγούρα ,αλλά και πολύ ικανή πολιτικά γυναίκα η ιστορία να της επιφυλάξει ότι έκανε «μια τρύπα στο νερό». Δεν θα είναι όμως και ψέμα ότι πριν δυο δεκαετίες παρέλαβε ένα κόμμα στο 4,5% και στο ίδιο ποσοστό θα το παραδώσει.